Anonymous user
Dəstəmaz: Redaktələr arasındakı fərq
→Şiə və sünni dəstəmazının fərqi
imported>V.Safar |
imported>V.Safar |
||
| Sətir 58: | Sətir 58: | ||
Dörd əhli-sünnə məzhəbi ayaqları topuqlarla birlikdə yumağı dəstəmazda vacib hesab edir.<ref>Seyyid Sabiq, Fiqhus-sunnət, h.q 1397, c.1, s.44</ref> Şiələr isə ayaq barmaqlarının ucundan ayağın üstündəki hündürlüyə qədər məsh çəkməyə inanırlar.<ref>Hüseyni, Vzu əz didqahe məzahebe İslami, s.11-12</ref> Şiə fiqhinə görə bu məsh də başı məsh çəkmək kimi dəstəmazın rütubətindən olmalıdır.<ref>Hüseyni, Vzu əz didqahe məzahebe İslami, s.11-12</ref> əmçinin Malikiyyə və Hənəfiyyə dəstəmazda sıranı riayət etməyi Hənəfiyyə və Şafiiyyə ardıcıllığı riayət etməyi vacib hesab etmirlər. Amma şiələr və digər əhli-sünnə məzhəbləri onlara əməl etməyi vacib bilirlər.<ref>Hüseyni, Vzu əz didqahe məzahebe İslami, s.12</ref><br> | Dörd əhli-sünnə məzhəbi ayaqları topuqlarla birlikdə yumağı dəstəmazda vacib hesab edir.<ref>Seyyid Sabiq, Fiqhus-sunnət, h.q 1397, c.1, s.44</ref> Şiələr isə ayaq barmaqlarının ucundan ayağın üstündəki hündürlüyə qədər məsh çəkməyə inanırlar.<ref>Hüseyni, Vzu əz didqahe məzahebe İslami, s.11-12</ref> Şiə fiqhinə görə bu məsh də başı məsh çəkmək kimi dəstəmazın rütubətindən olmalıdır.<ref>Hüseyni, Vzu əz didqahe məzahebe İslami, s.11-12</ref> əmçinin Malikiyyə və Hənəfiyyə dəstəmazda sıranı riayət etməyi Hənəfiyyə və Şafiiyyə ardıcıllığı riayət etməyi vacib hesab etmirlər. Amma şiələr və digər əhli-sünnə məzhəbləri onlara əməl etməyi vacib bilirlər.<ref>Hüseyni, Vzu əz didqahe məzahebe İslami, s.12</ref><br> | ||
Başa məsh etməkdə şiələr və sünnilər arasında ixtilaflar var; Onlardan biri budur ki, şiələrə görə, başın üzərinə məsh çəkmək bir həddə olsa ki, məsh çəkildi desələr kifayətdir. Habelə çox deyil, üç bağlı barmaq ölçüsündə olması müstəhəbdir. | Başa məsh etməkdə şiələr və sünnilər arasında ixtilaflar var; Onlardan biri budur ki, şiələrə görə, başın üzərinə məsh çəkmək bir həddə olsa ki, məsh çəkildi desələr kifayətdir. Habelə çox deyil, üç bağlı barmaq ölçüsündə olması müstəhəbdir.<ref>Qummi, Fiqhe Həcc, Çequnegiye əncame vzu nəzde firqeyn (3) Məsh, s.43-44</ref> Həmçinin [[Fiqh|şiə fiqhində]] dəstəmaz suyu ilə başa məsh etmək lazımdır və ona təzə su ilə məsh etmək olmaz.<ref>Qummi, Fiqhe Həcc, Çequnegiye əncame vzu nəzde firqeyn (3) Məsh, s.45</ref> Bununla belə, müxtəlif sünni məzhəblərində başın necə məsh ediləcəyi barədə müxtəlif fikirlər vardır;<ref>Qummi, Fiqhe Həcc, Çequnegiye əncame vzu nəzde firqeyn (3) Məsh, s.45</ref> Hənbəli fiqhinə görə, iki qulağı ilə birlikdə başın hamısına məsh çəkmək vacibdir.<ref>Qummi, Fiqhe Həcc, Çequnegiye əncame vzu nəzde firqeyn (3) Məsh, s.46-47</ref> Habelə başı məsh etmək üçün yeni sudan istifadə edilməlidir.<ref>Qummi, Fiqhe Həcc, Çequnegiye əncame vzu nəzde firqeyn (3) Məsh, s.47</ref> Maliki fiqhində başın hamısına məsh çəkilməlidir.<ref>Qummi, Fiqhe Həcc, Çequnegiye əncame vzu nəzde firqeyn (3) Məsh, s.47-48</ref> Hənəfi fiqhində isə başın dörddə birinə məsh çəkmək vacibdir.<ref>Qummi, Fiqhe Həcc, Çequnegiye əncame vzu nəzde firqeyn (3) Məsh, s.48</ref> Şafii məzhəbinə görə, başına minimum miqdarda məsh çəkmək kifayətdir və yeni su ilə məsh çəkmək lazımdır.<ref>Qummi, Fiqhe Həcc, Çequnegiye əncame vzu nəzde firqeyn (3) Məsh, s.48</ref> | ||
Xuffəynə (ayaqqabıya) məsh çəkmək şiələrin düzgün hesab etmədiyi başqa bir ixtilaf məqamıdır.<ref>Amədi, Əl-məshu fi vzuir-Rəsul (s.), s.132</ref> Bunun üçün onlar [[Maidə surəsinin 6-cı ayəsi|"Maidə" surəsinin 6-cı ayəsinə]] və hədislərə istinad etmişlər.<ref>Sübhani, Silsilətul-məsailil-fiqhiyyə, Qum, c.2, s.9-12</ref> Bu ixtilafa görə bəzi hallarda şiə dəstəmazı təqiyyə ilə müşayiət olunur və sünni dəstəmazı kimi olmuşdur: İmam Kazım (ə) Abbasi xilafətində xüsusi mövqeyə malik olan Əli ibn Yəqtinin məktubuna cavab olaraq, ona sünnilər kimi dəstəmaz almağı vacib edir ki, [[Harun Abbasi|Harunər-Rəşid]] onun şiə olmasından xəbərdar olmasın.<ref>Şeyx Mufid, Əl-İrşad, h.q 1413, c.2, s.227-228</ref> [[İmam Kazim (ə)|Musa ibn Cəfər (ə)]] bundan əvvəl [[Əli ibn Yəqtin|Əli ibn Yəqtindən]] Abbasi hökumətində qalıb şiələrə xidmət etməsini istəmişdi.<ref>Kəşşi, Ricalu Kəşşi, h.q 1409, s.441</ref> Bir halda ki, digər şiələrə [[Bəni-Abbas|Abbasilərlə]] əməkdaşlıq etməyi qadağan etmişdi.<ref>Kəşşi, Ricalu Kəşşi, h.q 1409, s.441</ref> | |||
Xuffəynə (ayaqqabıya) məsh çəkmək şiələrin düzgün hesab etmədiyi başqa bir ixtilaf məqamıdır. | |||
'''Osmanın dövründən dəstəmazda ixtilafın başlanması'''<br> | '''Osmanın dövründən dəstəmazda ixtilafın başlanması'''<br> | ||
Bəzi tədqiqatçılar belə hesab edirlər ki, Peyğəmbərin (s) dövründə müsəlmanlar arasında dəstəmazda heç bir ixtilaf yox idi. | Bəzi tədqiqatçılar belə hesab edirlər ki, Peyğəmbərin (s) dövründə müsəlmanlar arasında dəstəmazda heç bir ixtilaf yox idi.<ref>Şəhrestani, Limaza əl-ixtilafu fil-vzu, h.q 1426, s.31</ref> Həzrət Peyğəmbər (s) ayaqları yumaq əvəzinə, onlara məsh çəkməklə dəstəmaz alırdı.<ref>Amədi, Əl-məshu fi vzuir-Rəsul (s), h.q 1420, s.80-82</ref> Peyğəmbərin (s) dövründən əlavə, [[Əbu Bəkr ibn Əbi Quhafə|Əbu Bəkrin xilafətində]] də dəstəmazla bağlı ixtilafdan bəhs edilməmişdir.<ref>Şəhrestani, Limaza əl-ixtilafu fil-vzu, h.q 1426, s.31</ref> [[Ömər ibn Xəttab|Ömər ibn Xəttabın xilafəti]] dövründə xuffəynə məsh çəkmək (ayaqlara məsh çəkmək) istisna olmaqla, dəstəmazla bağlı ixtilaflara dəlalət edən bir rəvayət yoxdur.<ref>Şəhrestani, Limaza əl-ixtilafu fil-vzu, h.q 1426, s.32</ref><br> | ||
"Kənzul-Ummal"[57] kitabında və bəzi digər mənbələrdə[58] deyilənlərə əsasən, bəzi tədqiqatçılar üçüncü xəlifə (Osmanın) dövründən müsəlmanlar arasında dəstəmazda ixtilafların aşkar olmasına inanırlar.[59] ]Qeyd 1] Seyyid Əli Şəhristani İmam Əli (ə) ilə Ömər ibn Xəttab arasında xuffəynə (ayaqlara) məsh çəkmək haqqında ixtilafa istinad edərək, ikinci xəlifənin [[Osman ibn Əffan|Osman ibn Əffandan]] fərqli olaraq dəstəmazda ayaqlarını yumadığına, əksinə, onları məsh etdiyinə inanır.[60 ]<br> | "Kənzul-Ummal"[57] kitabında və bəzi digər mənbələrdə[58] deyilənlərə əsasən, bəzi tədqiqatçılar üçüncü xəlifə (Osmanın) dövründən müsəlmanlar arasında dəstəmazda ixtilafların aşkar olmasına inanırlar.[59] ]Qeyd 1] Seyyid Əli Şəhristani İmam Əli (ə) ilə Ömər ibn Xəttab arasında xuffəynə (ayaqlara) məsh çəkmək haqqında ixtilafa istinad edərək, ikinci xəlifənin [[Osman ibn Əffan|Osman ibn Əffandan]] fərqli olaraq dəstəmazda ayaqlarını yumadığına, əksinə, onları məsh etdiyinə inanır.[60 ]<br> | ||