confirmed, movedable, templateeditor
15.813
edits
Şiə: Redaktələr arasındakı fərq
→İsmailiyyə
| Sətir 115: | Sətir 115: | ||
=== İsmailiyyə === | === İsmailiyyə === | ||
İsmailiyyə şiə firqələrindən biridir və bu firqənin ardıcılları [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqdən (ə)]] sonra, onun böyük oğlu İsmayılı imam hesab edir və [[İmam Kazim (ə)|İmam Kazımın (ə)]] imamətini və İmamiyyənin digər imamlarını qəbul etmirlər. | İsmailiyyə şiə firqələrindən biridir və bu firqənin ardıcılları [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqdən (ə)]] sonra, onun böyük oğlu İsmayılı imam hesab edir və [[İmam Kazim (ə)|İmam Kazımın (ə)]] imamətini və İmamiyyənin digər imamlarını qəbul etmirlər.<ref>Şəhristani, Əlmiləl vənnihəl, h.ş 1375, c. 1, s. 170-171</ref>İsmaililər inanırdılar ki, imamətin yeddi dövrü var və hər dövr yeni şəriət gətirən “Natiq”lə başlayır və ondan sonrakı hər dövrdə yeddi imam imamətə rəhbərlik edir.<ref>Dəftəri, Tarix və sünnəthaye İsamiliyyə, h.ş 1393, s. 165 | ||
</ref> | |||
İmamətin ilk altı dövrünün danışanları ilk peyğəmbərlərdir ki, bunlara [[Adəm (peyğəmbər)|Adəm]], [[Nuh (peyğəmbər)|Nuh]], [[İbrahim (peyğəmbər)|İbrahim]], [[Musa (peyğəmbər)|Musa]], [[İsa (peyğəmbər)|İsa]] və [[Həzrət Muhəmməd (s)|Həzrət Məhəmməd (s)]] daxildir. | İmamətin ilk altı dövrünün danışanları ilk peyğəmbərlərdir ki, bunlara [[Adəm (peyğəmbər)|Adəm]], [[Nuh (peyğəmbər)|Nuh]], [[İbrahim (peyğəmbər)|İbrahim]], [[Musa (peyğəmbər)|Musa]], [[İsa (peyğəmbər)|İsa]] və [[Həzrət Muhəmməd (s)|Həzrət Məhəmməd (s)]] daxildir.<ref>Dəftəri, Tarix və sünnəthaye İsamiliyyə, h.ş 1393, s. 165 ; Sabiri, Tarixe firəqe islami, h.ş 1384, c. 2, s. 151 | ||
</ref> İsmayılın oğlu Məhəmməd Məktum İslam peyğəmbəri ilə başlayan altıncı [[imamət]] dövrünün yeddinci imamıdır. | |||
O, qiyam etdiyi zaman yeddinci imamət dövrünün natiqi olacaq vəd edilmiş Mehdidir. | O, qiyam etdiyi zaman yeddinci imamət dövrünün natiqi olacaq vəd edilmiş Mehdidir.<ref>Sabiri, Tarixe firəqe islami, h.ş 1384, c. 2, s. 151-151 ; Dəftəri, Tarix və sünnəthaye İsamiliyyə, h.ş 1393, s. 165</ref> Deyilənə görə, bu təlimlərdən bəziləri [[Fatimilər]] hakimiyyəti dövründə dəyişikliyə məruz qalmışdır.<ref>Dəftəri, Tarix və sünnəthaye İsamiliyyə, h.ş 1393, s. 162</ref> | ||
İsmailiyyənin ən mühüm xüsusiyyəti ezoterizm hesab edilir. Çünki onlar [[Ayə|ayələri]], [[Hədis|hədisləri]], elmi və İslami hökmləri [[Quran təfsiri|təfsir]] edib zahirinə zidd bir məna götürürlər. Onların fikrincə, [[Quran]] ayələri və hədislərin zahiri və batini cəhətləri vardır. İmam onların batinini bilir və imamın fəlsəfəsi dinin batinini öyrətmək və batini elmi ifadə etməkdir. | İsmailiyyənin ən mühüm xüsusiyyəti ezoterizm hesab edilir. Çünki onlar [[Ayə|ayələri]], [[Hədis|hədisləri]], elmi və İslami hökmləri [[Quran təfsiri|təfsir]] edib zahirinə zidd bir məna götürürlər. Onların fikrincə, [[Quran]] ayələri və hədislərin zahiri və batini cəhətləri vardır. İmam onların batinini bilir və imamın fəlsəfəsi dinin batinini öyrətmək və batini elmi ifadə etməkdir. <ref>Berenckar, Aşinayi ba firəq və məzahibe islami, h.ş 1389, s. 95 | ||
</ref> | |||
Hakim Noman İsmailiyyənin ən böyük hüquqşünası hesab olunur [71] və onun “Dəaimul-İslam” kitabı bu firqə fiqhinin əsas mənbəyidir | Hakim Noman İsmailiyyənin ən böyük hüquqşünası hesab olunur [71] və onun “Dəaimul-İslam” kitabı bu firqə fiqhinin əsas mənbəyidir .<ref>Dəftəri, Tarix və sünnəthaye İsamiliyyə, h.ş 1393, s. 212</ref> Əbu Hatəm Razi, Nasir Xosrov və “İxvan əs-Səfa” adlı bir qrup da görkəmli ismaili mütəfəkkirləri hesab edilmişdir.<ref>Sabiri, Tarixe firəqe islami, h.ş 1384, s. 153</ref> Əbu Hatəm Razinin yazdığı “İxvan əs-Səfa” və “Ələm ən-Nəbvəh”in məktubları onların ən mühüm fəlsəfi kitablarındandır.Sabiri, Tarixe firəqe islami, h.ş 1384, s. 154 və 161 | ||
İsmaililər bu gün Misir Fatimilərinin iki qolunun, yəni Nəzariyyə və Müstələviyyənin sağ qalanları olan Ağaxaniyyə və Bohra olmaqla iki qrupa bölünürlər. | |||
İsmaililər bu gün Misir Fatimilərinin iki qolunun, yəni Nəzariyyə və Müstələviyyənin sağ qalanları olan Ağaxaniyyə və Bohra olmaqla iki qrupa bölünürlər.<ref>Məşkur, Fərhənge firəqe islam, h.ş 1372, s. 53 | |||
</ref> Birinci qrup bir milyona yaxın hesab edilir və əsasən Hindistan, Pakistan, Əfqanıstan və İran kimi Asiya ölkələrində yaşayırlar.<ref>Dəftəri, İsamiliyyə, s. 701 | |||
</ref> İkinci qrupun sayının təxminən beş yüz min nəfər olduğu təxmin edilir ki, onların da 80%-dən çoxu Hindistanda yaşayır.<ref>Dəftəri, Bəhre, s. 813</ref> | |||
=== Məhdəviyyət === | === Məhdəviyyət === | ||