confirmed, movedable, templateeditor
15.813
edits
Qiblə ayəsi: Redaktələr arasındakı fərq
redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
'''Qiblə ayəsi''' (ərəbcə: آية القبلة) “Bəqərə” surəsinin 144-cü ayəsidir ki, müsəlmanlara qibləni Məscidül-Əqsadan Məscidül-Harama dəyişməyi əmr edir. Müsəlmanların Mədinəyə hicrətindən sonra bu şəhərin yəhudi sakinləri müsəlmanların Məscidül-Əqsaya doğru yönəlmələrini İslam dininin mötəbər olmadığının sübutu kimi qeyd etdilər. Bu məsələ səbəb oldu ki, Peyğəmbər (s) Kəbənin müsəlmanların qibləsi olmasını arzu etsin. | '''Qiblə ayəsi''' (ərəbcə: آية القبلة) [[Bəqərə surəsi|“Bəqərə” surəsinin 144-cü ayəsidir]] ki, [[Müsəlman|müsəlmanlara]] qibləni [[Məscidül-Əqsa|Məscidül-Əqsadan]] Məscidül-Harama dəyişməyi əmr edir. Müsəlmanların [[Mədinəyə hicrət|Mədinəyə hicrətindən]] sonra bu şəhərin yəhudi sakinləri müsəlmanların Məscidül-Əqsaya doğru yönəlmələrini [[İslam dini|İslam dininin]] mötəbər olmadığının sübutu kimi qeyd etdilər. Bu məsələ səbəb oldu ki, [[Həzrət Muhəmməd (s)|Peyğəmbər (s)]] Kəbənin müsəlmanların qibləsi olmasını arzu etsin. | ||
Bəzi təfsirçilər “Bəqərə” surəsinin 142-dən 144-ə qədər olan ayələrini bəziləri isə “Bəqərə” surəsinin 150-ci ayəsini qiblənin dəyişdirilməsi ayələri hesab ediblər. Təfsirçilər qiblə ayəsinin nazil olması zamanını Mədinəyə hicrətdən sonra yeddi ilə on doqquz ay arasında hesab ediblər. Müxtəlif tarixi rəvayətlərə əsasən, qiblə ayəsinin nazil olduğu yer bu üç yerdən biridir: Qibləteyn məscidi, Bəni Salim ibn Ovf qəbiləsi məscidi və Peyğəmbər (s) məscidi. | Bəzi təfsirçilər “Bəqərə” surəsinin 142-dən 144-ə qədər olan ayələrini bəziləri isə “Bəqərə” surəsinin 150-ci ayəsini qiblənin dəyişdirilməsi ayələri hesab ediblər. [[Quran təfsiri|Təfsirçilər]] qiblə ayəsinin nazil olması zamanını Mədinəyə hicrətdən sonra yeddi ilə on doqquz ay arasında hesab ediblər. Müxtəlif tarixi [[Hədis|rəvayətlərə]] əsasən, qiblə ayəsinin nazil olduğu yer bu üç yerdən biridir: [[Qibləteyn məscidi]], Bəni Salim ibn Ovf qəbiləsi məscidi və [[Məscidun-Nəbi|Peyğəmbər (s) məscidi]]. | ||
== Qiblə ayəsinin mətni və tərcüməsi == | ==Qiblə ayəsinin mətni və tərcüməsi== | ||
{{Pull quote | {{Pull quote | ||
|align=(left، right، center) | |align=(left، right، center) | ||
| Sətir 15: | Sətir 15: | ||
Qibləni dəyişdirmək hökmünü bəyan edən bu ayə qiblə ayəsi kimi tanınır.[1] Bəzi təfsirçilər “Bəqərə” surəsinin 150-ci ayəsini də qiblə ayəsi adlandırmışlar.[2]Həmçinin sünni təfsirçilərindən olan Təntavi “Bəqərə” surəsinin 142-dən 144-ə qədər olan ayələrini qiblənin dəyişdirilməsi ayələri hesab etmişdir.[3] | Qibləni dəyişdirmək hökmünü bəyan edən bu ayə qiblə ayəsi kimi tanınır.[1] Bəzi təfsirçilər “Bəqərə” surəsinin 150-ci ayəsini də qiblə ayəsi adlandırmışlar.[2]Həmçinin sünni təfsirçilərindən olan Təntavi “Bəqərə” surəsinin 142-dən 144-ə qədər olan ayələrini qiblənin dəyişdirilməsi ayələri hesab etmişdir.[3] | ||
== Ayənin nazil olma səbəbi == | ==Ayənin nazil olma səbəbi== | ||
Sünni təfsirçilərindən Muhəmməd ibn Cərir Təbərinin nəqlinə əsasən, Mədinə yəhudiləri Peyğəmbərin (s) Məscidül-Əqsaya namaz qılmasını tənqid edərək deyirdilər: Muhəmməd (s) bizim dinimizə müxalifdir, lakin bizim qibləmizə namaz qılır. Bu səbəbdən, Peyğəmbər (s) müsəlmanların qibləsinin müstəqil olmasını və Kəbəyə tərəf namaz qılmasını istəyirdi.[4] Buna görə də Peyğəmbər (s) səmaya baxır və Allahın qibləni dəyişmək əmrini gözləyirdi ki, bu ayə nazil oldu və qibləni Məscidül-Əqsadan Kəbəyə dəyişmək əmrini bəyan etdi.[5] | Sünni təfsirçilərindən Muhəmməd ibn Cərir Təbərinin nəqlinə əsasən, Mədinə yəhudiləri Peyğəmbərin (s) [[Məscidül-Əqsa|Məscidül-Əqsaya]] namaz qılmasını tənqid edərək deyirdilər: Muhəmməd (s) bizim dinimizə müxalifdir, lakin bizim qibləmizə namaz qılır. Bu səbəbdən, Peyğəmbər (s) müsəlmanların qibləsinin müstəqil olmasını və Kəbəyə tərəf [[namaz]] qılmasını istəyirdi.[4] Buna görə də [[Həzrət Muhəmməd (s)|Peyğəmbər (s)]] səmaya baxır və Allahın qibləni dəyişmək əmrini gözləyirdi ki, bu ayə nazil oldu və qibləni Məscidül-Əqsadan [[Kəbə|Kəbəyə]] dəyişmək əmrini bəyan etdi.[5] | ||
== Ayənin nazil olma vaxtı və yeri == | ==Ayənin nazil olma vaxtı və yeri== | ||
Təfsirçilər bu ayənin nazil olma vaxtının hicrətdən yeddi[6] ilə on doqquz[7] ay sonra olduğunu qeyd etmişlər. Əllamə Təbatəbainin “Əl-Mizan” əsərində yazdığına görə, hicrətin ikinci ilinin Rəcəb ayında olan qiblənin dəyişmə tarixini nəzərə alaraq, ən düzgün vaxtı hicrətdən 17 ay sonra hesab edir.[8] Məkarim Şirazi “Nümunə” təfsirində qiblənin dəyişdirilməsinin zöhr namazında baş verdiyini bildirmişdir. Elə bir şəkildə ki, kişi və qadın birlikdə yerlərini dəyişiblər.[9] | Təfsirçilər bu ayənin nazil olma vaxtının hicrətdən yeddi[6] ilə on doqquz[7] ay sonra olduğunu qeyd etmişlər. [[Məhəmməd Hüseyn Təbatəbai|Əllamə Təbatəbainin]] “Əl-Mizan” əsərində yazdığına görə, [[Hicrətin 2-ci ili|hicrətin ikinci ilinin]] Rəcəb ayında olan qiblənin dəyişmə tarixini nəzərə alaraq, ən düzgün vaxtı hicrətdən 17 ay sonra hesab edir.[8] [[Nasir Məkarim Şirazi|Məkarim Şirazi]] “Nümunə” təfsirində qiblənin dəyişdirilməsinin [[Zöhr namazı|zöhr namazında]] baş verdiyini bildirmişdir. Elə bir şəkildə ki, kişi və qadın birlikdə yerlərini dəyişiblər.[9] | ||
Müxtəlif tarixi xəbərlərə görə, qiblənin dəyişdirilməsi hökmünün nazil olma və icra edilmə yeri bu üç yerdən biridir: | Müxtəlif tarixi xəbərlərə görə, qiblənin dəyişdirilməsi hökmünün nazil olma və icra edilmə yeri bu üç yerdən biridir: | ||
* Bəni Səlimə məhəlləsi məscidi[10] ki, Mədinənin şimal-qərbində[11] yerləşir və “Qibləteyn” məscidi[12] kimi tanınır. | *Bəni Səlimə məhəlləsi məscidi[10] ki, [[Mədinə|Mədinənin]] şimal-qərbində[11] yerləşir və [[Qibləteyn məscidi|“Qibləteyn” məscidi]][12] kimi tanınır. | ||
* Peyğəmbərin (s) ilk cümə namazını qıldığı Bəni Salim ibn Ovf qəbiləsinin məscidi.[13] | *[[Həzrət Muhəmməd (s)|Peyğəmbərin (s)]] ilk [[Cümə namazı|cümə namazını]] qıldığı Bəni Salim ibn Ovf qəbiləsinin məscidi.[13] | ||
* Məscidün-Nəbi.[14] | *Məscidün-Nəbi.[14] | ||
== Qiblə ayəsinin nəsx edən olması == | ==Qiblə ayəsinin nəsx edən olması== | ||
Fəzl ibn Həsən Təbərsinin “Məcməul-bəyan” əsərində yazdığına görə, bəzi insanlar qiblə ayəsinin “Bəqərə” surəsinin 115-ci ayəsini «فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّه» (hər tərəfə dönsəniz, Allah oradadır) nəsx etdiyini iddia ediblər. Amma özü də bu fikri qəbul etməmiş və hədislərə əsasən, “Bəqərə” surəsinin 115-ci ayəsində səfər zamanı müstəhəb namaz qılmaqdan bəhs edildiyini bildirmişdir.[15] | Fəzl ibn Həsən Təbərsinin “Məcməul-bəyan” əsərində yazdığına görə, bəzi insanlar qiblə ayəsinin [[Bəqərə surəsi|“Bəqərə” surəsinin 115-ci ayəsini]] «فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّه» (hər tərəfə dönsəniz, Allah oradadır) nəsx etdiyini iddia ediblər. Amma özü də bu fikri qəbul etməmiş və hədislərə əsasən, “Bəqərə” surəsinin 115-ci ayəsində səfər zamanı [[Müstəhəb namazlar|müstəhəb namaz]] qılmaqdan bəhs edildiyini bildirmişdir.[15] | ||
== İstinadlar == | ==İstinadlar== | ||
{{İstinadlar}} | {{İstinadlar}} | ||
== Ədəbiyyat == | ==Ədəbiyyat== | ||
{{Ədəbiyyat}} | {{Ədəbiyyat}} | ||