Ayətül-Kürsü: Redaktələr arasındakı fərq

|Başqa ayələr ilə bağlılığı =Bəqərə surəsinin 256, 257-ci ayələri

}}

Rəvayət mənbələrində bu ayə üçün bir çox xüsusiyyət və fəzilətlər qeyd edilmişdir, o cümlədən bəzi rəvayətlərdə bu ayə [[Quran|Quranın]] ən üstün ayəsi hesab olunur. Bu ayəni hər zaman və bütün hallarda, xüsusən namazdan sonra, dəstəmaz aldıqdan sonra, yatmazdan əvvəl, evdən çıxarkən, təhlükə və çətinliklə üzləşəndə və s. oxumaq tövsiyə olunur. [[Ləylətud-dəfn namazı|Qəbrin ilk gecəsini namazı]] kimi bəzi [[Müstəhəb namazlar|müstəhəb namazlarda]] da bu [[Ayə|ayəni]] oxumaq qeyd olunub.

[[Bəqərə surəsi|"Bəqərə" surəsinin 255-ci ayəsi]] bu [[Ayə|ayədə]] "Əl-Kürsü" sözünün gəldiyinə görə "Ayətül-Kürsü" adlandırılmışdır.<ref>Məkarim Şirazi, Nümunə təfsiri, h.ş 1371, c.2, s.276</ref> Bu ayənin [[İslam|İslamın]] əvvəlində, [[Həzrət Muhəmməd (s)|Həzrət Peyğəmbər (s)]] və İmamların (ə) dövründə də "Ayətul-Kürsü" adı ilə də tanındığı deyilir.<ref>Təbatəbai, Əl-Mizan, h.q 1390, c.2, s.337</ref> Ayənin mətni və tərcüməsi belədir:

{{Pull quote

}}

[[Şiə]] təfsirçiləri arasında məşhurdur ki, "Ayətül-Kürsü" Bəqərə surəsininyalnız 255-ci [[Ayə|ayəsidir]]<ref>Muəssiseye dairətul-məarife fiqhe İslami, Fərhənge fiqhe farsi, h.ş 1382, c.1, s.174; Kuşa, Ayətul-kürsi, s.119</ref>  və sonrakı iki ayə onun tərkib hissəsi deyildir.<ref>Tusi, Əl-Əmali, h.q 1414, c.2,s.278</ref> Seyid Məhəmməd Hüseyn Tehrani, "Əl-Mizan" təfsiri kitabının müəllifi [[Seyyid Məhəmməd Hüseyn Təbatəbai|Əllamə Təbatəbai]], hesab edir ki, Ayətül-Kürsi "Bəqərə" surəsinin 255-ci ayəsidir və "huvəl əliyyul-əzim" ifadəsi ilə bitir.<ref>Hüseyni Tehrani, Mehre taban, h.q 1426, s.177</ref> Şiə təfsirçilərindən [[Nasir Məkarim Şirazi|Məkarim Şirazi]] "Bəqərə" surəsinin yalnız 255-ci ayəsinin "Ayətül-Kürsü" olması haqqında altı şahid gətirmişdir; O cümlədən:

Məşhur rəydən fərqli olaraq, digərləri bəzi hədislərə istinad edərək,<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.621</ref> "Bəqərə surəsinin 256 və 257-ci ayələrini də "Ayətül-kürsü"nün bir hissəsi hesab ediblər.<ref>Muini, Ayətul-kürsi, s.100</ref> Bu [[Hədis|rəvayətləri]] şiələr arasında sonrakı iki ayənin "Ayətül-kürsü"yə əlavə edilməsinin məşhurlaşmasının səbəbi hesab ediblər.<ref>Dəşti, Ayətul-kursi, s.469</ref> "Bəqərə" surəsinin 256 və 257-ci ayələrinin "Ayətül-kürsü"yə əlavə edilməsinin digər dəlilinin "Ayətül-kürsü"nün məzmununun sonrakı iki ayə ilə dərin əlaqəsi olduğunu hesab edirlər.<ref>Kuşa, Ayətul-kursi, s.120</ref> Seyid Məhəmməd Kazim Yəzdi Təbatəbai "Əl-Urvətul-Vusqa" kitabında [[Leylətud-dəfn namazı|qəbrin əvvəl gecəsi qılınan namazda]] (vəhşət namazı) 257-ci ayənin sonuna "hum fiha xalidun"a qədər oxumağın ehtiyata uyğun olduğunu hesab etmişdir.<ref>Təbatəbai Yəzdi, Əl-ürətul-vüsqa, h.q 1419, c.2, s.126</ref>

[[File:آیة الکرسی.jpg|250px|thumb|]]

Əl-Kürsü kəlməsi üçün bir neçə məna ifadə edilmişdir: 1. Taxt-tac və çarpayı; 2. Rəhbərlik və idarəetmə sahəsi; 3. Rəhbərlik və idarəetmə mərkəzi və 4. Elm.<ref>Təbərsi, Məcməul-bəyan, h.ş 1372, c.2, s.628-629; Kuşa, Ayətul-kursi, s.119; Məkarim Şirazi, Nümunə təfsiri, h.ş 1371, c.2, s.272</ref> "Ayətül-Kürsü"dəki "kürsü" sözünün mənasının Allahın hökuməti, qəyyumiyyəti, hökmü və planı olduğu deyilir.<ref>Məkarim Şirazi, Nümunə təfsiri, h.ş 1371, c.2, s.272-274; Qərəşi, Qamuse Quran, c.6, s.100</ref>

[[Şiə imamları (ə)|Şiə imamlarının (ə)]] müxtəlif rəvayətlərində bu ayədəki "kürsü" sözü [[Allah|Allahın]] elmi mənasında təfsir edilmişdir və ayənin mənası belə olur: "Allah onların önlərində və arxalarında olanı bilir və Onun "elm"indən istədiyindən başqa heç bir şeydən xəbərdar olmamalıdırlar". Onun kürsüsü (= elmi) göyləri və yeri əhatə etmişdir".<ref>Əskəri, h.q 1426, Əqaidul-İslam minəl-Quranil-Kərim, c.1, s.387-388</ref> [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqin (ə)]] hədisinə əsasən, "kürsü" Allahın məxsus elmidir ki, onun [[Peyğəmbərlər|peyğəmbərləri]], elçiləri və digər övliyalarından heç birinə bu haqda məlumat verməmişdir.<ref>Səduq, Məaniul-əxbar, s.29</ref>

"Ayətül-Kürsü"nü Allahın cəlal və camal sifətlərinin toplusu kimi qəbul ediblər.<ref>Məkarim Şirazi, Nümunə təfsiri, h.ş 1371, c.2, s.262</ref> Bu ayədə Allahın adı və sifətləri 16 dəfə zikr edilmişdir. Bu səbəbdən də "Ayətül-Kürsü" tövhid şüarı və mesajı adlandırılmışdır.<ref>Kuşa, Ayətul-kursi, s.120</ref> Onlar bu ayəni həm [[Tövhid|təklik]], həyat, [[qəyyumiyyət]], elm və qüdrət kimi Allahın zati sifətləri, həm də varlıq aləminə malik olmaq və [[şəfaət]] kimi fel sifətlərini ehtiva etdiyini bildirirlər.<ref>Təbatəbai, Əl-Mizan, h.q 1390, c.2, s.328-336</ref>

Bu ayənin "əl-həyy", "əl-qəyyum" və "əl-Kürsü" kimi sözlərinin altında [[Quran təfsiri|təfsirçilər]] Allahın həyatı, bütün varlığın Allahdan asılılığı, Allahın kürsüsü və [[Ərş|ərşinin]] mənası haqqında ətraflı bəhslər irəli sürüblər.<ref>Təbatəbai, Əl-Mizan, h.q 1390, c.2, s.328-336; Məkarim Şirazi, Nümunə təfsiri, h.ş 1371, c.3, s.262, 277; Muğniyə, Əl-Kəşşaf, h.q 1424, c.1, s.391-395</ref>

[[Seyyid Məhəmməd Hüseyn Təbatəbai]] "Əl-Mizan" təfsirində "Ayətül-Kürsü"nün əzəmətini onun tərkibində xalis tövhid və Allahın mütləq qəyyumiyyəti haqqında dəqiq təlimlərin  olması ilə əlaqələndirmişdir.<ref>Təbatəbai, Əl-Mizan, h.q 1390, c.2, s.337</ref>

"Ayətül-Kürsü"nü oxumağın faydaları ilə bağlı bir çox [[Hədis|rəvayətlər]] şiə<ref>Əyyaşi, Ət-Təfsir, h.q 1380, c.1, s.136-137</ref> və [[Əhli-sünnət vəl-cəmaət|sünni]]<ref>Siyuti, Əd-Durrul-mənsur, h.q 1404, c.1, s.323-327</ref> vasitəsilə nəql olunmuşdur.

[[İmam Əli (ə)|İmam Əlidən (ə)]] nəql olunan rəvayətdə deyilir ki, əgər kimsə gözündə problem olanda "Ayətül-Kürsü"nü oxusa, qəlbində və niyyətində bu olsa ki, sağalacaq, inşallah sağalar.<ref>Şeyx Səduq, Əl-Xisal, h.ş 1362, c.2, s.616</ref> Ümumi inanca görə, bəzən "Ayətül-Kürsü" oxuyarkən əllərini gözlərinin üstünə qoyurlar. Əlbəttə, bunun sənədini mötəbər hesab etməyiblər. Amma Kəfəmi Seyid İbn Tavusun "Cunnətul-Əmanil-Vaqiyə" kitabında bu işi təsdiq edən bir hekayət nəql etmişdir.<ref>Kəfəmi, Cənnətul-əman, h.q 1405, s.176</ref>

Hədislərə əsasən,<ref>Kuleyni, Əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.528, 536, 539, 543, 549, 557, 572, 573</ref> "Ayətül-Kürsü"nü hər zaman, xüsusilə [[Namaz|namazdan]] sonra, yatmazdan əvvəl, evdən çıxarkən, təhlükə və çətinliklə üzləşərkən, miniyə minərkən, göz dəyməyin qarşısını almaq, sağlamlıq və s. üçün oxumaq tövsiyə olunmuşdur.<ref>Muini, Ayətul-kürsi, s.101</ref> [[İmam Əli (ə)|İmam Əlidən (ə)]] nəql olunan bir rəvayətdə deyilir ki, əgər bu ayənin nə olduğunu və ya onda nə olduğunu bilsəniz, heç bir halda onu tərk etməzsiniz.<ref>Tusi, Əl-Əmali, h.q 1414, s.509; Siyuti, Əd-Durrul-mənsur, h.q 1404, c.1, s.325</ref>

Bir çox alimlər bu [[ayə]] barəsində müstəqil şəkildə şərhlər yazıblar: O cümlədən Əbdür-Rəzzaq Kaşani, Şəmsəddin Xəfəri və [[Molla Sədra]] "Ayətül-Kürsü"nün təfsiri" adı ilə şərhlər yazıblar. Həmçinin Məhəmməd Təqi Fəlsəfi "Ayətül-Kürsü, tövhidin səmavi mesajı" adlı kitab yazmışdır. Bu kitab Hüseyn Suzənçi tərəfindən xülasə və tərtib edilmişdir. Habelə müxtəlif nəşriyyatlar tərəfindən çap edilmişdir.

{{İstinadlar}}

{{Ədəbiyyat}}

* Hüseyni Tehrani, Seyyid Məhəmməd Hüseyn, Mehre taban, Məşhəd, Nure mələkute Quran, h.q 1426

{{end}}

{{Quranın məşhur ayələri}}

{{Quranın etiqadi ayələri}}