wikishia

Əyyami Fatimiyyə

Səhifə Müzakirə

Əyyami Fatimiyyə (ərəbcə: أیام الفاطمیه) şiələrin həzrət Fatimənin (s) şəhadəti münasibəti ilə əzadarlıq etdikləri günlərdir. Həzrət Fatimənin (s) şəhadət günü ilə əlaqədar iki tarix qeyd olunub. Biri Cəmadiul-Əvvəl ayının 13-ü və digəri Cəmadius-Sani ayının 3-dür. Cəmadiul-Əvvəl ayının 11-ci günündən 13-cü gününə qədər birinci Fatimiyyə, Cəmadius-Sani ayının 3-cü günündən 5-ci gününə qədər isə ikinci Fatimiyyə adlanır.

Qum şəhərində Fatimiyyə (ə) günləri ilə əlaqədar əzadarlıqdan şəkil (h.ş 1398)

Fatimiyyə günlərində İran, İraq, Pakistan və Azərbaycan kimi bəzi ölkələrdə əzadarlıq keçirilir. Həmçinin Cəmadius-Sani ayının üçüncü günü İranda rəsmi tətildir. Bəzi mərcəi-təqlidlər bu gündə keçirilən əzadarlıq mərasimlərində iştirak edirlər. İranda şəmsi təqvimi ilə 1379-cu ildə Cəmadius-Sani ayının üçüncü günü ikinci Fatimiyyə şəhadət günü kimi rəsmi tətil elan edildi. O ildən bəri İranda ikinci Fatimiyyənin günlərinin əzadarlığı daha da rövnəq tapıb.

Fatimiyyə günləri hansı günlərdir?

Fatimiyyə günləri şiələrin həzrət Fatimənin (s) şəhadəti ilə əlaqədar matəm tutduqları günlərdir.[1] Cəmadiul-Əvvəl ayının günü və Cəmadius-Sani ayının günü həzrət Fatimənin (s) şəhadət tarixi kimi şöhrət tapmasına görə birinci Fatimiyyə günləri və ikinci Fatimiyyə günləri adlanır. Cəmadiul-Əvvəl ayının 11, 12 və 13-cü günləri birinci Fatimiyyə, Cəmadius-Saninin üçüncü, dördüncü və beşinci günləri isə ikinci Fatimiyyə adlanır.[2] Əlbəttə, bəziləri Cəmadiul-Əvvəl ayının 10-dan 20-ə kimi olan günləri birinci Fatimiyyə Cəmadius-Saninin 1-dən 10-a kimi olan günləri isə ikinci Fatimiyyə hesab edirlər.[3]

Həzrət Fatimənin (s) şəhadətinin dəqiq tarixi məlum deyil. Bu barədə ixtilaf vardır. İsmayıl Ənsari Zəncaninin (şəmsi təqvimi ilə vəfatı 1388 ) Əl-Mövsuətul-Kübra ən Fatimətiz-Zəhra (s) kitabında Həzrət Fatimənin (s) şəhadət vaxtı haqqında 21 nəzər nəql edilmişdir.[4] Fatimi Ensiklopediyasının müəlliflərindən olan Seyyid Məhəmməd Cavad Şubeyrinin (1345 -ci il təvəllüdlü) nəzərinə görə, şiələr arasında həzrət Fatimənin (s) şəhadətinin Cəmadius-Sani ayının üçüncü günü olması daha məşhurdur.[5] O, bu nəzəri Dəlailul-İmamə[6] kitabında İmam Sadiqdən (ə) nəql olunmuş rəvayətə istinad edərək demişdir.[7]


 
İranda Fatimə (ə) günləri ilə əlaqədar ictimaiyyət üçün Bən-Haşim küçələri adlı sərgi nümayişi
 
Pakistanda Fatimiyyə (ə) günləri əzadarlığı

Mərasim keçirilməsi

Fatimiyyə günlərində İranın müxtəlif şəhərlərində əzadarlıq mərasimləri keçirilir. Bu mərasim İranda Cəmadius-Saninin üçüncü günü həzrət Fatimənin (s) şəhadət günü kimi tətil edildikdən sonra daha da rövnəq tapıb.[8] 1379-cu ildə Ayətullah Vəhid Xorasaninin təklifi və İran İslam Cümhuriyyəti hökumətinin təsdiqi əsasında Cəmadius-Saninin 3-cü günü həzrət Fatimənin (s) şəhadəti münasibəti ilə rəsmi tətil elan edilib.[9] Bu gündə şiənin mərcəi-təqlidlərindən Hüseyn Vəhid Xorasani ( 1300-cü şəmsi ilində anadan olub) və Lütfullah Safi Qolpayeqani (1400 -cü ildə vəfat edib) Həzrət Məsumənin (s) hərəminə doğru gedən əzadarlıq dəstələrində iştirak edirlər.[10]

Həmçinin, Fatimiyyə günləri ilə eyni vaxtda İranın bəzi şəhərlərində xüsusilə Qumda, ictimaiyyət üçün Bəni-Haşim küçələri adlı sərgilər keçirilir. Orada Bəqi, Qədir-Xum və Fədəkin mənzərəsi nümayiş etdirilir.[11]

Deyilənə görə, birinci və ikinci Fatimiyyə günlərindən əlavə, İraq şiələri Rəbius-Saninin 8-ci günü də əzadarlıq edirlər. Bu əzadarlıq o xanımın Peyğəmbərin (s) vəfatından 40 gün sonra şəhadətə çatdığını bildirən rəvayətə əsasən keçirilir.[12] Həmçinin Pakistan ,[13] Azərbaycan, Tacikistan[14] və Avstraliya[15] kimi ölkələrdə habelə Hamburq İslam Mərkəzində[16] və Stokholmdakı İmam Əli (ə) İslam Mərkəzində əzadarlıq mərasimləri keçirilir.[17]

Həzrət Fatimə (s) üçün əzadarlıq etməyin tarixi

Əhli-beytin (ə) həzrət Fatiməyə (s) əzadarlıq etməsi haqqında xəbərlər var.[18] İmam Sadiqin (ə) həzrət Zəhra (s) üçün əzadarlıq etdiyi bildirilir. O həzrətin bu əzadarlıq məclisində həzrət Möhsinin (ə) siqt olması və həzrət Zəhranın (s) döyülməsi əhvalatını qeyd etdiyi nəql olunur.[19] Həmçinin qazi Əbdül-Cabbar Mötəzilinin (hicri 415-ci ildə vəfat edib) verdiyi xəbərə əsasən, Misir, Şam, Bağdad, Rəmlə, Əkka, Sur, Əsqəlan və Cəbəlul-Bəsmaq kimi bölgələrdə bəzi şiələr həzrət Zəhra (s) və oğlu həzrət Möhsin (ə) üçün əzadarlıq edirdilər.[20]

Əlaqəli məqalə

İstinadlar

  1. ↑ Məzahiri, fərhənge suge şii, s.365
  2. ↑ Məzahiri, fərhənge suge şii, s.366
  3. ↑ Əyyami-Fatimiyyə və Mənasike şekl yafteye piyramune an, s.25
  4. ↑ Ənsari Zəncani, Əl-musuətul kubra ən Fatimətiz-Zəhra (ə), dəlile ma, c.15, s.23
  5. ↑ Şubeyri, Şəhadətu Fatimə (ə), s.347
  6. ↑ Təbəri İmami, Dəlailul-İmamə, h.q 1413, s.134
  7. ↑ Şubeyri, Şəhadətu Fatimə (ə), s.347
  8. ↑ Əyyame Fatimiyyə və mənaseke şekl yafte piyramune an, s.25
  9. ↑ «ماجرای تعطیل‌شدن روز شهادت حضرت زهرا(س)»، Fars agentliyi (Farsca).
  10. ↑ پیاده روی و عزاداری دو تن از مراجع تقلید در قم, خبرگزاری تابناک, Tabnak saytı, (Farsca).
  11. ↑ Mehr news saytı (Farsca),«سومین نمایشگاه کوچه‌های بنی‌هاشم در قم برپا شد/ ساخت ماکت بقیع قبل از تخریب»
  12. ↑ https://alkafeel.net/news/index?id=3687&lang=ar, Al-kafeel saytı, «الأيّام الفاطمية أو موسم الأحزان الفاطمية: المعنى والدلالة...»
  13. ↑ https://www.irna.ir/fa/Photo/2652032, irna saytı, «ایام شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها در پاکستان‎»، خبرگزاری ای
  14. ↑ «مراسم سوگواری شهادت حضرت فاطمه(س) در جمهوری آذربایجان و تاجیکستان»، رادیو ایران تاجیک. Radio İran Tacik
  15. ↑ «مراسم فاطمیه دوم در استرالیا»، خبرگزاری ابنا.
  16. ↑ مراسم سوگواری ایام فاطمیه‎ در مرکز اسلامی هامبورگ/Mehr news saytı(Farsca)
  17. ↑ «برنامه مراسم عزاداری فاطمیه دوم (۲۰۱۸) در شهرهای مهم اروپادر این ایام، مراسم سوگواری برگزار می‌کنند»، خبرگزاری ابنا. Abna saytı (Farsca)
  18. ↑ Əl-Hidayətul-kubra, h.q 1419, s.408
  19. ↑ Əl-Hidayətul-kubra, h.q 1419, s.408
  20. ↑ Qazi Əbdul-Cabbar, Təsbitu Dəlailin-nubuvvə, h.q 1427, c.2, s.595

Ədəbiyyat

Mənbə — "https://az.wikishia.net/w/index.php?title=Əyyami_Fatimiyyə&oldid=18277"