confirmed, movedable, templateeditor
14.756
edits
Ağ valideyn: Redaktələr arasındakı fərq
redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
'''Ağ valideyn''' və ya '''valideynə ağ olmaq''', (ərəbcə: عقوق الوالدين) [[Böyük günahlar|böyük günahlardan]] və əxlaqi rəzilətlərdən sayılır; yəni ata-ananı və yaxud onlardan hər hansı birini dil və rəftarla narahat edib əziyyət vermək, əxlaqi rəzilətlərdən sayılır. [[Hədis|Rəvayətlərdə]], valideyinə qəzəblənmək, ona qəzəblə baxmaq, dediklərindən boyun qaçırıb onlara hətta uf kəlməsini demək, ağ valideyn olmağın misdaqı kimi göstərilmişdir və rəvayətlərdə gəlmişdir ki, əgər uf kəlməsindən az deyiləcək bir söz olsaydı belə, Allah onu da qadağan edərdi. O cür ki, rəvayətlərdə bildirilmişdir, ağ valideyin olmaq, insanın [[Cənnət|behiştdən]] məhrum olub [[Cəhənnəm|cəhənnəmə]] daxil olmasına, [[Qəbir əzabı|qəbir əzabına]] düçar olmasına o cümlədən [[Namaz|namaz]] və [[Dua|dualarının]] qəbul olmamasına səbəb olur. Bəzi əxlaq alimləri, ağ valideyin olmağın dünyadakı əsərlərini, ömürün qısalması, ölüm zamanı can verməyin ağır və çətin olması kimi açıqlayırlar. | '''Ağ valideyn''' və ya '''valideynə ağ olmaq''', (ərəbcə: عقوق الوالدين) [[Böyük günahlar|böyük günahlardan]] və əxlaqi rəzilətlərdən sayılır; yəni ata-ananı və yaxud onlardan hər hansı birini dil və rəftarla narahat edib əziyyət vermək, əxlaqi rəzilətlərdən sayılır. [[Hədis|Rəvayətlərdə]], valideyinə qəzəblənmək, ona qəzəblə baxmaq, dediklərindən boyun qaçırıb onlara hətta uf kəlməsini demək, ağ valideyn olmağın misdaqı kimi göstərilmişdir və rəvayətlərdə gəlmişdir ki, əgər uf kəlməsindən az deyiləcək bir söz olsaydı belə, Allah onu da qadağan edərdi. O cür ki, rəvayətlərdə bildirilmişdir, ağ valideyin olmaq, insanın [[Cənnət|behiştdən]] məhrum olub [[Cəhənnəm|cəhənnəmə]] daxil olmasına, [[Qəbir əzabı|qəbir əzabına]] düçar olmasına o cümlədən [[Namaz|namaz]] və [[Dua|dualarının]] qəbul olmamasına səbəb olur. Bəzi əxlaq alimləri, ağ valideyin olmağın dünyadakı əsərlərini, ömürün qısalması, ölüm zamanı can verməyin ağır və çətin olması kimi açıqlayırlar. | ||
== Məna və məfhumu == | ==Məna və məfhumu== | ||
Ağ valideyin, “عاق والدین” o deməkdir ki, övlad öz ata-anasına əziyyət versin, onları dili və əməli ilə incitsin.<ref>Nəraqi, Meracus-səadə, h.ş 1378, s.532</ref> Əlbətdə (عاق) “aq” kəlməsi lüğətdə, kəsmək və qırmaq mənasın daşıyır, bu cür olduqda “ağ valideyin” dedikdə yəni onlarla irtibatı (əlaqəni) kəsmək.<ref>Fərahidi, Əl-Eyn, h.q 1409, c.1, s.63</ref> [[Molla Mehdi Nəraqi]], ağ valideyin olmağı, yaxın qohum-Əqrəba ilə irtibatın kəsilməsinin ən pis növü bilir və yazır; qohum- əqrəba ilə irtibatın kısilməsi nə qədər məzəmmət olunmuşsa, ağ valideyin olanlara da şamil olur. Ağ valideyn olmağı əxlaqın rəzilət sifətlərindən bilir və ağ valideyin olmağın mənşəyini isə qəzəb, arzular, kin-küdrət, həsəd və dünyaya bağlılıq bilir.<ref>Nəraqi, Camius-səadat, c.2, s.262</ref> | Ağ valideyin, “عاق والدین” o deməkdir ki, övlad öz ata-anasına əziyyət versin, onları dili və əməli ilə incitsin.<ref>Nəraqi, Meracus-səadə, h.ş 1378, s.532</ref> Əlbətdə (عاق) “aq” kəlməsi lüğətdə, kəsmək və qırmaq mənasın daşıyır, bu cür olduqda “ağ valideyin” dedikdə yəni onlarla irtibatı (əlaqəni) kəsmək.<ref>Fərahidi, Əl-Eyn, h.q 1409, c.1, s.63</ref> [[Molla Mehdi Nəraqi]], ağ valideyin olmağı, yaxın qohum-Əqrəba ilə irtibatın kəsilməsinin ən pis növü bilir və yazır; qohum- əqrəba ilə irtibatın kısilməsi nə qədər məzəmmət olunmuşsa, ağ valideyin olanlara da şamil olur. Ağ valideyn olmağı əxlaqın rəzilət sifətlərindən bilir və ağ valideyin olmağın mənşəyini isə qəzəb, arzular, kin-küdrət, həsəd və dünyaya bağlılıq bilir.<ref>Nəraqi, Camius-səadat, c.2, s.262</ref> | ||
== Misdaqlar == | ==Misdaqlar== | ||
Ağ valideyn, ata və anaya və yaxud onlardan hər hansı birinə ayrı ayrılıqda, hər növ əziyyət edib, sözlərindən çıxmağa deyilir. [[Hədis|Rəvayətlərdə]], valideyinə qəzəblə baxmaq,<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.349</ref> haqlarına girmək,<ref>Əbül-fəth Amidi, Ğurərul-hikəm, h.q 1410, s.671</ref> hacətlərini yerinə yetirməmək, hörmət etməmək<ref>Nuri, Mustədrəkul-vəsail, h.q 1408, c.15, s.194</ref> və [[Molla Əhməd Nəraqi]] deyib ki, valideynlərin inciməsinə səbəb olan hər şey aq hesab olunur.<ref>Nəraqi, Meracus-səadə, h.ş 1378, s.532</ref> [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqdən (ə)]] rəvayət vardır ki, valideyinə ağ olmağın ən az sayılan misdaqı, onlara uf deməkdir; nəql olunur, əgər uf kəlməsindən aşağı bir kəlmə olsaydı belə, Allah onu deməkdən qadağan edərdi.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.349</ref> | Ağ valideyn, ata və anaya və yaxud onlardan hər hansı birinə ayrı ayrılıqda, hər növ əziyyət edib, sözlərindən çıxmağa deyilir. [[Hədis|Rəvayətlərdə]], valideyinə qəzəblə baxmaq,<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.349</ref> haqlarına girmək,<ref>Əbül-fəth Amidi, Ğurərul-hikəm, h.q 1410, s.671</ref> hacətlərini yerinə yetirməmək, hörmət etməmək<ref>Nuri, Mustədrəkul-vəsail, h.q 1408, c.15, s.194</ref> və [[Molla Əhməd Nəraqi]] deyib ki, valideynlərin inciməsinə səbəb olan hər şey aq hesab olunur.<ref>Nəraqi, Meracus-səadə, h.ş 1378, s.532</ref> [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqdən (ə)]] rəvayət vardır ki, valideyinə ağ olmağın ən az sayılan misdaqı, onlara uf deməkdir; nəql olunur, əgər uf kəlməsindən aşağı bir kəlmə olsaydı belə, Allah onu deməkdən qadağan edərdi.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.349</ref> | ||
== Təsirləri == | ==Təsirləri== | ||
Ağ valideyin olmaq, əxlaqi rəzilətlərdən sayılmış və [[Böyük günahlar|böyük günahlardan]] olduğuna təkid edilmişdir;<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.276</ref> onun təsirləri haqda nəql olunur: | Ağ valideyin olmaq, əxlaqi rəzilətlərdən sayılmış və [[Böyük günahlar|böyük günahlardan]] olduğuna təkid edilmişdir;<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.276</ref> onun təsirləri haqda nəql olunur: | ||
* Cənnətdən və onun qoxusundan məhrum edilər;<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.349</ref> [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqdən (ə)]] nəql olunan rəvayətlərə əsasən, qiyamət günü, [[Cənnət|cənnət]] pərdələrindən bir pərdə kənar çəkilər, onun qoxusunu beşyüz məsafətdə olan bütün canlılar duyar məgər o şəxslər ki, ağ valideyin olublar, onu dərk etməzlər.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.349</ref> O cümlədən bir çox rəvayətlərdə ağ valideyin olanlar haqqında “لایدخل الجنه”(cənnətə daxil olmazlar) ibarəti istifadə olunmuşdur.<ref>Himəyri, Qurbul-isnad, h.q 1413, s.82</ref> | *Cənnətdən və onun qoxusundan məhrum edilər;<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.349</ref> [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqdən (ə)]] nəql olunan rəvayətlərə əsasən, qiyamət günü, [[Cənnət|cənnət]] pərdələrindən bir pərdə kənar çəkilər, onun qoxusunu beşyüz məsafətdə olan bütün canlılar duyar məgər o şəxslər ki, ağ valideyin olublar, onu dərk etməzlər.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.349</ref> O cümlədən bir çox rəvayətlərdə ağ valideyin olanlar haqqında “لایدخل الجنه”(cənnətə daxil olmazlar) ibarəti istifadə olunmuşdur.<ref>Himəyri, Qurbul-isnad, h.q 1413, s.82</ref> | ||
* [[Cəhənnəm|Cəhənnəmə]] daxil olarlar.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.348</ref> | *[[Cəhənnəm|Cəhənnəmə]] daxil olarlar.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.348</ref> | ||
* [[Namaz|Namazları]] qəbul olmaz; Rəvayət vardır, hər kim zülmkar ata-anasına qəzəblə baxsa, [[Allah]] namazlarını qəbul etməz.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.349</ref> | *[[Namaz|Namazları]] qəbul olmaz; Rəvayət vardır, hər kim zülmkar ata-anasına qəzəblə baxsa, [[Allah]] namazlarını qəbul etməz.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.349</ref> | ||
* [[ | *[[Duanın qəbul olunması|Duası qəbul olmaz]].<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.447</ref> | ||
* Dünya əzabı; İslam peyğəmbərindən (s) rəvayət nəql olunur, ağ valideyn olmaq, o [[Günah|günahlardandır]] ki, insan cəzasını bu dünyada çəkər.<ref>Payənde, Nəhcül-fəsahə, h.ş 1382, s.165</ref> [[Molla Əhməd Nəraqi]] deyir, təcrübə bunu sabit edib, ağ valideyin olmaq, ömrün qısalması, həyatın çətinliyi, fəqirlik, nigarançılıq və ölüm zamanı çətinliklə can veməklə nəticələnmişdir.<ref>Nəraqi, Meracus-səadə, h.ş 1378, s.532</ref> | *Dünya əzabı; İslam peyğəmbərindən (s) rəvayət nəql olunur, ağ valideyn olmaq, o [[Günah|günahlardandır]] ki, insan cəzasını bu dünyada çəkər.<ref>Payənde, Nəhcül-fəsahə, h.ş 1382, s.165</ref> [[Molla Əhməd Nəraqi]] deyir, təcrübə bunu sabit edib, ağ valideyin olmaq, ömrün qısalması, həyatın çətinliyi, fəqirlik, nigarançılıq və ölüm zamanı çətinliklə can veməklə nəticələnmişdir.<ref>Nəraqi, Meracus-səadə, h.ş 1378, s.532</ref> | ||
* [[Qəbir əzabı]]; Molla Mehdi Nəraqinin dediklərinə görə, əgər bir şəxsin anansı ondan narazı olmasa, ölüm anı və qəbir əzabı onun üçün çox çətin olacaqdır.<ref>Nəraqi, Meracus-səadat, h.q 1383, c.2, s.263</ref> | *[[Qəbir əzabı]]; Molla Mehdi Nəraqinin dediklərinə görə, əgər bir şəxsin anansı ondan narazı olmasa, ölüm anı və qəbir əzabı onun üçün çox çətin olacaqdır.<ref>Nəraqi, Meracus-səadat, h.q 1383, c.2, s.263</ref> | ||
== Valideynlərin ölümündən sonra onlara ağ olmaq == | ==Valideynlərin ölümündən sonra onlara ağ olmaq== | ||
Bəzi rəvayətlərə əsasən, ağ valideyin olmaq, ata-ananın həyatda olduqları zamana aid deyil, əksinə onların vəfatından sonrakı vaxtlara da şamil olur. Necə ki, onlara yaxşılıq etmək sadəcə həyatda olduqları vaxta aid deyildir. Mümkündür bir şəxs valideyinlərinin həyatda olduqları zaman onlarla mehriban olsun amma dünyadan köçdüklərində, onlara ağ olsun. Misal üçün valideyni dünyasını dəyişdiyində, onların [[Borc|borclarını]] ödəmir və ya bağışlanmaları üçün dua etmir. Həmçinin, mümkündür bir övlad, valideyinləri həyatda olduqları müddətdə ağ valideyin olsun, amma onlar dünyalarını dəyişdikdən sonra xeyr.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.163</ref> | Bəzi rəvayətlərə əsasən, ağ valideyin olmaq, ata-ananın həyatda olduqları zamana aid deyil, əksinə onların vəfatından sonrakı vaxtlara da şamil olur. Necə ki, onlara yaxşılıq etmək sadəcə həyatda olduqları vaxta aid deyildir. Mümkündür bir şəxs valideyinlərinin həyatda olduqları zaman onlarla mehriban olsun amma dünyadan köçdüklərində, onlara ağ olsun. Misal üçün valideyni dünyasını dəyişdiyində, onların [[Borc|borclarını]] ödəmir və ya bağışlanmaları üçün dua etmir. Həmçinin, mümkündür bir övlad, valideyinləri həyatda olduqları müddətdə ağ valideyin olsun, amma onlar dünyalarını dəyişdikdən sonra xeyr.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.163</ref> | ||
== İstinadlar == | ==İstinadlar== | ||
{{İstinadlar}} | {{İstinadlar}} | ||
== Ədəbiyyat == | ==Ədəbiyyat== | ||
{{Ədəbiyyat}} | {{Ədəbiyyat}} | ||
* Payəndə, Əbül-Qasim, Nəhcül-Fəsahə, Tehran, Daneş, h.ş 1382 | * Payəndə, Əbül-Qasim, Nəhcül-Fəsahə, Tehran, Daneş, h.ş 1382 | ||
| Sətir 31: | Sətir 31: | ||
* Nuri, Hüseyn ibn Məhəmməd Təqi, Mustədrəkul-vəsail, Qum, Alul-Beyt (ə) müəssisəsi, h.q 1408 | * Nuri, Hüseyn ibn Məhəmməd Təqi, Mustədrəkul-vəsail, Qum, Alul-Beyt (ə) müəssisəsi, h.q 1408 | ||
{{end}} | {{end}} | ||
[[Kateqoriya:Əxlaqi rəzilət sifətləri]] | [[Kateqoriya:Əxlaqi rəzilət sifətləri]] | ||