confirmed, movedable, templateeditor
15.813
edits
Məfatihul-cinan (kitab): Redaktələr arasındakı fərq
→Məfatihül-cinanın əhəmiyyəti və təqdimatı
| Sətir 6: | Sətir 6: | ||
== Məfatihül-cinanın əhəmiyyəti və təqdimatı == | == Məfatihül-cinanın əhəmiyyəti və təqdimatı == | ||
“Məfatihül-cinan” hicri-qəməri 14-cü əsrin hədisşünası Şeyx Abbas Quminin tərtib etdiyi kitabdır. Hicri-qəməri 14 və 15-ci əsrdə [[Şiə|şiələr]] arasında ən məşhur və ən geniş yayılmış dua və ziyarət kitablarından biridir. Şiələr, xüsusilə İranda müxtəlif əlamətdar günlərdə dini ayinlərin icrası üçün bu kitabdan istifadə edirlər. “Məfatihul-cinan” [[Quran|Qurandan]] sonra ən çox tirajla çap olunan kitabdır. [[İran İslam Respublikası|İran İslam Respublikasının]] mədəniyyət nazirinin sözlərinə görə, İranda bu kitabdan 45 il ərzində 28 milyon nüsxə çap edilib və buraya digər naşirlərin seçmə məzmunlarla, “Məfatihdən seçmələr” və s. adlarla nəşr etdiyi müxtəlif nüsxələr daxil deyil. | “Məfatihül-cinan” hicri-qəməri 14-cü əsrin hədisşünası Şeyx Abbas Quminin tərtib etdiyi kitabdır. Hicri-qəməri 14 və 15-ci əsrdə [[Şiə|şiələr]] arasında ən məşhur və ən geniş yayılmış dua və ziyarət kitablarından biridir. Şiələr, xüsusilə İranda müxtəlif əlamətdar günlərdə dini ayinlərin icrası üçün bu kitabdan istifadə edirlər. “Məfatihul-cinan” [[Quran|Qurandan]] sonra ən çox tirajla çap olunan kitabdır.<ref>......................</ref> [[İran İslam Respublikası|İran İslam Respublikasının]] mədəniyyət nazirinin sözlərinə görə, İranda bu kitabdan 45 il ərzində 28 milyon nüsxə çap edilib<ref>...............</ref> və buraya digər naşirlərin seçmə məzmunlarla, “Məfatihdən seçmələr” və s. adlarla nəşr etdiyi müxtəlif nüsxələr daxil deyil.<ref>Qumi, Məfatihul-cinan kitabından seçmələr, 2005-ci ildə Quran surələrindən başqa 40-a yaxın vacib dua və ziyarət tərtib edilib çap olunub.</ref> | ||
=== Müəllif haqqında === | === Müəllif haqqında === | ||
“Məfatihul-cinan”ı təlif edən Abbas ibn Məhəmmədrza Qumidir (h. q. 1294-1359). O, Şeyx Abbas Qumi və Mühəddis Qumi kimi məşhurdur. [[Hədis]], tarix və natiqlik sahəsində görkəmli şiə alimlərindən olub. O, çox kitablar qələmə alıb. “Məfatihul-cinan”dan sonra ən məşhur əsərləri “Səfinətül-bihar” və “Muntəhəl-amal”dır. Mühəddis Qumi Nəcəfdə [[İmam Əlinin (ə) hərəmi|İmam Əlinin (ə) hərəmində]] (türbəsində) dəfn olunub. Mühəddis Quminin oğlundan nəql edilir ki, atası bütün kitabı dəstəmazla yazıb. Şeyx Abbas Qumi “Məfatihul-cinan”ı “Miftahul-cinan” kitabına düzəliş etmək məqsədilə yazıb. O dövrdə “Miftahul-cinan” kitabı geniş yayılmışdı və orada sənədsiz dualar yer alırdı. Bir çoxları ondan istəmişdilər ki, “Miftahul-cinan”ın sənədli dualarını ayırıb, digər mötəbər dualarla bir yerə toplasın. | : ''Əsas məqalələr: [[Şeyx Abbas Qumi]]'' | ||
“Məfatihul-cinan”ı təlif edən Abbas ibn Məhəmmədrza Qumidir (h. q. 1294-1359). O, Şeyx Abbas Qumi və Mühəddis Qumi kimi məşhurdur. [[Hədis]], tarix və natiqlik sahəsində görkəmli şiə alimlərindən olub. O, çox kitablar qələmə alıb. “Məfatihul-cinan”dan sonra ən məşhur əsərləri “Səfinətül-bihar” və “Muntəhəl-amal”dır. Mühəddis Qumi Nəcəfdə [[İmam Əlinin (ə) hərəmi|İmam Əlinin (ə) hərəmində]] (türbəsində) dəfn olunub.<ref>Talei, Salşomare həyat və asare Mühəddis Qumi, h.ş 1389, s.13-48</ref> Mühəddis Quminin oğlundan nəql edilir ki, atası bütün kitabı dəstəmazla yazıb.<ref>Qumi, Məfatihul-cinan, h.ş 1388, s.28</ref> Şeyx Abbas Qumi “Məfatihul-cinan”ı “Miftahul-cinan” kitabına düzəliş etmək məqsədilə yazıb. O dövrdə “Miftahul-cinan” kitabı geniş yayılmışdı və orada sənədsiz dualar yer alırdı. Bir çoxları ondan istəmişdilər ki, “Miftahul-cinan”ın sənədli dualarını ayırıb, digər mötəbər dualarla bir yerə toplasın.<ref>Qumi, Məfatihul-cinan, h.ş 1388, s.12</ref> | |||
=== Xüsusiyyətləri === | === Xüsusiyyətləri === | ||
“Məfatihul-cinan” üç əsas hissədən ibarətdir: dualar, illik əməllər və ziyarətlər. Bundan başqa, bir hissəsi “Əlavələr” adı ilə, digər bir hissə də “Baqiyatus-salihat” adı ilə müəllifin öz qələmi ilə əlavə edilib. [[Şeyx Abbas Qumi]] duaları sənədlə birlikdə verməyib. Əksinə, yalnız hansı məxəzdən götürdüyünü nəql edib. Həmçinin, “Məfatih”də qeyd olunan bəzi dualar [[14 məsum|məsumlara (ə)]] aid deyil, bəzi alimlərin yazdığı dualardır. Buna misal olaraq Ədilə duasını göstərmək olar. | “Məfatihul-cinan” üç əsas hissədən ibarətdir: dualar, illik əməllər və ziyarətlər. Bundan başqa, bir hissəsi “Əlavələr” adı ilə, digər bir hissə də “Baqiyatus-salihat” adı ilə müəllifin öz qələmi ilə əlavə edilib. [[Şeyx Abbas Qumi]] duaları sənədlə birlikdə verməyib. Əksinə, yalnız hansı məxəzdən götürdüyünü nəql edib.<ref>Sultani, İşare be pareye əz mənabe Məfatihul-Cinan, h.ş 1389, s.450</ref> Həmçinin, “Məfatih”də qeyd olunan bəzi dualar [[14 məsum|məsumlara (ə)]] aid deyil, bəzi alimlərin yazdığı dualardır. Buna misal olaraq Ədilə duasını göstərmək olar.<ref>Sultani, İşare be pareye əz mənabe Məfatihul-Cinan, h.ş 1389, s.451</ref> | ||
=== Məfatihə əlavələr === | === Məfatihə əlavələr === | ||
Şeyx Abbas Qumi kimsə “Məfatih”ə bir şey əlavə etməsin deyə, insanları Allahın lənətinə, Allah rəsulunun (ə) və imamların (ə) nifrininə həvalə edib. Amma buna baxmayaraq, “Məfatih”in naşirləri sonralar ona müəyyən bir hissəni əlavə edib və “Məfatihin” ikinci əlavələri adlandırıblar. Bu əlavələrə nümunə olaraq, [[İmam Hüseyn (ə)|İmam Hüseynin (ə)]] namazını, [[İmam Cavad (ə)|İmam Cavadın (ə)]] namazını və [[Kəsa hədisi|Kəsa hədisini]] göstərmək olar. Bəzi naşirlər “Baqiyatus-salihat” kitabına da iki hissə əlavə ediblər. Beləliklə, əlimizdə olan “Məfatih”lər altı hissədən ibarətdir. Onun Şeyx Abbas Qumi tərəfindən tərtib edilən üç hissəsi bunlardır: “Məfatih”in özü, “Məfatih”in əlavələri və “Baqiyatus-salihat”. Digər üç hissə isə sonralar zaman keçdikcə əlavə olunub və aşağıdakılardır: “Məfatih”in ikinci əlavələri, “Baqiyatus-salihat”ın birinci əlavələri və “Baqiyatus-salihat”ın ikinci əlavələri. | Şeyx Abbas Qumi kimsə “Məfatih”ə bir şey əlavə etməsin deyə, insanları Allahın lənətinə, Allah rəsulunun (ə) və imamların (ə) nifrininə həvalə edib. Amma buna baxmayaraq, “Məfatih”in naşirləri sonralar ona müəyyən bir hissəni əlavə edib və “Məfatihin” ikinci əlavələri adlandırıblar. Bu əlavələrə nümunə olaraq, [[İmam Hüseyn (ə)|İmam Hüseynin (ə)]] namazını, [[İmam Cavad (ə)|İmam Cavadın (ə)]] namazını və [[Kəsa hədisi|Kəsa hədisini]] göstərmək olar. Bəzi naşirlər “Baqiyatus-salihat” kitabına da iki hissə əlavə ediblər. Beləliklə, əlimizdə olan “Məfatih”lər altı hissədən ibarətdir. Onun Şeyx Abbas Qumi tərəfindən tərtib edilən üç hissəsi bunlardır: “Məfatih”in özü, “Məfatih”in əlavələri və “Baqiyatus-salihat”. Digər üç hissə isə sonralar zaman keçdikcə əlavə olunub və aşağıdakılardır: “Məfatih”in ikinci əlavələri, “Baqiyatus-salihat”ın birinci əlavələri və “Baqiyatus-salihat”ın ikinci əlavələri. | ||
== Struktur və məzmun == | == Struktur və məzmun == | ||