confirmed, movedable, templateeditor
14.780
edits
İmam Hüseyn (ə): Redaktələr arasındakı fərq
→Kərbəla hadisəsi
| Sətir 127: | Sətir 127: | ||
== Kərbəla hadisəsi == | == Kərbəla hadisəsi == | ||
İmam Hüseynin (ə) və dostlarının şəhadətə çatması ilə nəticələnən Kərbəla hadisəsi Həzrətin (ə) həyatının ən mühüm hissəsi sayılır. Bəzi məlumatlara əsasən, imam Hüseyn (ə) İraqa tərəf hərəkət etməmişdən əvvəl şəhid olacağından xəbərdar idi. Bu hadisə Onun (ə) Yezidlə beyətdən imtina etməsindən sonra baş verdi. Kufəlilərin dəvət etdiyi üçün ailəsi və dostları ilə birlikdə bu şəhərə tərəf hərəkət edən imam Hüseyn (ə) Zu- | : ''Əsas məqalə: [[Kərbəla hadisəsi]]'' | ||
İmam Hüseynin (ə) və dostlarının [[Şəhadət|şəhadətə]] çatması ilə nəticələnən Kərbəla hadisəsi Həzrətin (ə) həyatının ən mühüm hissəsi sayılır. Bəzi məlumatlara əsasən, imam Hüseyn (ə) İraqa tərəf hərəkət etməmişdən əvvəl şəhid olacağından xəbərdar idi. Bu hadisə Onun (ə) Yezidlə [[Beyət|beyətdən]] imtina etməsindən sonra baş verdi. [[Kufə|Kufəlilərin]] dəvət etdiyi üçün ailəsi və dostları ilə birlikdə bu şəhərə tərəf hərəkət edən imam Hüseyn (ə) [[Zu-husəm]] adlı məntəqədə [[Hürr ibn Yezid Riyahi|Hürr ibn Yezid Riyahinin]] komandirliyi altında olan qoşunla qarşılaşdı və öz yolunu dəyişməyə məcbur oldu. | |||
Mənbələrin çoxunun nəqlinə əsasən, onlar Məhərrəm ayının 2-də Kərbəlaya çatdılar və o günün sabahı Ömər ibn Sədin başçılığı altında Kufə camaatından olan dörd min nəfərlik qoşun Kərbəlaya daxil oldu. Tarixi məlumatlara əsasən, Hüseyn ibn Əli (ə) ilə Ömər Səd arasında bir neçə dəfə müzakirə baş verdi. Lakin İbn Ziyad Hüseynin (ə) Yezidlə beyət etməsindən və ya döyüşdən başqa bir şeyə razı olmadı. | Mənbələrin çoxunun nəqlinə əsasən, onlar [[2 Məhərrəm |Məhərrəm ayının 2-də]] Kərbəlaya çatdılar və o günün sabahı Ömər ibn Sədin başçılığı altında Kufə camaatından olan [[Ömər ibn Sədin qoşunu|dörd min nəfərlik qoşun]] Kərbəlaya daxil oldu. Tarixi məlumatlara əsasən, Hüseyn ibn Əli (ə) ilə Ömər Səd arasında bir neçə dəfə müzakirə baş verdi. Lakin İbn Ziyad Hüseynin (ə) Yezidlə beyət etməsindən və ya döyüşdən başqa bir şeyə razı olmadı. | ||
Ömər Sədin qoşunu tasua günü günortadan sonra döyüşə hazır oldu. Lakin imam Hüseyn (ə) o gecəni Allahla münacat etmək üçün möhlət aldı. Həzrət (ə) Aşura gecəsində öz dostları | Ömər Sədin qoşunu [[Tasua günü|tasua günü]] günortadan sonra döyüşə hazır oldu. Lakin imam Hüseyn (ə) o gecəni Allahla münacat etmək üçün möhlət aldı. Həzrət (ə) [[Aşura gecəsi|Aşura gecəsində]] öz dostları üçün söhbət etdi və onlardan beyəti götürdü və onlara getmək icazəsi verdi. Amma onlar vəfalı olduqlarını və Həzrəti (ə) himayə etdiklərinə təkid etdilər. | ||
Aşura günü səhər döyüş başladı və günortaya qədər imam Hüseynin (ə) dostlarından çoxu şəhadətə çatdı. Döyüş müddətində Kufə qoşununun komandirlərindən olan Hürr ibn Yezid İmam Hüseynə (ə) qoşuldu. Dostları şəhid olduqdan sonra İmamın (ə) yaxınları meydana getdilər. Onların birincisi Əli Əkbər idi. Onlar da bir-birinin ardıyca şəhadətə çatdılar. Sonra isə Hüseyn ibn Əli (ə) özü meydana getdi və Məhərrəm ayının onunda günortadan sonra şəhadətə çatdı. Şimr ibn Zil-couşən, digər bir nəqlə əsasən isə | [[Aşura günü]] səhər döyüş başladı və günortaya qədər imam Hüseynin (ə) dostlarından çoxu şəhadətə çatdı. Döyüş müddətində Kufə qoşununun komandirlərindən olan Hürr ibn Yezid İmam Hüseynə (ə) qoşuldu. Dostları şəhid olduqdan sonra İmamın (ə) yaxınları meydana getdilər. Onların birincisi [[Həzrət Əli Əkbər (ə)|Əli Əkbər]] idi. Onlar da bir-birinin ardıyca şəhadətə çatdılar. Sonra isə Hüseyn ibn Əli (ə) özü meydana getdi və Məhərrəm ayının onunda günortadan sonra şəhadətə çatdı. [[Şimr ibn Zil-Cəvşən|Şimr ibn Zil-couşən]], digər bir nəqlə əsasən isə [[Sənan ibn Ənəs]] Həzrətin (ə) başını bədənindən ayırdı. Hüseyn ibn Əlinin (ə) başı həmin gün İbn Ziyad üçün göndərildi. | ||
Ömər Səd İbn Ziyadın göstərişini yerinə yetirmək üçün Ömər Sədin verdiyi əmr əsasında bir neçə atlı İmamın (ə) bədəni üzərində at çapdılar və Həzrətin (ə) sümüklərini sındırdılar. Qadınlar, uşaqlar və həmin gün xəstə olan imam Səccad (ə) əsir alındı və Kufəyə, sonra isə Şama göndərildi. İmam Hüseynin (ə) və Həzrətin (ə) dostlarından olan təxminən 72 nəfərin cəsədi Məhərrəm ayının 11-də və ya 13-də Bəni-Əsəd qəbiləsindən olan bir qrup şəxsin vasitəsi ilə, bir nəqlə əsasən imam Səccadın (ə) iştirakı ilə həmin şəhid olduqları yerdə dəfn edildi. | Ömər Səd İbn Ziyadın göstərişini yerinə yetirmək üçün Ömər Sədin verdiyi əmr əsasında bir neçə atlı [[İmam Hüseyn (ə)|İmamın (ə)]] bədəni üzərində at çapdılar və Həzrətin (ə) sümüklərini sındırdılar. Qadınlar, uşaqlar və həmin gün xəstə olan imam Səccad (ə) əsir alındı və [[Kufə|Kufəyə]], sonra isə Şama göndərildi. İmam Hüseynin (ə) və Həzrətin (ə) dostlarından olan təxminən 72 nəfərin cəsədi [[11 Məhərrəm|Məhərrəm ayının 11-də]] və ya [[13 Məhərrəm|13-də]] Bəni-Əsəd qəbiləsindən olan bir qrup şəxsin vasitəsi ilə, bir nəqlə əsasən [[İmam Səccad (ə)|imam Səccadın (ə)]] iştirakı ilə həmin şəhid olduqları yerdə dəfn edildi. | ||
=== Baxışlar və nəticələr === | === Baxışlar və nəticələr === | ||
İmam Hüseynin (ə) Mədinədən Məkkəyə, oradan isə Kufəyə hərəkəti və Kərbəlada Ömər Sədin qoşunu ilə döyüşü haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Aşura araşdırmaçısı Məhəmməd İsfəndiyarinin sözlərinə görə, ən məşhur fikirə əsasən imam Hüseynin (ə) qiyamının hədəfinin şəhadət olmasıdır. Bu nəzəriyyənin Lütfüllah Safi, Mürtəza Mütəhhəri, Seyyid Möhsün Əmin və Əli Şəriəti kimi çoxlu tərəfdarı varıdır. Digər bir nəzərə əsasən imam Hüseyn (ə) hakimiyyətə gəlmək üçün qiyam etmişdir. Keçmiş alimlərdən Seyyid Mürtəza, müasirlərdən isə Salehi Nəcəfabadi “Şəhide-cavid” kitabında bu fikirə sahibdir. | Əsas məqalə: İmam Hüseynin (ə) qiyamı | ||
Sehhəti Serdəverdinin sözlərinə əsasən, Şeyx Mufid, Şeyx Tusi , Seyyid ibn Tavus və Əllamə Məclisi kimi şəxslər bu fikirə qarşı olmuşdur. Əli Pənah İştihardi kimi bəzi alimlər də şiələrin üçüncü imamının hərəkətinin nə qiyam etmək nə də şəhadətə çatmaq məqsədi ilə deyil əksinə canını qorumaq üçün olduğunu düşünür. | İmam Hüseynin (ə) Mədinədən [[Məkkə|Məkkəyə]], oradan isə Kufəyə hərəkəti və Kərbəlada Ömər Sədin qoşunu ilə döyüşü haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Aşura araşdırmaçısı Məhəmməd İsfəndiyarinin sözlərinə görə, ən məşhur fikirə əsasən imam Hüseynin (ə) qiyamının hədəfinin şəhadət olmasıdır. Bu nəzəriyyənin Lütfüllah Safi, [[Mürtəza Mütəhhəri]], Seyyid Möhsün Əmin və [[Əli Şəriəti]] kimi çoxlu tərəfdarı varıdır. Digər bir nəzərə əsasən imam Hüseyn (ə) hakimiyyətə gəlmək üçün qiyam etmişdir. Keçmiş alimlərdən Seyyid Mürtəza, müasirlərdən isə Salehi Nəcəfabadi “Şəhide-cavid” kitabında bu fikirə sahibdir. | ||
Sehhəti Serdəverdinin sözlərinə əsasən, [[Şeyx Müfid|Şeyx Mufid]], Şeyx Tusi, [[Seyyid ibn Tavus]] və [[Məhəmməd Baqir Məclisi|Əllamə Məclisi]] kimi şəxslər bu fikirə qarşı olmuşdur. Əli Pənah İştihardi kimi bəzi alimlər də şiələrin üçüncü imamının hərəkətinin nə qiyam etmək nə də şəhadətə çatmaq məqsədi ilə deyil əksinə canını qorumaq üçün olduğunu düşünür. | |||
İmam Hüseynin (ə) qiyamı çoxsaylı qrupların oyanmasına səbəb oldu və Onun (ə) şəhadətindən dərhal sonra inqilabi və etiraz yönlü hərəkətlər başladı və uzun illər boyunca davam etdi. İlk etiraz [[Abdullah ibn Əfif Əzdi|Abdullah ibn Əfifin]] İbn Ziyada qarşı davranışı idi. [[Təvvabin qiyamı]], Muxtarın qiyamı, [[Zeyd ibn Əlinin qiyamı]] və [[Yəhya ibn Zeydin qiyamı]] da bunlardandır. Həmçinin Əməvilərin süqutu ilə nəticələnən Əbu Müslim Xorasaninin [[Bəni Üməyyə|Əməvilər]] əleyhinə etdiyi Cameqan qoşununun qiyamında “Ya lisaratil-Hüseyn” şüarından da istifadə edildi. [[İran İslam İnqilabı|İran İslam inqilabı]] da imam Hüseynin (ə) qiyamından ilhamlanmışdı və [[Seyyid Ruhullah Musəvi Xomeyni|imam Xomeynin]] dediyi ” əgər bu moizə və əzadarlıq məclisləri olmasaydı bizim ölkəmiz qalib olmayacaqdı. Hamı imam Hüseynin (ə) bayrağı altında qiyam etdi” kimi ümumi mədəniyyət sahəsində də müsəlmanlar hətta digər dinlərin ardıcılları Hüseyn ibn Əlini (ə) fədakarlıq, zülmü qəbul etməmək, azadlıq tələb etmək, dəyərlərin müdafiəsi və haqtələblik simvolu kimi tanıyırlar. | |||
== Xüsusiyyətləri və fəzilətləri == | == Xüsusiyyətləri və fəzilətləri == | ||
'''Zahiri oxşarlıq''' | '''Zahiri oxşarlıq''' | ||