Məzmuna keçin

Peyğəmbərlər: Redaktələr arasındakı fərq

1.582 bayt əlavə edildi ,  9 sentyabr 2023
Sətir 15: Sətir 15:


== Sayları və adları ==
== Sayları və adları ==
Peyğəmbərlərin sayı ilə bağlı müxtəlif [[Hədis|rəvayətlər]] mövcuddur. [[Məhəmməd Hüseyn Təbatəbai|Əllamə Təbatəbai]] məşhur bir rəvayətə görə onların sayının 124.000 olduğunu bildirir.[12] Bu rəvayətə görə, peyğəmbərlərdən 313-ü rəsuldurlar. 600-ü Bəni-İsrail peyğəmbərləri və dördü [[Hud (peyğəmbər)|Hud (ə)]], [[Saleh (peyğəmbər)|Saleh (ə)]], [[Şüeyb (peyğəmbər)|Şüeyb (ə)]] və [[Həzrət Muhəmməd (s)]] ərəbdirlər.[13] Digər rəvayətlərdə peyğəmbərlərin sayı 8 min,[14] 320 min,[15] və 144 min[16] nəfər qeyd edilir. [[Məhəmməd Baqir Məclisi|Əllamə Məclisi]] ehtimal verir ki, 8 min sayı böyük peyğəmbərlərə aiddir.[17] İlk peyğəmbər [[Adəm (peyğəmbər)|Həzrət Adəm (ə)]],[18] sonuncu peyğəmbər isə Həzrət Muhəmməd (s) olmuşdur.[19]
Peyğəmbərlərin sayı ilə bağlı müxtəlif [[Hədis|rəvayətlər]] mövcuddur. [[Məhəmməd Hüseyn Təbatəbai|Əllamə Təbatəbai]] məşhur bir rəvayətə görə onların sayının 124.000 olduğunu bildirir.<ref>Təbatəbai, Əl-Mizan, h.q 1417, c.2, s.144</ref> Bu rəvayətə görə, peyğəmbərlərdən 313-ü rəsuldurlar. 600-ü Bəni-İsrail peyğəmbərləri və dördü [[Hud (peyğəmbər)|Hud (ə)]], [[Saleh (peyğəmbər)|Saleh (ə)]], [[Şüeyb (peyğəmbər)|Şüeyb (ə)]] və [[Həzrət Muhəmməd (s)]] ərəbdirlər.<ref>Səduq, Əl-Xisal, h.ş 1362, c.2, s.524; Səduq, Məaniul-əxbar, h.q 1403, s.333; Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.11, s.32; c.74, s.71</ref> Digər rəvayətlərdə peyğəmbərlərin sayı 8 min,<ref>Tusi, Əl-Əmali, h.q 1414, s.397; Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.11, s.31</ref> 320 min,<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.11, s.60</ref> və 144 min<ref>Mufid, Əl-İxtisas, h.q 1413, s.263; Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.16, s.352</ref> nəfər qeyd edilir. [[Məhəmməd Baqir Məclisi|Əllamə Məclisi]] ehtimal verir ki, 8 min sayı böyük peyğəmbərlərə aiddir.<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.11, s.31</ref> İlk peyğəmbər [[Adəm (peyğəmbər)|Həzrət Adəm (ə)]],<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.11, s.32</ref> sonuncu peyğəmbər isə Həzrət Muhəmməd (s) olmuşdur.<ref>Əhzab surəsi, ayə 40</ref>


[[Quran|Quranda]] bəzi peyğəmbərlərin adı çəkilmişdir.[20] [[Adəm (peyğəmbər)|Adəm (ə)]], [[Nuh (peyğəmbər)|Nuh (ə)]], [[İdris (peyğəmbər)|İdris (ə)]], [[Hud (peyğəmbər)|Hud (ə)]], [[Saleh (peyğəmbər)|Saleh (ə)]], [[İbrahim (peyğəmbər)|İbrahim (ə)]], [[Lut (peyğəmbər)|Lut (ə)]], [[İsmayıl (peyğəmbər)|İsmayıl (ə)]], [[Əl-Yəsə (peyğəmbər)|Əl-Yəsə (ə)]], [[Zül-Kifl (peyğəmbər)|Zül-Kifl (ə)]], [[İlyas (peyğəmbər)|İlyas (ə)]], [[Yunis (peyğəmbər)|Yunis (ə)]], [[İshaq (peyğəmbər)|İshaq (ə)]], [[Yaqub (peyğəmbər)|Yaqub (ə)]], [[Yusif (peyğəmbər)|Yusif (ə)]], [[Şüeyb (peyğəmbər)|Şüeyb (ə)]], [[Musa (peyğəmbər)|Musa (ə)]], [[Harun (peyğəmbər)|Harun (ə)]], [[Davud (peyğəmbər)|Davud (ə)]], [[Süleyman (peyğəmbər)|Süleyman (ə)]], [[Əyyub (peyğəmbər)|Əyyub (ə)]], [[Zəkəriyya (peyğəmbər)|Zəkəriyya (ə)]], [[Yəhya (peyğəmbər)|Yəhya (ə)]], [[İsa (peyğəmbər)|İsa (ə)]] və [[Həzrət Muhəmməd (s)|Məhəmməd (s)]] Quranda adları çəkilən peyğəmbərlərdir.[21] [[Quran təfsiri|Təfsirçilər]] belə hesab edirlər ki, Quranda İsmayıl ibn Hezqelin[qeyd 1] də adı çəkilir.[22]
[[Quran|Quranda]] bəzi peyğəmbərlərin adı çəkilmişdir.<ref>Nisa surəsi, ayə 164</ref> [[Adəm (peyğəmbər)|Adəm (ə)]], [[Nuh (peyğəmbər)|Nuh (ə)]], [[İdris (peyğəmbər)|İdris (ə)]], [[Hud (peyğəmbər)|Hud (ə)]], [[Saleh (peyğəmbər)|Saleh (ə)]], [[İbrahim (peyğəmbər)|İbrahim (ə)]], [[Lut (peyğəmbər)|Lut (ə)]], [[İsmayıl (peyğəmbər)|İsmayıl (ə)]], [[Əl-Yəsə (peyğəmbər)|Əl-Yəsə (ə)]], [[Zül-Kifl (peyğəmbər)|Zül-Kifl (ə)]], [[İlyas (peyğəmbər)|İlyas (ə)]], [[Yunis (peyğəmbər)|Yunis (ə)]], [[İshaq (peyğəmbər)|İshaq (ə)]], [[Yaqub (peyğəmbər)|Yaqub (ə)]], [[Yusif (peyğəmbər)|Yusif (ə)]], [[Şüeyb (peyğəmbər)|Şüeyb (ə)]], [[Musa (peyğəmbər)|Musa (ə)]], [[Harun (peyğəmbər)|Harun (ə)]], [[Davud (peyğəmbər)|Davud (ə)]], [[Süleyman (peyğəmbər)|Süleyman (ə)]], [[Əyyub (peyğəmbər)|Əyyub (ə)]], [[Zəkəriyya (peyğəmbər)|Zəkəriyya (ə)]], [[Yəhya (peyğəmbər)|Yəhya (ə)]], [[İsa (peyğəmbər)|İsa (ə)]] və [[Həzrət Muhəmməd (s)|Məhəmməd (s)]] Quranda adları çəkilən peyğəmbərlərdir.<ref>Təbatəbai, Əl-Mizan, h.q 1417, c.2, s.141</ref> [[Quran təfsiri|Təfsirçilər]] belə hesab edirlər ki, Quranda İsmayıl ibn Hezqelin də adı çəkilir.<ref>Təbatəbai, Əl-Mizan, h.q 1417, c.14, s.63</ref>


Bəziləri inanırlar ki, Quranda Ermya (ə) və Şmuel (ə) kimi bəzi peyğəmbərlərin sifətləri qeyd olunub, lakin onların adları çəkilməyib.[23] Quranda Ənbiya" adlı bir surə var. Bəzi surələr [[Yunis surəsi|Yunis]], [[Hud surəsi|Hud]], [[Yusif surəsi|Yusif]], [[İbrahim surəsi|İbrahim]], [[Məhəmməd surəsi|Məhəmməd]] və [[Nuh surəsi|Nuh]] adları ilə adlandırılıblar.
Bəziləri inanırlar ki, Quranda Ermya (ə) və Şmuel (ə) kimi bəzi peyğəmbərlərin sifətləri qeyd olunub, lakin onların adları çəkilməyib.<ref>Təbatəbai, Əl-Mizan, h.q 1417, c.2, s.313</ref> Quranda Ənbiya" adlı bir surə var. Bəzi surələr [[Yunis surəsi|Yunis]], [[Hud surəsi|Hud]], [[Yusif surəsi|Yusif]], [[İbrahim surəsi|İbrahim]], [[Məhəmməd surəsi|Məhəmməd]] və [[Nuh surəsi|Nuh]] adları ilə adlandırılıblar.


Hədislərdə [[Şeys (peyğəmbər)|Şeys]],[24] [[Hezqel (peyğəmbər)|Hezqel]],[25] [[Həbquq (peyğəmbər)|Həbquq]],[26] [[Danyal (peyğəmbər)|Danyal]],[27] [[Cərcis (peyğəmbər)|Cərcis]],[28] [[Üzeyr (peyğəmbər)|Üzeyr]],[29] [[Hənzələ (peyğəmbər)|Hənzələ]][30] və [[Ərmyadan (peyğəmbər)|Ərmyadan]][31] peyğəmbər kimi yad edilir. [[Xızr (peyğəmbər)|Xızr]],[32] [[Xalid ibn Sinan (peyğəmbər)|Xalid ibn Sinan]][33] və [[Zülqərneyn (peyğəmbər)|Zülqərneyn]][34] kimi şəxslərin peyğəmbərliyində ixtilaf vardır. Həmçinin [[Seyyid Məhəmməd Hüseyn Təbatəbai|Əllamə Təbatəbainin]] fikrincə, [[Üzeyir (peyğəmbər)|Üzeyir]] də peyğəmbər olması aydın olmayan kəslərdəndir.[35] Quran ayələrinə əsasən, bəzi peyğəmbərlər eyni zamanda bir yerdə yaşayıblar; Onların arasında Musa (ə) Harunla (ə)[36] və İbrahim (ə) Lutla (ə)[37] eyni zamanda yaşayıblar. Həmçinin bəzi hədislərdən belə başa düşülür ki, bəzi peyğəmbərlər (s) bir-biriləri ilə birlikdə yaşayıblar. Nümunə olaraq, Seyid ibn Tavus [[Əl-Luhuf əla qətla ət-tufuf (kitab)|"Luhuf" kitabında]] İmam Hüseyndən (ə) nəql edib ki, [[Məkkə|Məkkədən]] Kufəyə getməyə hazırlaşarkən [[Abdullah ibn Ömər|Abdullah ibn Ömərə]] buyurdu: "Məgər bilmirsənmi ki, [[Bəni-İsrail]] o qədər irəli getdilər ki, sübhdən günəş çıxana kimi yetmiş ilahi peyğəmbəri [[Şəhadət|şəhid]] etdilər. Sonra (bu dəhşətli cinayətin çirkinliyini və faciəsini hiss etmədən) ticarətlə məşğul oldular; Elə bil, heç bir fəlakət törətməyiblər?!"[38] Başqa bir rəvayətdə Məcməul-Bəyan Peyğəmbərdən (s) nəql edir ki, o Həzrət [[Əbu Ubeydə Cərrah|Əbu Ubeydə Cərraha]] buyurdu: "Ey Əbu Ubeydə! Bir günün əvvəlində Bəni-İsrail eyni vaxtda 43 peyğəmbəri qətlə yetirdilər. Bundan sonra Bəni-İsraildən 112 nəfər yaxşılığa əmr edib, pislikdən çəkindirmək məqsədi ilə peyğəmbərlərin qatillərinə qarşı qalxdılar. Onları da həmin günün sonunda öldürdülər.[39]
Hədislərdə [[Şeys (peyğəmbər)|Şeys]],<ref>Səduq, Əl-Xisal, h.ş 1362, c.2, s.524</ref> [[Hezqel (peyğəmbər)|Hezqel]],<ref>Qutbi Ravəndi, Qisəsul-ənbiya, h.q 1409, s.242-254</ref> [[Həbquq (peyğəmbər)|Həbquq]],<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.14, s.163</ref> [[Danyal (peyğəmbər)|Danyal]],<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.13, s.448</ref> [[Cərcis (peyğəmbər)|Cərcis]],<ref>Qutbi Ravəndi, Qisəsul-ənbiya, h.q 1409, s.238</ref> [[Üzeyr (peyğəmbər)|Üzeyr]],<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.13, s.448</ref> [[Hənzələ (peyğəmbər)|Hənzələ]]<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.14, s.156</ref> və [[Ərmyadan (peyğəmbər)|Ərmyadan]]<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.14, s.373; Qutbi Ravəndi, Qisəsul-ənbiya, h.q 1409, s.224</ref> peyğəmbər kimi yad edilir. [[Xızr (peyğəmbər)|Xızr]],<ref>Tusi, Ət-Tibyan, c.7, s.82</ref> [[Xalid ibn Sinan (peyğəmbər)|Xalid ibn Sinan]]<ref>Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.14, s.448-451</ref> və [[Zülqərneyn (peyğəmbər)|Zülqərneyn]]<ref>Fəxr Razi, Məfatihul-ğəyb, h.q 1420, c.21, s.459</ref> kimi şəxslərin peyğəmbərliyində ixtilaf vardır. Həmçinin [[Seyyid Məhəmməd Hüseyn Təbatəbai|Əllamə Təbatəbainin]] fikrincə, [[Üzeyir (peyğəmbər)|Üzeyir]] də peyğəmbər olması aydın olmayan kəslərdəndir.<ref>Təbatəbai, Əl-Mizan, h.q 1417, c.2, s.141</ref> Quran ayələrinə əsasən, bəzi peyğəmbərlər eyni zamanda bir yerdə yaşayıblar; Onların arasında Musa (ə) Harunla (ə)<ref>Məryəm surəsi, ayə 53</ref> və İbrahim (ə) Lutla (ə)<ref>Hud surəsi, ayə 74</ref> eyni zamanda yaşayıblar. Həmçinin bəzi hədislərdən belə başa düşülür ki, bəzi peyğəmbərlər (s) bir-biriləri ilə birlikdə yaşayıblar. Nümunə olaraq, Seyid ibn Tavus [[Əl-Luhuf əla qətla ət-tufuf (kitab)|"Luhuf" kitabında]] İmam Hüseyndən (ə) nəql edib ki, [[Məkkə|Məkkədən]] Kufəyə getməyə hazırlaşarkən [[Abdullah ibn Ömər|Abdullah ibn Ömərə]] buyurdu: "Məgər bilmirsənmi ki, [[Bəni-İsrail]] o qədər irəli getdilər ki, sübhdən günəş çıxana kimi yetmiş ilahi peyğəmbəri [[Şəhadət|şəhid]] etdilər. Sonra (bu dəhşətli cinayətin çirkinliyini və faciəsini hiss etmədən) ticarətlə məşğul oldular; Elə bil, heç bir fəlakət törətməyiblər?!"<ref>Seyyid ibn Tavus, Luhuf, s.102</ref> Başqa bir rəvayətdə Məcməul-Bəyan Peyğəmbərdən (s) nəql edir ki, o Həzrət [[Əbu Ubeydə Cərrah|Əbu Ubeydə Cərraha]] buyurdu: "Ey Əbu Ubeydə! Bir günün əvvəlində Bəni-İsrail eyni vaxtda 43 peyğəmbəri qətlə yetirdilər. Bundan sonra Bəni-İsraildən 112 nəfər yaxşılığa əmr edib, pislikdən çəkindirmək məqsədi ilə peyğəmbərlərin qatillərinə qarşı qalxdılar. Onları da həmin günün sonunda öldürdülər.<ref>Təbərsi, Məcməul-bəyan, h.ş 1372, c.2, s.720</ref>


== Rütbələr və dərəcələr ==
== Rütbələr və dərəcələr ==
confirmed, movedable, templateeditor
15.813

edits