Kövsər surəsi: Redaktələr arasındakı fərq

Kövsər hovuzu, cənnətdə bir çay, bol xeyir, İslam, peyğəmbərlik, Quran, çoxlu səhabə, şəfaət və övladın çoxluğu Kövsərin nümunələri olaraq təqdim edilir. Bir çox şiə alimlərinin əqidəsinə görə, Həzrət Fatimə (s) və övladları Kövsərin nümunələrindəndir. Çünki surə Peyğəmbəri (s) nəsli və övladları olmayan hesab edənlərin cavabında nazil olmuşdur.

Kövsər surəsini oxumağın fəziləti haqqında qeyd edilmişdir ki, hər kim bu surəni gündəlik namazlarda oxuyarsa, Qiyamət günü Kövsər hovuzundan su içər və Tuba ağacının altında Allah Rəsulu ilə (s) həmnişin olar.

Bu surə ona görə Kövsər adlanır ki, onun ilk ayəsində Allahın Peyğəmbərə (s) bəxş etdiyi Kövsər adlı nemətdən bəhs etmişdir.[1]

Kövsər surəsi Məkkədə nazil olan surələrdən biridir [Qeyd 1] və Peyğəmbərə (s) nazil olan on beşinci surədir. Bu surə Quranın hazırkı düzülüşündə 108-ci surədir və Quranın 30-cu cüzündə yerləşib.[2]

Kövsər surəsi 3 ayə, 10 söz və 43 hərfdən ibarətdir. Bu surə Quranın ən kiçik surəsidir.[3]

Kövsər surəsi As ibn Vailin Peyğəmbər (s) haqqında dediyi sözlər barəsində nazil olmuşdur. Allah Rəsulunun (s) oğlu Abdullah vəfat etdiyi və Peyğəmbərin (s) oğlu olmadığı üçün Qureyş böyüklərinin məclisində Peyğəmbər (s) haqqında "əbtər" (nəsli kəsilmiş) kəlməsini işlətdi.[4]

Allah bu surə ilə Peyğəmbərə (s) təsəlli verdi ki, ona çoxlu xeyir verilmişdir. Həmçinin ona müjdə verdi ki, onun düşmənləri "əbtər" olacaq.[5]

"Zuha" və "İnşirah" surələri kimi bütün ayələrində Peyğəmbərə (s) xitab edən "Kövsər" surəsi[6] Allahın Öz Peyğəmbərinə (s) bəxş etdiyi Kövsər adlı nemətdən bəhs edir.[7] Təfsirçilər Kövsəri böyük bir xeyir kimi təfsir ediblər.[8] Elə bir xeyir ki, Peyğəmbərdən (s) onun müqabilində namaz qılması və qurban kəsməsi istənilib.[9]

Kövsərin nümunəsinin nə olduğu barədə təfsirçilər müxtəlif fikirlər söyləyirlər. Kövsər hovuzu, cənnətdə bir çay, bol xeyir, İslam, peyğəmbərlik, Quran, səhabə və ardıcılların sayının çoxluğu, Peyğəmbərin (s) nəslinin çox olması və şəfaət Kövsərin nümunələri olaraq təqdim edilmişdir.[10]

Şiə təfsirçisi Əllamə Təbatəbai "Əl-Mizan" təfsirində qeyd edir ki, "Kövsər" surəsinin məqsədi Peyğəmbərin (s) qəlbini rahatlaşdırmaq olduğu üçün "inna ətəynakə" (sənə əta etdik) ifadəsi işlədilmişdir. Bu ifadə Peyğəmbərin (s) Kövsərə sahib olmasına dəlalət edir və bu Quranın qeybi xəbərlərindən biridir. Çünki Allah o Həzrətin vəfatından sonra onun nəslinə bərəkət vermişdir. Elə ki, bütün dünyada ona bərabər olan heç bir nəsil tapılmaz. Bununla belə ki, onun ailəsinin başına çoxlu bəlalar gətiriblər. Habelə böyük döyüşlərdə onlardan dəstə-dəstə qətlə yetiriblər.[13]  

"Nəhr" sözünün təfsiri ilə bağlı təfsirçilər müxtəlif fikirlər söyləyirlər. Fəzl ibn Həsən Təbərsi (hicri 548-ci ildə vəfat edib)[15] və Əllamə Təbatəbai (şəmsi təqvimi ilə 1360-cı ildə vəfat edib)[16] kimi müfəssirlər şiə və sünni rəvayətlərinə istinad edərək təkbir demək zamanı əlləri qaldırıb üzün qabağına gətirmək kimi şərh ediblər. Amma Ayətullah Məkarim Şirazi hesab edir ki, "nəhr"in qurban kimi təfsir edilməsi daha məqsədəuyğundur, çünki o, Allahdan başqası üçün ibadət və qurban kəsən müşriklərin əməllərini inkar etmək məqsədi daşıyır.[17] Bəzi təfsirçilər "nəhr"i irfani təfsirdə belə məna ediblər ki, Peyğəmbərin (s) öz nəfsaniyyətini aradan aparıb və özünü haqqda fani etdiyini bildirir ki, o, haqqın qalıcı nurunda əbədiləşə bilsin.[18]

Məcməül-Bəyan təfsirində Peyğəmbərdən (s) belə nəql edilir: "Hər kim "Kövsər" surəsini oxuyarsa, Allah ona cənnət çaylarından su verər. Habelə Allah bəndələrinin bayram günü kəsdikləri qurbanların sayı, eləcə də kitab əhli və müşriklərin kəsdikləri qurbanların sayı qədər ona mükafat verəcəkdir".[20]

Həmçinin bəzi müstəhəb namazlarda "Kövsər" surəsini oxumaq tövsiyə olunub; o cümlədən:

"Kövsər" surəsi bəzi ziyarətgahlarda, məscidlərdə, imamzadələrdə və dini mədrəsələrdə kitabə və ya kaşı şəklində həkk olunmuşdur. O cümlədən, İmam Hüseynin (ə) zərihinin içərisində[23] Şeyx Səduqun məqbərəsində İbrahim Tehraninin xətti ilə yazılmış kətibə,[24] Sepəhsalar mədrəsəsindəki kətibə[25] və İsfahanın Seyid məscidinin qapısının üstündəki kətibələr.[26]