Duanın qəbul olunması: Redaktələr arasındakı fərq

* '''Günah:''' İmam Baqirdən (ə) nəql olunan bir rəvayətdə günah insanın duasının qəbul olunmasına mane olan ən mühüm amillərdən biri kimi təqdim edilir.[26] İmam Səccad (ə) da pis niyyətli, pis xasiyyətli, din qardaşlarına qarşı riyakar olmağı, vacib namazları gecikdirib vaxtında qılmamağı, nalayiq danışmağı və sədəqə verməməyi duanın qəbul olunmasına mane olan günahlardan hesab edir.[27] Həmçinin rəvayətlərə əsasən, zülm etmək,[28] ata-anaya itaətsizlik etmək, qohumlarla əlaqəni kəsmək,[29] əhdi pozmaq[30] söz gəzdirmək[31] duanın qəbul olmasının digər maneələrindəndir. "Kumeyl" duasında  Allahdan insanın dualarının həbs olunmasına və qəbul olunmamasına səbəb olan günahların bağışlanması istənilir.[32]

* '''Haram tikə:''' Rəvayətlərə görə, haram qazanc əldə etmək və haram yemək insanın qırx gün duasının qəbul olmasına mane olur.[33] Allah bir qüdsi hədisdə haram yeyənlərdən başqa bütün bəndələrinin duasını qəbul edəcəyini vəd etmişdir.[34]

* '''Əhli-Beytin (ə) vilayətində şəkk etmək:''' Bir rəvayətə görə, Əhli-beytin (ə) vilayətinə qəlbində şəkk olan şəxs, ömrü boyu dua etsə belə, duası qəbul edilməyəcək.[36]

* '''Xəyanət və vəfasızlıq:''' İmam Əli (ə) duaların cavabsız qalması haqqında sual edən şəxsin cavabında səkkiz yerdə insanların qəlbindəki xəyanət və vəfasızlığının duanın qəbul olunmasına maneə kimi təqdim etdi. Allahı tanıyıb onun haqqını yerinə yetirməmək, İslam Peyğəmbərinə (s) iman gətirmək və onun həyat tərzinə tabe olmamaq, Quran oxuyub ona əməl etməmək, sözdə cəhənnəmdən qorxmaq və davranışda ona doğru hərəkət etmək, sözdə cənnətə rəğbət bəsləyib əməldə isə ondan uzaq olmaq, Allahın nemətlərindən yemək və ona nankorluq etmək, insanların eyiblərini görmək və öz eyiblərini görməmək, dildə şeytanla düşmənçilik və əməldə onunla dostluq etmək qəlbin xəyanətləridir ki, imam Əli (ə) onları duaların qəbul olunmasına maneə hesab edir.[37 ]

Həmçinin yaxşılığa əmr edib və pislikdən çəkindirməyi tərk etmək[38] və namazı yüngül saymaq[39] duaların qəbul olunmasına maneə sayılmışdır.

# Bir şəxs başqasına borc verib və borclu ondan borc aldığını inkar edir. Sonra əllərini Allahın dərgahına qaldırıb dua edir və Allahdan malının qayıtmasını istəyir. Bir halda ki, Allah ona borc verdiyi zaman şahid tutmasını əmr etmişdir.[40) İki mətləbə diqqət etmək lazımdır: ki, bunlar yalnız insanların namazın işdən, səydən, ciddilikdən və plan qurmağı dayandırmaq olduğunu düşündüyü hallara misaldır. Biri odur ki, bunlar insanların dua etməyin işi, səy göstərməyi, ciddiliyi və proqram tökməyi dayandırmaq olduğunu düşündüyü hallara misaldır. Onlar işlərinin yalnız dua ilə həll olması üçün çalışırlar. Həmçinin başqa bir mətləb də budur ki, bu rəvayətlərdə qeyd olunanlar yalnız hər bir problemin bir həlli olduğuna diqqət yetirməkdir. Onun mənası bu deyil ki, həyat yoldaşı ilə problemi olan hər kəs yalnız boşanma variantı haqqında düşünməlidir. Yaxud qonşusu ilə problem yaşayan hər kəs yalnız yaşayış yerini dəyişməyi düşünməlidir.

Əllamə Təbatəbaiyinin dediyinə əsasən, şərtlərə riayət etməklə və maneələri aradan qaldırmaqla duanın qəbul olunması qəti ilahi qanunlardandır.[41] Amma bəzən bəzi məsləhət və hikmətlərə görə duaların qəbul olması gecikir.[42] Bu hikmətlərdən bəziləri bunlardır:

 

 

Müstəcabud-dəva o şəxsə deyilir ki, onun duaları qəbul olar və ya duası cazibədar olar.[47] Rəvayətlərdə gəlib ki, ata-ananın övladları üçün etdikləri dua, məzlumun zalımlara qarşı etdiyi dua, ümrə həccini yerinə yetirənin duası, oruc tutanın duası, imam və ədalətli rəhbərin öz xalqı üçün etdiyi dua və möminin digər möminlər üçün etdiyi dua rədd edilməz.[48]

Həmçinin bir rəvayətdə İmam Həsəndən (ə) nəql olunur ki, hər kəs Allahın razı olmadığı işlərin qəlbindən keçməməsinə diqqət etsə, mən onun müstəcabud-dəva olmasına zəmanət verərəm.[49]