confirmed, movedable, templateeditor
13.504
edits
Həzrət Fatimə (ə): Redaktələr arasındakı fərq
→Mənəvi irsi
| Sətir 143: | Sətir 143: | ||
Həzrət Fatimənin (ə) sözləri, ibadət, siyasət və ictimai yönlü yaşayışı Xanımdan (ə) qalan bir irs kimi müsəlmanların diqqət mərkəzində olmuşdur və müsəlmanların əsərlərində xatırlanmışdır. Fatimənin (ə) müshəfi, Fədəkiyyə xütbəsi, Fatimənin (ə) namazı və zikri Onun (ə) mənəvi irsinin bir hissəsidir. | Həzrət Fatimənin (ə) sözləri, ibadət, siyasət və ictimai yönlü yaşayışı Xanımdan (ə) qalan bir irs kimi müsəlmanların diqqət mərkəzində olmuşdur və müsəlmanların əsərlərində xatırlanmışdır. Fatimənin (ə) müshəfi, Fədəkiyyə xütbəsi, Fatimənin (ə) namazı və zikri Onun (ə) mənəvi irsinin bir hissəsidir. | ||
* Hədislər həzrət Fatimə (ə) irsinin mühüm bir hissəsidir. Bu hədislər əqidə, [[fiqh]], [[əxlaq]] və ictimaiyyət yönlü mövzuları əhatə edir. Onun (ə) [[Hədis|hədislərindən]] bir hissəsi şiə və [[Əhli-sünnət vəl-cəmaət|əhli sünnə]] hədis kitablarında qeyd olunmuşdur və hədislərdən bir miqdarı “Müsnədi Fatimə”, “Əxbari Fatimə” adlı müstəqil kitablarda yazılmışdır. Bu musnədlərdən bəzisi zaman zaman aradan getmiş, yalnız rical, tərcümeyi-hal və kitabşünaslıq kitablarında həmin müsnədlərin ravi və müəlliflərinin adı vurğulanmışdır. | * Hədislər həzrət Fatimə (ə) irsinin mühüm bir hissəsidir. Bu hədislər əqidə, [[fiqh]], [[əxlaq]] və ictimaiyyət yönlü mövzuları əhatə edir. Onun (ə) [[Hədis|hədislərindən]] bir hissəsi şiə və [[Əhli-sünnət vəl-cəmaət|əhli sünnə]] hədis kitablarında qeyd olunmuşdur və hədislərdən bir miqdarı “Müsnədi Fatimə”, “Əxbari Fatimə” adlı müstəqil kitablarda yazılmışdır. Bu musnədlərdən bəzisi zaman zaman aradan getmiş, yalnız rical, tərcümeyi-hal və kitabşünaslıq kitablarında həmin müsnədlərin ravi və müəlliflərinin adı vurğulanmışdır.<ref>Məmuri, Ketabşenasiye Fatimə (s), c.2, s.561-563</ref> | ||
* [[Həzrət Fatimənin (ə) müshəfi]] Xanımın (ə) ilahi mələkdən eşitdiyi və imam Əlinin (ə) yazdığı məsələləri əhatə edir. [[Şiə|Şiələrin]] inancına əsasən həzrət Fatimənin (ə) müshəfi şiə imamlarının yanında olmuş və hər bir imam ömrünün sonunda onu növbəti imama təhvil vermişdir. [[Şiə imamları|İmamlardan]] savayı heç kim o kitabı əldə etməmişdir. Bu kitab indi İmam Zamanın (ə) yanındadır. | * [[Həzrət Fatimənin (ə) müshəfi]] Xanımın (ə) ilahi mələkdən eşitdiyi və imam Əlinin (ə) yazdığı məsələləri əhatə edir.<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.ş 1363, c.1, s.241</ref> [[Şiə|Şiələrin]] inancına əsasən həzrət Fatimənin (ə) müshəfi şiə imamlarının yanında olmuş və hər bir imam ömrünün sonunda onu növbəti imama təhvil vermişdir.<ref>Səffar, Bəsaiurud-dərəcat, h.q 1404, s.173-181/ref> [[Şiə imamları|İmamlardan]] savayı heç kim o kitabı əldə etməmişdir. Bu kitab indi İmam Zamanın (ə) yanındadır.<ref>Ağabozorq Tehrani, Əz-Zəriə, h.q 1403, c.21, s.126</ref> | ||
* [[Fədəkiyyə xütbəsi]] həzrət Fatimənin (ə) [[Səqifə hadisəsi|xilafət]] və Fədəkin müsadirə edilməsi hadisəsində buyurduğu məşhur sözləridir. Fədəkiyyə xütbəsi haqqında bir neçə şərh yazılmışdır. Həmin şərhlərin çoxu həzrət Zəhranın (ə) xütbəsinin şərhi və ya Fədəkiyyə xütbəsinin digər adı olan “Lummə”-nin şərhi olaraq adlandırılmışdır. | * [[Fədəkiyyə xütbəsi]] həzrət Fatimənin (ə) [[Səqifə hadisəsi|xilafət]] və Fədəkin müsadirə edilməsi hadisəsində buyurduğu məşhur sözləridir. Fədəkiyyə xütbəsi haqqında bir neçə şərh yazılmışdır. Həmin şərhlərin çoxu həzrət Zəhranın (ə) xütbəsinin şərhi və ya Fədəkiyyə xütbəsinin digər adı olan “Lummə”-nin şərhi olaraq adlandırılmışdır.<ref>Ağabozorq Tehrani, Əz-Zəriə, h.q 1403, c.8, s.93; c.13, s.224</ref> | ||
* [[Xanım Zəhranın (ə) zikri]] Fatimənin (ə) [[Həzrət Muhəmməd (s)|Peyğəmbərdən (s)]] öyrəndiyi bir zikirdir. Həzrət Fatimə (ə) bu zikri öyrəndiyi üçün çox sevindi. Şiə və sünnü mənbələrində bu zikrin həzrət Fatiməyə (ə) öyrədilməsi haqqında müxtəlif məruzələr qeyd olunmuşdur və İmam Əlinin (ə) bu zikri eşitdikdən sonra onu heç bir halda tərk etmədiyi deyilmişdir. | * [[Xanım Zəhranın (ə) zikri]] Fatimənin (ə) [[Həzrət Muhəmməd (s)|Peyğəmbərdən (s)]] öyrəndiyi bir zikirdir.<ref>Səduq, Mən la Yəhzuruhul-fəqih, h.q 1404, c.1, s.320-321; Buxari, Səhih-Buxari, h.q 1401, c.4, s.48 və 208</ref> Həzrət Fatimə (ə) bu zikri öyrəndiyi üçün çox sevindi.<ref>Səduq, İləluş-şəraye, h.ş 1385, c.2, s.366</ref> Şiə və sünnü mənbələrində bu zikrin həzrət Fatiməyə (ə) öyrədilməsi haqqında müxtəlif məruzələr qeyd olunmuşdur və İmam Əlinin (ə) bu zikri eşitdikdən sonra onu heç bir halda tərk etmədiyi deyilmişdir.<ref>İbn Hənbəl, Musnədu Əhməd ibn Hənbəl, Beyrut, c.1, s.107</ref> | ||
* [[Həzrət Zəhranın (ə) namazı]] Fatimənin (ə) Peyğəmbərdən (s) və ya [[Cəbrail|həzrət Cəbraildən]] öyrəndiyi namazlardır. Bəzi hədis mənbələrində və dua kitablarında bu namazlara işarə olunmuşdur. | * [[Həzrət Zəhranın (ə) namazı]] Fatimənin (ə) Peyğəmbərdən (s) və ya [[Cəbrail|həzrət Cəbraildən]] öyrəndiyi namazlardır. Bəzi hədis mənbələrində və dua kitablarında bu namazlara işarə olunmuşdur.<ref>Seyyid ibn Tavus, Cəmalul-usbə, h.ş 1371, s.70 və 93</ref> | ||
* Tarix və hədis mənbələrində həzrət Fatiməyə (ə) aid edilən şeirlər məruzə olunmuşdur. Bu şeirlər zaman etibarı ilə iki dövrə bağlıdır: Peyğəmbərin (s) vəfatından öncəki və Həzrətin (s) vəfatından sonrakı dövrə. Fatimənin (ə) şeirləri haqqında müstəqil kitablar da çap edilmişdir.<ref>Alimi, Əşare Fatimə (s), c.3, s.110-120</ref> | |||
== Həzrət Fatimə (ə) şiə mədəniyyətində və ədəbiyyatında == | == Həzrət Fatimə (ə) şiə mədəniyyətində və ədəbiyyatında == | ||
Şiələr həzrət Fatiməni (ə) özləri üçün nümunə hesab edirlər və Xanımın (ə) yolu şiə mədəniyyətində və şiələrin yaşayışında axın edir. Bunun bəzi nümunələri aşağıdakılardır: | Şiələr həzrət Fatiməni (ə) özləri üçün nümunə hesab edirlər və Xanımın (ə) yolu şiə mədəniyyətində və şiələrin yaşayışında axın edir. Bunun bəzi nümunələri aşağıdakılardır: | ||