Məzmuna keçin

Həzrət Fatimə (ə): Redaktələr arasındakı fərq

redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 94: Sətir 94:


===Evə hücum hadisəsində Əlinin (ə) müdafiəsi===
===Evə hücum hadisəsində Əlinin (ə) müdafiəsi===
<blockquote>''Əsas məqalə: [[Həzrət Fatimənin (ə) evinə hücum]]''</blockquote>Əbu Bəkr tərəfdarlarının Əlinin (ə) evinə hücumunun ardıyca həzrət Fatimə (ə) hücum edənlərin qarşısında dayandı və imam Əlinin (ə) Əbu Bəkrlə məcburi beyət üçün aparılmasına maneə oldu.<ref>İbn Qüteybə, Əl-İmamə vəs-siyasə, h.ş 1380, c.1, s.30</ref> Üçüncü və dördüncü hicri əsrinin əhli-sünnə alimlərindən olan İbn Əbdu Rəbbihin verdiyi məlumata əsasən, Əbu Bəkr ona müxalif olanların həzrət Fatimənin (ə) evində bəstdə oturmasından xəbərdar olduqdan sonra ora hücum etməyi, müxaliflərin birliyini pozmağı və müqavimət göstərdikləri təqdirdə onlarla vuruşmağa əmr verdi. Ömər bir qrupla birlikdə həzrət Fatimənin (ə) evinə tərəf getdi və bəstdə oturanlardan çölə çıxmaqlarını istədi. Sonra isə sözündən çıxacaqları halda evi yandırmaqla hədələdi.<ref>Əndəlosi, Əl-Əqdul-fərid, h.q 1409, c.5, s.13</ref> [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] digər hücum edənlərlə birlikdə kobudcasına evə daxil oldu. Bu arada, həzrət Fatimə (ə) hücum edənləri evdən çıxmayacaqları halda [[Allah|Allaha]] şikayət etməklə hədələdi.<ref>Yaqubi, Tarixul-Yaqubi, c.2, s.105</ref> Buna görə də hücum edənlər evdən çıxdılar və Əlidən (ə) və Bəni-Haşimdən (ə) başqa digər bəstdə oturanların hamısını Əbu Bəkrlə beyət etmək üçün [[Məscid|məscidə]] apardılar.<ref>İbn Əbil-Hədid, Nəhcül-bəlağənin şərhi, h.q 1378, c.2, s.21</ref>  
<blockquote>''Əsas məqalə: [[Həzrət Fatimənin (ə) evinə hücum]]''</blockquote>Əbu Bəkr tərəfdarlarının Əlinin (ə) evinə hücumunun ardıyca həzrət Fatimə (ə) hücum edənlərin qarşısında dayandı və imam Əlinin (ə) Əbu Bəkrlə məcburi beyət üçün aparılmasına maneə oldu.<ref>İbn Qüteybə, Əl-İmamə vəs-siyasə, h.ş 1380, c.1, s.30</ref> Üçüncü və dördüncü hicri əsrinin əhli-sünnə alimlərindən olan İbn Əbdu Rəbbihin verdiyi məlumata əsasən, Əbu Bəkr ona müxalif olanların həzrət Fatimənin (ə) evində bəstdə oturmasından xəbərdar olduqdan sonra ora hücum etməyi, müxaliflərin birliyini pozmağı və müqavimət göstərdikləri təqdirdə onlarla vuruşmağa əmr verdi. Ömər bir qrupla birlikdə həzrət Fatimənin (ə) evinə tərəf getdi və bəstdə oturanlardan çölə çıxmaqlarını istədi. Sonra isə sözündən çıxacaqları halda evi yandırmaqla hədələdi.<ref>Əndəlosi, Əl-Əqdul-fərid, h.q 1409, c.5, s.13</ref> [[Ömər ibn Xəttab|Ömər]] digər hücum edənlərlə birlikdə kobudcasına evə daxil oldu. Bu arada, həzrət Fatimə (ə) hücum edənləri evdən çıxmayacaqları halda [[Allah|Allaha]] şikayət etməklə hədələdi.<ref>Yaqubi, Tarixul-Yaqubi, c.2, s.105</ref> Buna görə də hücum edənlər evdən çıxdılar və Həzrət Əlidən (ə) və Bəni-Haşimdən başqa digər bəstdə oturanların hamısını Əbu Bəkrlə beyət etmək üçün [[Məscid|məscidə]] apardılar.<ref>İbn Əbil-Hədid, Nəhcül-bəlağənin şərhi, h.q 1378, c.2, s.21</ref>  


Hücum edənlər bəstdə oturanlardan məcburi olaraq beyət aldıqdan sonra Həzrət Əlidən (ə) və Bəni-Haşimdən də beyət almaq üçün yenidən həzrət Fatimənin (ə) evinə hücum etdilər və evin qapısını yandırdılar. Qapının arxasında olan həzrət Fatimə (ə) odun və Ömərin, Qunfuzun və onlarla birgə olanların qapıya endirdiyi zərbələr nəticəsində yaralandı və bətnindəki körpəsi ([[Möhsin ibn Əli|Möhsin (ə)]]) düşdü.<ref>Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134; Səduq, Məanil-əxbar, h.ş 1379, s.206</ref>  Bəzi məlumatlara əsasən, [[Qunfuz]] həzrət Fatiməni (ə) qapı və divar arasında qoydu<ref>Hilali, Əsraru Ali Muhəmməd (s), h.ş 1378, s.231</ref> və onun (ə) qabırğasını sındırdı.<ref>Hilali, Əsraru Ali Muhəmməd (s), h.ş 1378, s.231; Amili, Rənchaye Həzrət Zəhra (s), h.ş 1382, c.2, s.350-351</ref>  Həzrət Fatimə (ə) bu hadisədən sonra xəstəlik yatağına düşdü.<ref>Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134</ref>
Hücum edənlər bəstdə oturanlardan məcburi olaraq beyət aldıqdan sonra Həzrət Əlidən (ə) və Bəni-Haşimdən də beyət almaq üçün yenidən həzrət Fatimənin (ə) evinə hücum etdilər və evin qapısını yandırdılar. Qapının arxasında olan həzrət Fatimə (ə) odun və Ömərin, Qunfuzun və onlarla birgə olanların qapıya endirdiyi zərbələr nəticəsində yaralandı və bətnindəki körpəsi ([[Möhsin ibn Əli|Möhsin (ə)]]) düşdü.<ref>Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134; Səduq, Məanil-əxbar, h.ş 1379, s.206</ref>  Bəzi məlumatlara əsasən, [[Qunfuz]] həzrət Fatiməni (ə) qapı və divar arasında qoydu<ref>Hilali, Əsraru Ali Muhəmməd (s), h.ş 1378, s.231</ref> və onun (ə) qabırğasını sındırdı.<ref>Hilali, Əsraru Ali Muhəmməd (s), h.ş 1378, s.231; Amili, Rənchaye Həzrət Zəhra (s), h.ş 1382, c.2, s.350-351</ref>  Həzrət Fatimə (ə) bu hadisədən sonra xəstəlik yatağına düşdü.<ref>Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134</ref>


===Fatimənin (ə) Əbu Bəkr və Ömərə qarşı qəzəbi===
===Həzrət Fatimənin (ə) Əbu Bəkr və Ömərə qarşı qəzəbi===
Əbu Bəkr və Ömərin Fədək macərasında və [[Xilafət|xəlifə]] ilə məcburi [[beyət]] etməklə bağlı hadisələrdə həzrət Fatimə (ə) və Əliyə (ə) qarşı şiddətli rəftarları Fatimənin (ə) ömrünün sonuna qədər Əbu Bəkr və Ömərə qarşı qəzəbli olmasına səbəb oldu.<ref>Buxari, Səhih-Buxari, h.q 1401, c.5, s.82</ref>  Məlumatlara əsasən, Əbu Bəkr və Ömər,  Ömər və digərlərinin həzrət Fatimənin (ə) evinə hücumundan sonra üzür istəmək üçün həzrət Fatimənin (ə) evinə getmək qərarına gəldilər. Lakin onlara evə daxil olmaq icazəsi vermədi. Onlar sonda imam Əlinin (ə) vasitəçiliyi ilə evə daxil oldular. Həzrət Fatimə (ə) görüş zamanı üzünü o iki nəfərdən divara tərəf çevirdi və onların [[Salam|salamını]] cavabsız qoydu. Fatimə (ə) daha sonra Peyğəmbərin (ə) öz razılıq və qəzəbinin Fatimənin (ə) razılıq və qəzəbinin girovunda olduğunu bildirən “Bizə” hədisini xatırlatdıqdan sonra Əbu Bəkr və Ömərə onlara qarşı qəzəbli olduğunu elan etdi.<ref>İbn Qüteybə, Əl-İmamə vəs-siyasə, h.ş 1371, c.1, s.31</ref>  Bəzi məlumatlara əsasən həzrət Fatimə (ə) hər [[Namaz|namazdan]] sonra onlara qarşı nifrin edəcəyinə and içdi.<ref>İbn Qüteybə, Əl-İmamə vəs-siyasə, h.ş 1371, c.1, s.31</ref>
Əbu Bəkr və Ömərin Fədək macərasında və [[Xilafət|xəlifə]] ilə məcburi [[beyət]] etməklə bağlı hadisələrdə həzrət Fatimə (ə) və Əliyə (ə) qarşı şiddətli rəftarları Həzrət Fatimənin (ə) ömrünün sonuna qədər Əbu Bəkr və Ömərə qarşı qəzəbli olmasına səbəb oldu.<ref>Buxari, Səhih-Buxari, h.q 1401, c.5, s.82</ref>  Məlumatlara əsasən, Əbu Bəkr və Ömər,  Ömər və digərlərinin həzrət Fatimənin (ə) evinə hücumundan sonra üzr istəmək üçün həzrət Fatimənin (ə) evinə getmək qərarına gəldilər. Lakin onlara evə daxil olmaq icazəsi vermədi. Onlar sonda imam Əlinin (ə) vasitəçiliyi ilə evə daxil oldular. Həzrət Fatimə (ə) görüş zamanı üzünü o iki nəfərdən divara tərəf çevirdi və onların [[Salam|salamını]] cavabsız qoydu. Fatimə (ə) daha sonra Peyğəmbərin (ə) öz razılıq və qəzəbinin Fatimənin (ə) razılıq və qəzəbinin girovunda olduğunu bildirən “Biz`ə” hədisini xatırlatdıqdan sonra Əbu Bəkr və Ömərə onlara qarşı qəzəbli olduğunu elan etdi.<ref>İbn Qüteybə, Əl-İmamə vəs-siyasə, h.ş 1371, c.1, s.31</ref>  Bəzi məlumatlara əsasən, həzrət Fatimə (ə) hər [[Namaz|namazdan]] sonra onlara qarşı nifrin edəcəyinə and içdi.<ref>İbn Qüteybə, Əl-İmamə vəs-siyasə, h.ş 1371, c.1, s.31</ref>


===Mühacir və Ənsardan olan qadınlarla görüşdə oxunan xütbə===
===Mühacir və Ənsardan olan qadınlarla görüşdə oxunan xütbə===
Peyğəmbərin (s) vəfatından və həzrət Fatimənin (ə) evdə yatağa düşməsindən sonra [[Mühacirlər|Mühacir]] və [[Ənsar|Ənsardan]] ibarət bir qrup qadının həzrət Fatiməyə (ə) baş çəkməsi və həzrət Fatimənin (ə) onların hal-əhval tutmalarının cavabında dediyi sözlər baş verən hadisələrdən biridir. Həzrət Fatimə (ə) bu görüşdə [[Allah|Allaha]] həmd və səna etdikdən və atasına salavat göndərdikdən sonra (mühacir və ənsardan olan ) kişiləri Peyğəmbərin (s) canişinini öz məqamından aşağı saldıqları və onu risalət mərkəzindən uzaqlaşdırdıqları və özlərini aşkar bir ziyana giriftar etdikləri üçün danladı. Həzrət Fatimə (ə) öz sözünün davamında insanların imam Əlidən (ə) üz döndərməsinə və ondan intiqam almasına səbəb olaraq imam Əlinin (ə) ədalətə bağlı olmasını və ədalətin icrasını qorumasını göstərdi. Həzrət Fatimə (ə) təkid etdi ki, əgər onlar imam Əlinin (ə) hakimiyyətini istədikləri və qəbul etdikləri halda O (ə) onları iki tərəfindən su daşan bir elə çeşməyə daxil edəcəkdi və yerin və göyün bərəkət qapıları onların üzünə açılacaqdı. İndi [[İmam Əli (ə)|imam Əlinin (ə)]] hakimiyyətini qəbul etmədikləri üçün Allah onları danlayacaq və onlara əzab verəcəkdir.<ref>Təbərsi, Əl-İhticac, h.q 1386, c.1, s.108</ref>  Bəzi məlumatlara əsasən bu görüşdən sonra mühacir və ənsarın kişiləri zahirdə üzür istəmək əslində isə daha çox Əbu Bəkrlə etdikləri beyəti yozmaq üçün həzrət Fatimənin (ə) hüzuruna gəldilər. Həzrət Fatimə (ə) onlara belə buyurdu: “ Məndən uzaqlaşın. Artıq sədaqətsiz üzürxahlıqlardan sonra üzür üçün yer qalmayıb və sizin bu səhv və təqsiriniz geri qayıda bilməyəcəkdir.<ref>Təbərsi, Əl-İhticac, h.q 1386, c.1, s.109</ref>
Peyğəmbərin (s) vəfatından və həzrət Fatimənin (ə) evdə yatağa düşməsindən sonra [[Mühacirlər|mühacir]] və [[Ənsar|ənsardan]] ibarət bir qrup qadının həzrət Fatiməyə (ə) baş çəkməsi və həzrət Fatimənin (ə) onların hal-əhval tutmalarının cavabında dediyi sözlər baş verən hadisələrdən biridir. Həzrət Fatimə (ə) bu görüşdə [[Allah|Allaha]] həmd və səna edib, atasına salavat göndərdikdən sonra (mühacir və ənsardan olan) kişiləri Peyğəmbərin (s) canişinini öz məqamından aşağı saldıqları və onu risalət mərkəzindən uzaqlaşdırdıqları və özlərini aşkar bir ziyana giriftar etdikləri üçün danladı. Həzrət Fatimə (ə) öz sözünün davamında insanların imam Əlidən (ə) üz döndərməsinə və ondan intiqam almasına səbəb olaraq imam Əlinin (ə) ədalətə bağlı olmasını və ədalətin icrasını qorumasını göstərdi. Həzrət Fatimə (ə) təkid etdi ki, əgər onlar imam Əlinin (ə) hakimiyyətini istədikləri və qəbul etdikləri halda, o (ə) onları iki tərəfindən su daşan elə bir çeşməyə daxil edəcəkdi və yerin və göyün bərəkət qapıları onların üzünə açılacaqdı. İndi [[İmam Əli (ə)|imam Əlinin (ə)]] hakimiyyətini qəbul etmədikləri üçün Allah onları danlayacaq və onlara əzab verəcəkdir.<ref>Təbərsi, Əl-İhticac, h.q 1386, c.1, s.108</ref>  Bəzi məlumatlara əsasən, bu görüşdən sonra mühacir və ənsarın kişiləri zahirdə üzr istəmək, əslində isə daha çox Əbu Bəkrlə etdikləri beyəti yozmaq üçün həzrət Fatimənin (ə) hüzuruna gəldilər. Həzrət Fatimə (ə) onlara belə buyurdu: “Məndən uzaqlaşın. Artıq sədaqətsiz üzrrxahlıqlardan sonra üzr üçün yer qalmayıb və sizin bu səhv və təqsiriniz geri qayıda bilməyəcəkdir."<ref>Təbərsi, Əl-İhticac, h.q 1386, c.1, s.109</ref>


==Şəhadət, dəfn mərasimi==
==Şəhadət, dəfn mərasimi==
<blockquote>''Əsas məqalələr: [[Həzrət Fatimənin (s) şəhadəti]] və [[Həzrət Fatimənin (s) dəfn mərasimi]]''</blockquote>Həzrət Fatimə (ə) bir müddət sonra, Peyğəmbərdən (s) sonra baş verən hadisələr zamanı aldığı fiziki zərbələrdən yaranmış xəstəlik səbəbi ilə [[Hicrətin 11-ci ili|hicrətin 11-ci ilində]] dünyasını dəyişdi.<ref>Tusi, Misbahul-mutəhəccid, h.q 1411, c.2, s.793; Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134</ref> Şəhadət tarixi haqqında fikir ixtilafı vardır. Peyğəmbərin (s) vəfatından 40 gün sonradan səkkiz ay sonraya qədər  qeyd olunmuşdur.<ref>Şəhidi, Zendeqaniye Fatimeye Zəhra (s), h.ş 1363, s.154</ref> [[Şiə]] baxımından ən məşhur fikir<ref>Şübeyri, Şəhadəte Fatimə (s), s.347</ref>  [[3 Cəmadius-sani|Cəmadius-sani ayının üçüncü günüdür]]<ref>Tusi, Misbahul-mutəhəccid, h.q 1411, c.2, s.793; Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134; Təbərsi, İlamul-vəra, h.q 1417, c.1, s.300</ref> yəni Peyğəmbərin (s) vəfatından (s) 95 gün sonra.<ref>Təbərsi, İlamul-vəra, h.q 1417, c.1, s.300</ref>  Bu sözün istinad mənbəyi [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqdən (ə)]] nəql olunan bir hədisdir.<ref>Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134; İrbili, Kəşful-ğummə, h.q 1421, c.1, s.427</ref> Digər fikirlərə əsasən, Xanımın (ə) şəhadəti Peyğəmbərin (s) vəfatından 75 gün sonra<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.ş 1363, c.1, s.241, 458</ref>  ( [[13 Cəmadiul-əvvəl|Cəmadiul-əvvəl ayının 13-də]]), [[8 Rəbius-sani|Rəbius-sani ayının səkkizində]],<ref>İbn Şəhraşub, Əl-Mənaqib, h.q 1376, c.3, s.132</ref> [[13 Rəbius-sani|Rəbius-sani ayının 13-də]]<ref>İbn Şəhraşub, Əl-Mənaqib, h.q 1376, c.3, s.132</ref>  və [[3 Ramazan|Ramazan ayının 3-də]]<ref>İrbili, Kəşful-ğummə, h.q 1405, c.2, s.125</ref>  olmuşdur.
<blockquote>''Əsas məqalələr: [[Həzrət Fatimənin (s) şəhadəti]] və [[Həzrət Fatimənin (s) dəfn mərasimi]]''</blockquote>Həzrət Fatimə (ə) bir müddət sonra Peyğəmbərdən (s) sonra baş verən hadisələr zamanı aldığı fiziki zərbələrdən yaranmış xəstəlik səbəbi ilə [[Hicrətin 11-ci ili|hicrətin 11-ci ilində]] dünyasını dəyişdi.<ref>Tusi, Misbahul-mutəhəccid, h.q 1411, c.2, s.793; Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134</ref> Şəhadət tarixi haqqında fikir ixtilafı vardır. Peyğəmbərin (s) vəfatından 40 gün sonradan səkkiz ay sonraya qədər  qeyd olunmuşdur.<ref>Şəhidi, Zendeqaniye Fatimeye Zəhra (s), h.ş 1363, s.154</ref> [[Şiə]] baxımından ən məşhur fikir<ref>Şübeyri, Şəhadəte Fatimə (s), s.347</ref>  [[3 Cəmadius-sani|Cəmadius-sani ayının üçüncü günüdür,]]<ref>Tusi, Misbahul-mutəhəccid, h.q 1411, c.2, s.793; Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134; Təbərsi, İlamul-vəra, h.q 1417, c.1, s.300</ref> yəni Peyğəmbərin (s) vəfatından (s) 95 gün sonra.<ref>Təbərsi, İlamul-vəra, h.q 1417, c.1, s.300</ref>  Bu sözün istinad mənbəyi [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqdən (ə)]] nəql olunan bir hədisdir.<ref>Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134; İrbili, Kəşful-ğummə, h.q 1421, c.1, s.427</ref> Digər fikirlərə əsasən, Xanımın (ə) şəhadəti Peyğəmbərin (s) vəfatından 75 gün sonra<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.ş 1363, c.1, s.241, 458</ref>  ([[13 Cəmadiul-əvvəl|Cəmadiul-əvvəl ayının 13-də]]), [[8 Rəbius-sani|Rəbius-sani ayının səkkizində]],<ref>İbn Şəhraşub, Əl-Mənaqib, h.q 1376, c.3, s.132</ref> [[13 Rəbius-sani|Rəbius-sani ayının 13-də]]<ref>İbn Şəhraşub, Əl-Mənaqib, h.q 1376, c.3, s.132</ref>  və [[3 Ramazan|Ramazan ayının 3-də]]<ref>İrbili, Kəşful-ğummə, h.q 1405, c.2, s.125</ref>  olmuşdur.


[[İmam Kazim (ə)]] bir hədisdə həzrət Fatimənin (ə) şəhadətinə təkid etmişdir.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.ş 1363, c.1, s.458</ref> İmam Sadiqin (ə) bir hədisində [[Qunfuz|Qunfuzun]] qılıncın qabı ilə vurduğu zərbə həzrət Fatimənin (ə) şəhadət səbəbi olaraq göstərilmişdir. Həmin zərbə Möhsinin düşməsinə , Həzrətin (ə) xəstələnməsinə və nəticədə şəhadətinə səbəb oldu.<ref>Təbəri, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.135</ref>  
[[İmam Kazim (ə)]] bir hədisdə həzrət Fatimənin (ə) şəhadətinə təkid etmişdir.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.ş 1363, c.1, s.458</ref> İmam Sadiqin (ə) bir hədisində [[Qunfuz|Qunfuzun]] qılıncın qabı ilə vurduğu zərbə həzrət Fatimənin (ə) şəhadət səbəbi olaraq göstərilmişdir. Həmin zərbə Möhsinin düşməsinə, Həzrətin (ə) xəstələnməsinə və nəticədə şəhadətinə səbəb oldu.<ref>Təbəri, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.135</ref>  


Bəzi araşdırmaçıların fikrincə, həzrət Fatimənin (ə) cənazəsinin gizlin şəkildə dəfn edilməsi haqqında etdiyi vəsiyyət Onun (ə) xilafət aparatına qarşı atdığı sonuncu siyasi addım idi.<ref>Fərəhməndpur, Siyreye siyasiye Fatimə (s), c.2, s.315</ref>
Bəzi araşdırmaçıların fikrincə, həzrət Fatimənin (ə) cənazəsinin gizlin şəkildə dəfn edilməsi haqqında etdiyi vəsiyyət onun (ə) xilafət aparatına qarşı atdığı sonuncu siyasi addım idi.<ref>Fərəhməndpur, Siyreye siyasiye Fatimə (s), c.2, s.315</ref>
===Dəfn yeri===
===Dəfn yeri===
<blockquote>''Əsas məqalə: [[Həzrət Fatimənin (s) dəfn olunduğu yer]]''</blockquote>Həzrət Fatimə (ə) şəhadətindən öncə ona zülm edən və onun qəzəblənməsinə səbəb olan şəxslərin Onun (ə) cənazəsinə namaz qılmasını və onun dəfn mərasimində iştirak etməsini istəmədiyinə dair [[vəsiyyət]] etdi. Buna görə də [[dəfn]] mərasimin gizlin formada keçirilməsini və dəfn olunduğu yerin gizlin qalmasını<ref>Səduq, İləluş-şəraye, h.ş 1385, c.1, s.185; İbn Şəhraşub, Əl-Mənaqib, h.q 1376, c.3, s.137</ref> istəmişdi. Tarixçilərin sözlərinə əsasən Əli (ə) [[Əsma Ümeys qızı|Əsma binti Ümeysin]] köməyi ilə öz həyat yoldaşına qüsül verdi<ref>Bəlazuri, Ənsabul-əşraf, c.2, s.34; Təbəri, Tarixul-uməmi vəl-muluk, h.q 1403, c.2, s.473-474</ref> və özü Onun(ə) cənazəsinə namaz qıldı.<ref>İrbili, Kəşful-ğummə, h.q 1405, c.2, s.125</ref> İmam Əlidən (ə) əlavə bir neçə nəfər də cənazə namazında iştirak etdi. Onların sayları və adları haqqında fikir ayrılığı vardır. Tarixi mənbələr [[İmam Həsəni (ə)]], [[İmam Hüseyn (ə)|İmam Hüseyni (ə)]], [[Abbas ibn Əbdül-Mütəllib|Abbas ibn Əbdül-Mütəllibi]], [[Miqdad ibn Əmr|Miqdadı]], [[Salman Farsi|Salmanı]], [[Əbuzər Ğəffari|Əbuzəri]], [[Əmmar Yasir|Əmmarı]], [[Əqil ibn Əbi Talib|Əqili]], [[Zübeyr ibn Əvvam|Zübeyri]], [[Abdullah ibn Məsud|Abdullah ibn Məsudu]] və Fəzl ibn Abbası cənazə namazında iştirak edən şəxslər olduğunu hesab etmişlər.<ref>Hilali Amiri, Kitabu Səlim ibn Qeys, h.q 1420, s.393; Təbərsi, İlamul-vəra, h.q 1417, c.1, s.300; Səduq, Əl-Xisal, h.q 1403, s.361; Tusi, İxtiyaru mərifətir-rical, h.q 1404, c.1, s.33-34</ref>  
<blockquote>''Əsas məqalə: [[Həzrət Fatimənin (s) dəfn olunduğu yer]]''</blockquote>Həzrət Fatimə (ə) şəhadətindən öncə ona zülm edən və onun qəzəblənməsinə səbəb olan şəxslərin onun (ə) cənazəsinə namaz qılmasını və onun dəfn mərasimində iştirak etməsini istəmədiyinə dair [[vəsiyyət]] etdi. Buna görə də [[dəfn]] mərasiminin gizlin formada keçirilməsini və dəfn olunduğu yerin gizlin qalmasını<ref>Səduq, İləluş-şəraye, h.ş 1385, c.1, s.185; İbn Şəhraşub, Əl-Mənaqib, h.q 1376, c.3, s.137</ref> istəmişdi. Tarixçilərin sözlərinə əsasən, Əli (ə) [[Əsma Ümeys qızı|Əsma binti Ümeysin]] köməyi ilə öz həyat yoldaşına qusl verdi<ref>Bəlazuri, Ənsabul-əşraf, c.2, s.34; Təbəri, Tarixul-uməmi vəl-muluk, h.q 1403, c.2, s.473-474</ref> və özü onun (ə) cənazəsinə namaz qıldı.<ref>İrbili, Kəşful-ğummə, h.q 1405, c.2, s.125</ref> İmam Əlidən (ə) əlavə bir neçə nəfər də cənazə namazında iştirak etdi. Onların sayları və adları haqqında fikir ayrılığı vardır. Tarixi mənbələr [[İmam Həsəni (ə)]], [[İmam Hüseyn (ə)|İmam Hüseyni (ə)]], [[Abbas ibn Əbdül-Mütəllib|Abbas ibn Əbdül-Mütəllibi]], [[Miqdad ibn Əmr|Miqdadı]], [[Salman Farsi|Salmanı]], [[Əbuzər Ğəffari|Əbuzəri]], [[Əmmar Yasir|Əmmarı]], [[Əqil ibn Əbi Talib|Əqili]], [[Zübeyr ibn Əvvam|Zübeyri]], [[Abdullah ibn Məsud|Abdullah ibn Məsudu]] və Fəzl ibn Abbası cənazə namazında iştirak edən şəxslər olduğunu hesab etmişlər.<ref>Hilali Amiri, Kitabu Səlim ibn Qeys, h.q 1420, s.393; Təbərsi, İlamul-vəra, h.q 1417, c.1, s.300; Səduq, Əl-Xisal, h.q 1403, s.361; Tusi, İxtiyaru mərifətir-rical, h.q 1404, c.1, s.33-34</ref>  


İmam Əli (ə) dəfndən sonra, qəbrin yerinin bilinməməsi üçün qəbrin əlamətlərini aradan apardı.<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1404, c.43, s.193</ref>  Qəbrin dəqiq yerinin bilinməməsindən əlavə qəbrin yerləşdiyi ümumi məkanın da barəsində müxtəlif nəqllər vardır:<ref>Təbərsi, İlamul-vəra, h.q 1417, c.1, s.300</ref>  
İmam Əli (ə) dəfndən sonra, qəbrin yerinin bilinməməsi üçün qəbrin əlamətlərini aradan apardı.<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1404, c.43, s.193</ref>  Qəbrin dəqiq yerinin bilinməməsindən əlavə qəbrin yerləşdiyi ümumi məkanın da barəsində müxtəlif nəqllər vardır:<ref>Təbərsi, İlamul-vəra, h.q 1417, c.1, s.300</ref>  
confirmed, movedable, templateeditor
14.828

edits