confirmed, movedable, templateeditor
14.780
edits
İmam Hüseyn (ə): Redaktələr arasındakı fərq
→Həyatı
(→Həyatı) |
|||
| Sətir 55: | Sətir 55: | ||
== Həyatı == | == Həyatı == | ||
Hüseyn ibn Əli (ə) Mədinə şəhərində dünyaya gəlmişdir. Məşhur nəzərə əsasən Onun (ə) təvəllüdü hicrətin dördüncü ilində olmuşdur. Bununla yanaşı bəziləri Onun (ə) təvəllüdünü hicrətin üçüncü ilində olduğunu hesab etmişdir. | Hüseyn ibn Əli (ə) [[Mədinə]] şəhərində dünyaya gəlmişdir. Məşhur nəzərə əsasən Onun (ə) təvəllüdü [[Hicrətin 4-ü|hicrətin dördüncü]] ilində olmuşdur. Bununla yanaşı bəziləri Onun (ə) təvəllüdünü [[Hicrətin 3-ü|hicrətin üçüncü ilində]] olduğunu hesab etmişdir. | ||
İmam Hüseynin (ə) təvəllüdü | İmam Hüseynin (ə) təvəllüdü məşhur nəzərə əsasən [[3 Şaban |Şaban ayının üçündə]] olmuşdur. Lakin Şeyx Mufid İrşad kitabında [[İmam Hüseyn (ə)|İmam Hüseynin (ə)]] təvəllüdünü Şaban ayının beşində olduğunu bildirmişdir. | ||
Şiə və əhli-sünnənin tarixi məlumatlarında gəldiyinə əsasən Peyğəmbər (s) Onun (ə) təvəllüd zamanında ağlamış və şəhadətindən xəbər vermişdir. Kafi kitabında nəql olunan bir hədisə əsasən Hüseyn (ə) nə anasından nə də başqa heç bir qadından süd içmədi. | Şiə və [[Əhli-sünnət vəl-cəmaət|əhli-sünnənin]] tarixi məlumatlarında gəldiyinə əsasən Peyğəmbər (s) Onun (ə) təvəllüd zamanında ağlamış və şəhadətindən xəbər vermişdir. Kafi kitabında nəql olunan bir hədisə əsasən Hüseyn (ə) nə anasından nə də başqa heç bir qadından süd içmədi. | ||
Nəql olunmuşdur ki, Abbas ibn Əbdül-Mütəllibin həyat yoldaşı Ümmü-Fəzl yuxuda Peyğəmbərin (s) bədəninin bir hissəsinin onun ətəyinə qoyulduğunu görür və Peyğəmbər (s) onun yuxusunun yozumunda bildirir ki, Fatimənin bir oğul övladı dünyaya gələcək və sən onun dayəsi olacaqsan. Buna görə də İmam Hüseyn (ə) dünyaya gələndə Onun dayəliyini öhdəsinə aldı. Bəzi mənbələr Abdullah ibn Yəqtirin anasını da Onun dayəsi hesab etmişdir. Lakin Hüseynin (ə) o iki qadından heç birindən süd içmədiyini bildirmişlər. | Nəql olunmuşdur ki, [[Abbas ibn Əbdül-Mütəllib|Abbas ibn Əbdül-Mütəllibin]] həyat yoldaşı Ümmü-Fəzl yuxuda Peyğəmbərin (s) bədəninin bir hissəsinin onun ətəyinə qoyulduğunu görür və Peyğəmbər (s) onun yuxusunun yozumunda bildirir ki, Fatimənin bir oğul övladı dünyaya gələcək və sən onun dayəsi olacaqsan. Buna görə də [[İmam Hüseyn (ə)]] dünyaya gələndə Onun dayəliyini öhdəsinə aldı. Bəzi mənbələr Abdullah ibn Yəqtirin anasını da Onun dayəsi hesab etmişdir. Lakin Hüseynin (ə) o iki qadından heç birindən süd içmədiyini bildirmişlər. | ||
Əhli-sünnə mənbələrində gəldiyinə əsasən Peyğəmbər (s) öz əhli-beyti arasında Həsən (ə) və Hüseyni (ə) digərlərindan daha çox sevmişdir. Bu bağlılıq elə bir həddə idi ki, onlar məscidə daxil olduğu zaman Həzrət (s) xütbəsini yarımçıq qoyurdu, minbərdən aşağı enirdi və onları öz ağuşuna alırdı. Peyğəmbərdən nəql olunur ki, bu ikisinə olan sevgi məni başqalarını sevməkdən saxlamışdır. | Əhli-sünnə mənbələrində gəldiyinə əsasən Peyğəmbər (s) öz [[Əhli-beyt|əhli-beyti]] arasında [[İmam Həsən (ə)|Həsən (ə)]] və Hüseyni (ə) digərlərindan daha çox sevmişdir. Bu bağlılıq elə bir həddə idi ki, onlar məscidə daxil olduğu zaman Həzrət (s) xütbəsini yarımçıq qoyurdu, minbərdən aşağı enirdi və onları öz ağuşuna alırdı. Peyğəmbərdən nəql olunur ki, bu ikisinə olan sevgi məni başqalarını sevməkdən saxlamışdır. | ||
Hüseyn (ə) digər Kisa əhlinin (Ali-Əbanın) yanında Mübahilə hadisəsində iştirak etmişdir. O (ə) Peyğəmbər (s) vəfat edən zaman yeddi yaşında olmuşdur. Buna görə də Onu (ə) sonuncu səhabələrdən hesab etmişlər. | Hüseyn (ə) digər [[Kisa əhli|Kisa əhlinin]] (Ali-Əbanın) yanında Mübahilə hadisəsində iştirak etmişdir. O (ə) Peyğəmbər (s) vəfat edən zaman yeddi yaşında olmuşdur. Buna görə də Onu (ə) sonuncu səhabələrdən hesab etmişlər. | ||
=== Üç xəlifənin zamanında === | === Üç xəlifənin zamanında === | ||
İmam Hüseynin (ə) ömrünün 25 ili üç xəlifənin zamanında keçmişdir. Amma şiələrin üçüncü imamının həyatının bu dövrünün incəliyi haqqında əlimizdə elə də məlumat yoxdur. Bəlkə də bunun səbəbi İmam Əlinin (ə) və övladlarının bu müddətdə siyasi güşənişinliyidir. | İmam Hüseynin (ə) ömrünün 25 ili üç xəlifənin zamanında keçmişdir. Amma şiələrin üçüncü imamının həyatının bu dövrünün incəliyi haqqında əlimizdə elə də məlumat yoxdur. Bəlkə də bunun səbəbi İmam Əlinin (ə) və övladlarının bu müddətdə siyasi güşənişinliyidir. | ||
| Sətir 86: | Sətir 86: | ||
=== Həyat yoldaşları və övladları === | === Həyat yoldaşları və övladları === | ||
İmam Hüseynin (ə) övladlarının sayı haqqında fikir ixtilafı vardır. Bu mənbələrdən bəzisi Həzrətin (ə) övladlarını dörd oğlan və iki qız, bəzi mənbələr altı oğlan və üç qız olaraq qeyd etmişdir. | İmam Hüseynin (ə) övladlarının sayı haqqında fikir ixtilafı vardır. Bu mənbələrdən bəzisi Həzrətin (ə) övladlarını dörd oğlan və iki qız, bəzi mənbələr altı oğlan və üç qız olaraq qeyd etmişdir. | ||
Altıncı əsrin mənbələrindən olan Ənsabul-əşraf kitabında Həzrətin (ə) Rüqəyyə qızının adı keçmiş, yeddinci əsrin mənbələrindən sayılan Kamile-Bəhayi kitabında İmam Hüseynin (ə) Şamda dəfn olunan dörd yaşlı qızının olduğu deyilmişdir. Son dövürlərə aid sayılan mənbələrdə Rüqəyyə adı geniş əks-səda doğurmuşdur. Həmçinin bəzi mənbələrdə Şəhribanunun oğlu Əli-Əsğər, Rübabın oğlu Məhəmməd və (anasının adı qeyd olunmadan) Zeynəb adlı qız övladı İmam Hüseynin (ə) övladı olaraq gətirilmişdir. İbn Təlhə Şafei “Mətalibus-səul fi mənaqibi Alir-Rəsul” adlı kitabda İmamın (ə) övladlarının sayının on nəfər olduğunu demişdir. | Altıncı əsrin mənbələrindən olan Ənsabul-əşraf kitabında Həzrətin (ə) Rüqəyyə qızının adı keçmiş, yeddinci əsrin mənbələrindən sayılan Kamile-Bəhayi kitabında İmam Hüseynin (ə) Şamda dəfn olunan dörd yaşlı qızının olduğu deyilmişdir. Son dövürlərə aid sayılan mənbələrdə Rüqəyyə adı geniş əks-səda doğurmuşdur. Həmçinin bəzi mənbələrdə Şəhribanunun oğlu Əli-Əsğər, Rübabın oğlu Məhəmməd və (anasının adı qeyd olunmadan) Zeynəb adlı qız övladı İmam Hüseynin (ə) övladı olaraq gətirilmişdir. İbn Təlhə Şafei “Mətalibus-səul fi mənaqibi Alir-Rəsul” adlı kitabda İmamın (ə) övladlarının sayının on nəfər olduğunu demişdir. | ||
== İmamət dövrü == | == İmamət dövrü == | ||
İmam Hüseynin (ə) imamətinin başlanğıcı Müaviyə hakimiyyətinin onuncu ilinə təsadüf edirdi. Müaviyə h.q 41-ci ildə imam Həsənlə (ə) sülh etdikdən sonra hakimiyyəti ələ aldı və Əməvi xilafətinin əsasını qoydu. Əhli-sünnə mənbələri onu zirəng və dözümlü şəxs olaraq adlandırmışdır. Onun dinin zahirinə əməl edirdi və öz xilafətini möhkəmləndirmək üçün dinin bəzi əsaslarından kömək alırdı. Zor gücünə və siyasai hiylələr işlətməklə qüdrəti ələ almağına baxmayaraq öz hakimiyyətini Allah tərəfindən və ilahi qəza əsasında olduğunu düşünürdü. Müaviyə özünü Şam əhalisi üçün peyğəmbərlərin sırasında sayılan, Allahın saleh bəndələrindən və dinin və onun hökümlərinin müdafiəçisi olan biri olaraq tanıtdırırdı. Tarixi mənbələrdə Müaviyənin xilafəti səltənəntə çevirdiyi və aşkar şəkildə insanların dindarlığı ilə işinin olmadığını söyləməsi gəlmişdir. | İmam Hüseynin (ə) imamətinin başlanğıcı Müaviyə hakimiyyətinin onuncu ilinə təsadüf edirdi. Müaviyə h.q 41-ci ildə imam Həsənlə (ə) sülh etdikdən sonra hakimiyyəti ələ aldı və Əməvi xilafətinin əsasını qoydu. Əhli-sünnə mənbələri onu zirəng və dözümlü şəxs olaraq adlandırmışdır. Onun dinin zahirinə əməl edirdi və öz xilafətini möhkəmləndirmək üçün dinin bəzi əsaslarından kömək alırdı. Zor gücünə və siyasai hiylələr işlətməklə qüdrəti ələ almağına baxmayaraq öz hakimiyyətini Allah tərəfindən və ilahi qəza əsasında olduğunu düşünürdü. Müaviyə özünü Şam əhalisi üçün peyğəmbərlərin sırasında sayılan, Allahın saleh bəndələrindən və dinin və onun hökümlərinin müdafiəçisi olan biri olaraq tanıtdırırdı. Tarixi mənbələrdə Müaviyənin xilafəti səltənəntə çevirdiyi və aşkar şəkildə insanların dindarlığı ilə işinin olmadığını söyləməsi gəlmişdir. | ||