confirmed, movedable, templateeditor
14.878
edits
Əyyami Fatimiyyə: Redaktələr arasındakı fərq
redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
[[File:عزاداری فاطمیه در قم 1398.jpg|300px|thumb|Qum şəhərində Fatimiyyə (ə) günləri ilə əlaqədar əzadarlıqdan şəkil (h.ş 1398)]] | [[File:عزاداری فاطمیه در قم 1398.jpg|300px|thumb|Qum şəhərində Fatimiyyə (ə) günləri ilə əlaqədar əzadarlıqdan şəkil (h.ş 1398)]] | ||
'''Fatimiyyə günləri''' (ərəbcə: أیام الفاطمیه) şiələrin [[həzrət Fatimənin (s) şəhadəti]] münasibəti ilə [[əzadarlıq]] etdikləri günlərdir. Həzrət Fatimənin (s) şəhadət günü ilə əlaqədar iki tarix qeyd olunub. Biri [[13 Cəmadiul-əvvəl|Cəmadiul-Əvvəl ayının 13-ü]] və digəri [[3 Cəmadius- | '''Fatimiyyə günləri''' (ərəbcə: أیام الفاطمیه) şiələrin [[həzrət Fatimənin (s) şəhadəti]] münasibəti ilə [[əzadarlıq]] etdikləri günlərdir. Həzrət Fatimənin (s) şəhadət günü ilə əlaqədar iki tarix qeyd olunub. Biri [[13 Cəmadiul-əvvəl|Cəmadiul-Əvvəl ayının 13-ü]] və digəri [[3 Cəmadius-sani|Cəmadius-Sani ayının 3-dür]]. [[11 Cəmadiul-əvvəl|Cəmadiul-Əvvəl ayının 11-ci günündən]] 13-cü gününə qədər birinci Fatimiyyə, Cəmadius-Sani ayının 3-cü günündən 5-ci gününə qədər isə ikinci Fatimiyyə adlanır.<br> | ||
Fatimiyyə günlərində [[İran,]] [[İraq,]] Pakistan və [[Azərbaycan]] kimi bəzi ölkələrdə əzadarlıq keçirilir. Həmçinin Cəmadius-Sani ayının üçüncü günü [[İran|İranda]] rəsmi tətildir. Bəzi [[Şiə mərcəi-təqlidlərinin siyahısı|mərcəi-təqlidlər]] bu gündə keçirilən əzadarlıq mərasimlərində iştirak edirlər. İranda şəmsi təqvimi ilə 1379-cu ildə Cəmadius-Sani ayının üçüncü günü ikinci Fatimiyyə şəhadət günü kimi rəsmi tətil elan edildi. O ildən bəri İranda ikinci Fatimiyyənin günlərinin əzadarlığı daha da rövnəq tapıb. | Fatimiyyə günlərində [[İran,]] [[İraq,]] Pakistan və [[Azərbaycan]] kimi bəzi ölkələrdə əzadarlıq keçirilir. Həmçinin Cəmadius-Sani ayının üçüncü günü [[İran|İranda]] rəsmi tətildir. Bəzi [[Şiə mərcəi-təqlidlərinin siyahısı|mərcəi-təqlidlər]] bu gündə keçirilən əzadarlıq mərasimlərində iştirak edirlər. İranda şəmsi təqvimi ilə 1379-cu ildə Cəmadius-Sani ayının üçüncü günü ikinci Fatimiyyə şəhadət günü kimi rəsmi tətil elan edildi. O ildən bəri İranda ikinci Fatimiyyənin günlərinin əzadarlığı daha da rövnəq tapıb. | ||
== Fatimiyyə günləri hansı günlərdir? == | ==Fatimiyyə günləri hansı günlərdir?== | ||
Fatimiyyə günləri [[şiə|şiələrin]] həzrət Fatimənin (s) şəhadəti ilə əlaqədar [[matəm]] tutduqları günlərdir.<ref>Məzahiri, fərhənge suge şii, s.365</ref> [[Cəmadiul-Əvvəl ayı|Cəmadiul-Əvvəl ayının]] günü və [[Cəmadius-Sani ayı|Cəmadius-Sani ayının]] günü həzrət Fatimənin (s) şəhadət tarixi kimi şöhrət tapmasına görə birinci Fatimiyyə günləri və ikinci Fatimiyyə günləri adlanır. [[Cəmadiul-Əvvəl ayı|Cəmadiul-Əvvəl ayının]] 11, 12 və 13-cü günləri birinci Fatimiyyə, [[Cəmadius-Sani|Cəmadius-Saninin]] üçüncü, dördüncü və beşinci günləri isə ikinci Fatimiyyə adlanır.<ref>Məzahiri, fərhənge suge şii, s.366</ref> Əlbəttə, bəziləri Cəmadiul-Əvvəl ayının 10-dan 20-ə kimi olan günləri birinci Fatimiyyə Cəmadius-Saninin 1-dən 10-a kimi olan günləri isə ikinci Fatimiyyə hesab edirlər.<ref>Əyyami-Fatimiyyə və Mənasike şekl yafteye piyramune an, s.25</ref><br> | Fatimiyyə günləri [[şiə|şiələrin]] həzrət Fatimənin (s) şəhadəti ilə əlaqədar [[matəm]] tutduqları günlərdir.<ref>Məzahiri, fərhənge suge şii, s.365</ref> [[Cəmadiul-Əvvəl ayı|Cəmadiul-Əvvəl ayının]] günü və [[Cəmadius-Sani ayı|Cəmadius-Sani ayının]] günü həzrət Fatimənin (s) şəhadət tarixi kimi şöhrət tapmasına görə birinci Fatimiyyə günləri və ikinci Fatimiyyə günləri adlanır. [[Cəmadiul-Əvvəl ayı|Cəmadiul-Əvvəl ayının]] 11, 12 və 13-cü günləri birinci Fatimiyyə, [[Cəmadius-Sani|Cəmadius-Saninin]] üçüncü, dördüncü və beşinci günləri isə ikinci Fatimiyyə adlanır.<ref>Məzahiri, fərhənge suge şii, s.366</ref> Əlbəttə, bəziləri Cəmadiul-Əvvəl ayının 10-dan 20-ə kimi olan günləri birinci Fatimiyyə Cəmadius-Saninin 1-dən 10-a kimi olan günləri isə ikinci Fatimiyyə hesab edirlər.<ref>Əyyami-Fatimiyyə və Mənasike şekl yafteye piyramune an, s.25</ref><br> | ||
| Sətir 12: | Sətir 12: | ||
[[File:فاطمیه3.jpg|250px|thumb|İranda Fatimə (ə) günləri ilə əlaqədar ictimaiyyət üçün Bən-Haşim küçələri adlı sərgi nümayişi]] | [[File:فاطمیه3.jpg|250px|thumb|İranda Fatimə (ə) günləri ilə əlaqədar ictimaiyyət üçün Bən-Haşim küçələri adlı sərgi nümayişi]] | ||
[[File:فاطمیه-پاکستان.jpg|250px|thumb|Pakistanda Fatimiyyə (ə) günləri əzadarlığı]] | [[File:فاطمیه-پاکستان.jpg|250px|thumb|Pakistanda Fatimiyyə (ə) günləri əzadarlığı]] | ||
== Mərasim keçirilməsi == | ==Mərasim keçirilməsi== | ||
Fatimiyyə günlərində [[İran|İranın]] müxtəlif şəhərlərində [[əzadarlıq]] mərasimləri keçirilir. Bu mərasim İranda [[3 Cəmadius- | Fatimiyyə günlərində [[İran|İranın]] müxtəlif şəhərlərində [[əzadarlıq]] mərasimləri keçirilir. Bu mərasim İranda [[3 Cəmadius-sani|Cəmadius-Saninin üçüncü günü]] həzrət Fatimənin (s) şəhadət günü kimi tətil edildikdən sonra daha da rövnəq tapıb.<ref>Əyyame Fatimiyyə və mənaseke şekl yafte piyramune an, s.25</ref> 1379-cu ildə [[Hüseyn Vəhid Xorasani|Ayətullah Vəhid Xorasaninin]] təklifi və İran İslam Cümhuriyyəti hökumətinin təsdiqi əsasında Cəmadius-Saninin 3-cü günü [[həzrət Fatimənin (s) şəhadəti]] münasibəti ilə rəsmi tətil elan edilib.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/13910204001186 «ماجرای تعطیلشدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»]، Fars agentliyi (Farsca).</ref> Bu gündə şiənin [[şiə mərcəi-təqlidlərinin siyahısı|mərcəi-təqlidlərindən]] Hüseyn Vəhid Xorasani ( 1300-cü şəmsi ilində anadan olub) və [[Lütfullah Safi Qolpayeqani]] (1400 -cü ildə vəfat edib) [[Həzrət Məsumə (s)|Həzrət Məsumənin (s)]] hərəminə doğru gedən [[əzadarlıq dəstələri|əzadarlıq dəstələrində]] iştirak edirlər.<ref>[http://www.tabnakqom.ir/fa/news/385861/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D9%88-%D8%AA%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9-%D8%AA%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D پیاده روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم], خبرگزاری تابناک, Tabnak saytı, (Farsca).</ref> | ||
Həmçinin, Fatimiyyə günləri ilə eyni vaxtda İranın bəzi şəhərlərində xüsusilə [[Qum|Qumda]], ictimaiyyət üçün [[Bəni-Haşim küçələri]] adlı sərgilər keçirilir. Orada [[Bəqi]], [[Qədir-Xum]] və [[Fədək|Fədəkin]] mənzərəsi nümayiş etdirilir.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/2257579/%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D9%BE%D8%A7-%D8%B4%D8%AF-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%AA-%D8%A8%D9%82%DB%8C%D8%B9 Mehr news saytı (Farsca),«سومین نمایشگاه کوچههای بنیهاشم در قم برپا شد/ ساخت ماکت بقیع قبل از تخریب»]</ref> | Həmçinin, Fatimiyyə günləri ilə eyni vaxtda İranın bəzi şəhərlərində xüsusilə [[Qum|Qumda]], ictimaiyyət üçün [[Bəni-Haşim küçələri]] adlı sərgilər keçirilir. Orada [[Bəqi]], [[Qədir-Xum]] və [[Fədək|Fədəkin]] mənzərəsi nümayiş etdirilir.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/2257579/%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D9%BE%D8%A7-%D8%B4%D8%AF-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%AA-%D8%A8%D9%82%DB%8C%D8%B9 Mehr news saytı (Farsca),«سومین نمایشگاه کوچههای بنیهاشم در قم برپا شد/ ساخت ماکت بقیع قبل از تخریب»]</ref> | ||
== Həzrət Fatimə (s) üçün əzadarlıq etməyin tarixi == | Deyilənə görə, birinci və ikinci Fatimiyyə günlərindən əlavə, [[İraq]] şiələri [[8 Rəbius-sani|Rəbius-Saninin 8-ci günü]] də əzadarlıq edirlər. Bu əzadarlıq o xanımın Peyğəmbərin (s) vəfatından 40 gün sonra şəhadətə çatdığını bildirən rəvayətə əsasən keçirilir.<ref>https://alkafeel.net/news/index?id=3687&lang=ar, Al-kafeel saytı, «الأيّام الفاطمية أو موسم الأحزان الفاطمية: المعنى والدلالة...»</ref> Həmçinin Pakistan ,<ref>https://www.irna.ir/fa/Photo/2652032, irna saytı, «ایام شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها در پاکستان»، خبرگزاری ای</ref> [[Azərbaycan]], Tacikistan<ref>[http://tajik.irib.ir/persian/news/تاجیکستان/item/18271-مراسم-سوگواري-شهادت-حضرت-فاطمه-س-در-جمهوری-آذربایجان-و-تاجیکستان «مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه(س) در جمهوری آذربایجان و تاجیکستان»]، رادیو ایران تاجیک. Radio İran Tacik</ref> və Avstraliya<ref>[http://fa.abna24.com/service/archive/2014/03/31/600449/story.html «مراسم فاطمیه دوم در استرالیا»،] خبرگزاری ابنا.</ref> kimi ölkələrdə habelə Hamburq İslam Mərkəzində<ref>[https://www.mehrnews.com/photo/3922514/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%B3%D9%88%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%AF مراسم سوگواری ایام فاطمیه در مرکز اسلامی هامبورگ/Mehr news saytı(Farsca)]</ref> və Stokholmdakı İmam Əli (ə) İslam Mərkəzində əzadarlıq mərasimləri keçirilir.<ref>[http://fa.abna24.com/news/اخبار-اروپا/برنامه-مراسم-عزاداری-فاطمیه-دوم-2018-در-شهرهای-مهم-اروپا_732762.html «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (۲۰۱۸) در شهرهای مهم اروپادر این ایام، مراسم سوگواری برگزار میکنند»]، خبرگزاری ابنا. Abna saytı (Farsca)</ref> | ||
==Həzrət Fatimə (s) üçün əzadarlıq etməyin tarixi== | |||
Əhli-beytin (ə) [[həzrət Fatimə (s)|həzrət Fatiməyə (s)]] əzadarlıq etməsi haqqında xəbərlər var.<ref>Əl-Hidayətul-kubra, h.q 1419, s.408</ref> [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqin (ə)]] həzrət Zəhra (s) üçün əzadarlıq etdiyi bildirilir. O həzrətin bu əzadarlıq məclisində həzrət Möhsinin (ə) siqt olması və həzrət Zəhranın (s) döyülməsi əhvalatını qeyd etdiyi nəql olunur.<ref>Əl-Hidayətul-kubra, h.q 1419, s.408</ref> Həmçinin qazi Əbdül-Cabbar Mötəzilinin (hicri 415-ci ildə vəfat edib) verdiyi xəbərə əsasən, Misir, Şam, [[Bağdad]], Rəmlə, Əkka, Sur, Əsqəlan və Cəbəlul-Bəsmaq kimi bölgələrdə bəzi şiələr həzrət Zəhra (s) və oğlu [[Möhsin ibn Əli (ə)|həzrət Möhsin (ə)]] üçün əzadarlıq edirdilər.<ref>Qazi Əbdul-Cabbar, Təsbitu Dəlailin-nubuvvə, h.q 1427, c.2, s.595</ref> | Əhli-beytin (ə) [[həzrət Fatimə (s)|həzrət Fatiməyə (s)]] əzadarlıq etməsi haqqında xəbərlər var.<ref>Əl-Hidayətul-kubra, h.q 1419, s.408</ref> [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqin (ə)]] həzrət Zəhra (s) üçün əzadarlıq etdiyi bildirilir. O həzrətin bu əzadarlıq məclisində həzrət Möhsinin (ə) siqt olması və həzrət Zəhranın (s) döyülməsi əhvalatını qeyd etdiyi nəql olunur.<ref>Əl-Hidayətul-kubra, h.q 1419, s.408</ref> Həmçinin qazi Əbdül-Cabbar Mötəzilinin (hicri 415-ci ildə vəfat edib) verdiyi xəbərə əsasən, Misir, Şam, [[Bağdad]], Rəmlə, Əkka, Sur, Əsqəlan və Cəbəlul-Bəsmaq kimi bölgələrdə bəzi şiələr həzrət Zəhra (s) və oğlu [[Möhsin ibn Əli (ə)|həzrət Möhsin (ə)]] üçün əzadarlıq edirdilər.<ref>Qazi Əbdul-Cabbar, Təsbitu Dəlailin-nubuvvə, h.q 1427, c.2, s.595</ref> | ||
== İstinadlar == | ==İstinadlar== | ||
{{İstinadlar}} | {{İstinadlar}} | ||
== Ədəbiyyat == | ==Ədəbiyyat== | ||
{{Ədəbiyyat}} | {{Ədəbiyyat}} | ||
* [https://alkafeel.net/news/?id=3687 «الأيّام الفاطمية أو موسم الأحزان الفاطمية: المعنى والدلالة...»] Əl-Kafeel saytı, h.ş 1400, Azər ayının 30-u | * [https://alkafeel.net/news/?id=3687 «الأيّام الفاطمية أو موسم الأحزان الفاطمية: المعنى والدلالة...»] Əl-Kafeel saytı, h.ş 1400, Azər ayının 30-u | ||