confirmed, movedable, templateeditor
14.696
edits
İmam Hüseyn (ə): Redaktələr arasındakı fərq
→Baxışlar və nəticələr
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 148: | Sətir 148: | ||
=== Baxışlar və nəticələr === | === Baxışlar və nəticələr === | ||
Əsas məqalə: İmam Hüseynin (ə) qiyamı | Əsas məqalə: İmam Hüseynin (ə) qiyamı | ||
İmam Hüseynin (ə) Mədinədən [[Məkkə|Məkkəyə]], oradan isə Kufəyə hərəkəti və Kərbəlada Ömər Sədin qoşunu ilə döyüşü haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Aşura araşdırmaçısı Məhəmməd İsfəndiyarinin sözlərinə görə, ən məşhur fikirə əsasən imam Hüseynin (ə) qiyamının hədəfinin şəhadət olmasıdır. Bu nəzəriyyənin Lütfüllah Safi, [[Mürtəza Mütəhhəri]], Seyyid Möhsün Əmin və [[Əli Şəriəti]] kimi çoxlu tərəfdarı varıdır. Digər bir nəzərə əsasən imam Hüseyn (ə) hakimiyyətə gəlmək üçün qiyam etmişdir. Keçmiş alimlərdən Seyyid Mürtəza, müasirlərdən isə Salehi Nəcəfabadi “Şəhide-cavid” kitabında bu fikirə sahibdir. | İmam Hüseynin (ə) Mədinədən [[Məkkə|Məkkəyə]], oradan isə Kufəyə hərəkəti və Kərbəlada Ömər Sədin qoşunu ilə döyüşü haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Aşura araşdırmaçısı Məhəmməd İsfəndiyarinin sözlərinə görə, ən məşhur fikirə əsasən imam Hüseynin (ə) qiyamının hədəfinin şəhadət olmasıdır. Bu nəzəriyyənin Lütfüllah Safi, [[Mürtəza Mütəhhəri]], Seyyid Möhsün Əmin və [[Əli Şəriəti]]<ref>İsfəndiyari, Aşuraşenasi, h.ş 1387, s.157</ref> kimi çoxlu tərəfdarı varıdır. Digər bir nəzərə əsasən imam Hüseyn (ə) hakimiyyətə gəlmək üçün qiyam etmişdir. Keçmiş alimlərdən Seyyid Mürtəza,<ref>Seyyid Mürtəza, Tənziyhul-ənbiya, h.q 1409, s.227-228</ref> müasirlərdən isə Salehi Nəcəfabadi “Şəhide-cavid” kitabında bu fikirə sahibdir.<ref>Salihi Nəcəfabadi, Şəhide cavid, h.ş 1387, s.157-158</ref> | ||
Sehhəti Serdəverdinin sözlərinə əsasən, [[Şeyx Müfid|Şeyx Mufid]], Şeyx Tusi, [[Seyyid ibn Tavus]] və [[Məhəmməd Baqir Məclisi|Əllamə Məclisi]] kimi şəxslər bu fikirə qarşı olmuşdur. Əli Pənah İştihardi kimi bəzi alimlər də şiələrin üçüncü imamının hərəkətinin nə qiyam etmək nə də şəhadətə çatmaq məqsədi ilə deyil əksinə canını qorumaq üçün olduğunu düşünür. | Sehhəti Serdəverdinin sözlərinə əsasən, [[Şeyx Müfid|Şeyx Mufid]], Şeyx Tusi, [[Seyyid ibn Tavus]] və [[Məhəmməd Baqir Məclisi|Əllamə Məclisi]] kimi şəxslər bu fikirə qarşı olmuşdur.<ref>Sihhəti, Aşurapejuhi, h.ş 1385, s.296-299</ref> Əli Pənah İştihardi kimi bəzi alimlər də şiələrin üçüncü imamının hərəkətinin nə qiyam etmək nə də şəhadətə çatmaq məqsədi ilə deyil əksinə canını qorumaq üçün olduğunu düşünür.<ref>İştihardi, Həft sale çera səda dər avord ? h.ş 1391, s.154</ref> | ||
İmam Hüseynin (ə) qiyamı çoxsaylı qrupların oyanmasına səbəb oldu və Onun (ə) şəhadətindən dərhal sonra inqilabi və etiraz yönlü hərəkətlər başladı və uzun illər boyunca davam etdi. İlk etiraz [[Abdullah ibn Əfif Əzdi|Abdullah ibn Əfifin]] İbn Ziyada qarşı davranışı idi. [[Təvvabin qiyamı]], Muxtarın qiyamı, [[Zeyd ibn Əlinin qiyamı]] və [[Yəhya ibn Zeydin qiyamı]] da bunlardandır. Həmçinin Əməvilərin süqutu ilə nəticələnən Əbu Müslim Xorasaninin [[Bəni Üməyyə|Əməvilər]] əleyhinə etdiyi Cameqan qoşununun qiyamında “Ya lisaratil-Hüseyn” şüarından da istifadə edildi. [[İran İslam İnqilabı|İran İslam inqilabı]] da imam Hüseynin (ə) qiyamından ilhamlanmışdı və [[Seyyid Ruhullah Musəvi Xomeyni|imam Xomeynin]] dediyi ” əgər bu moizə və əzadarlıq məclisləri olmasaydı bizim ölkəmiz qalib olmayacaqdı. Hamı imam Hüseynin (ə) bayrağı altında qiyam etdi” kimi ümumi mədəniyyət sahəsində də müsəlmanlar hətta digər dinlərin ardıcılları Hüseyn ibn Əlini (ə) fədakarlıq, zülmü qəbul etməmək, azadlıq tələb etmək, dəyərlərin müdafiəsi və haqtələblik simvolu kimi tanıyırlar. | İmam Hüseynin (ə) qiyamı çoxsaylı qrupların oyanmasına səbəb oldu və Onun (ə) şəhadətindən dərhal sonra inqilabi və etiraz yönlü hərəkətlər başladı və uzun illər boyunca davam etdi. İlk etiraz [[Abdullah ibn Əfif Əzdi|Abdullah ibn Əfifin]]<ref>Təbəri, Tarixul-uməmi vəl-muluk, h.q 1387, c.5, s.457-459; Şeyx Müfid, Əl-İrşad, h.q 1413 c.2, s.117</ref> İbn Ziyada qarşı davranışı idi. [[Təvvabin qiyamı]], Muxtarın qiyamı, [[Zeyd ibn Əlinin qiyamı]] və [[Yəhya ibn Zeydin qiyamı]] da bunlardandır. Həmçinin Əməvilərin süqutu ilə nəticələnən Əbu Müslim Xorasaninin [[Bəni Üməyyə|Əməvilər]] əleyhinə etdiyi Cameqan qoşununun qiyamında “Ya lisaratil-Hüseyn” şüarından da istifadə edildi.<ref>Bəlazuri, Ənsabul-əşraf, h.q 1417, c.9, s.317</ref> [[İran İslam İnqilabı|İran İslam inqilabı]] da imam Hüseynin (ə) qiyamından ilhamlanmışdı və [[Seyyid Ruhullah Musəvi Xomeyni|imam Xomeynin]] dediyi ” əgər bu moizə və əzadarlıq məclisləri olmasaydı bizim ölkəmiz qalib olmayacaqdı. Hamı imam Hüseynin (ə) bayrağı altında qiyam etdi”<ref>[http://farsi.rouhollah.ir/library/sahifeh?volume=17&tid=22 خمینی، صحیفه نور، ۱۳۷۹ش، ج۱۷، ص۵۸.], farsi.rouhollah.ir saytı</ref> kimi ümumi mədəniyyət sahəsində də müsəlmanlar hətta digər dinlərin ardıcılları Hüseyn ibn Əlini (ə) fədakarlıq, zülmü qəbul etməmək, azadlıq tələb etmək, dəyərlərin müdafiəsi və haqtələblik simvolu kimi tanıyırlar.<ref>[http://www.iwpeace.com/news/36736 «فرهنگ عاشورا فرامسلمانی است»، وبگاه مجمع جهانی صلح اسلامی.]</ref> | ||
== Xüsusiyyətləri və fəzilətləri == | == Xüsusiyyətləri və fəzilətləri == | ||