confirmed, movedable, templateeditor
14.713
edits
İmam Hüseyn (ə): Redaktələr arasındakı fərq
→İmamət dövrü
| Sətir 95: | Sətir 95: | ||
== İmamət dövrü == | == İmamət dövrü == | ||
İmam Hüseynin (ə) [[İmamət|imamətinin]] başlanğıcı [[Müaviyə ibn Əbi Süfyan|Müaviyə]] hakimiyyətinin onuncu ilinə təsadüf edirdi. Müaviyə h.q 41-ci ildə [[İmam Həsənin (ə) sülhü|imam Həsənlə (ə) sülh etdikdən]] sonra hakimiyyəti ələ aldı və Əməvi xilafətinin əsasını qoydu. Əhli-sünnə mənbələri onu zirəng və dözümlü şəxs olaraq adlandırmışdır. Onun dinin zahirinə əməl edirdi və öz xilafətini möhkəmləndirmək üçün dinin bəzi əsaslarından kömək alırdı. | İmam Hüseynin (ə) [[İmamət|imamətinin]] başlanğıcı [[Müaviyə ibn Əbi Süfyan|Müaviyə]] hakimiyyətinin onuncu ilinə təsadüf edirdi. Müaviyə h.q 41-ci ildə<ref>İbn Əsakir, Tarixu Mədinəti Dəməşq, h.q 1415, c.13, s.262</ref> [[İmam Həsənin (ə) sülhü|imam Həsənlə (ə) sülh etdikdən]] sonra hakimiyyəti ələ aldı və Əməvi xilafətinin əsasını qoydu. Əhli-sünnə mənbələri onu zirəng və dözümlü şəxs olaraq adlandırmışdır.<ref>İbn Kəsir, Əl-Bidayətu vən-Nəhayə, c.5, s.338; Siyuti, Tarixul-xüləfa, h.q 1425, c.1, s.149</ref> Onun dinin zahirinə əməl edirdi və öz xilafətini möhkəmləndirmək üçün dinin bəzi əsaslarından kömək alırdı. Zor gücünə və siyasai hiylələr işlətməklə<ref>Təquş, Duləte Əməviyyan, h.ş 1389, s.19</ref> qüdrəti ələ almağına baxmayaraq öz hakimiyyətini Allah tərəfindən və ilahi qəza əsasında olduğunu düşünürdü.<ref>Təquş, Duləte Əməviyyan, h.ş 1389, s.19; Əllamə Məhəmməd Yusif, Həyatus-səhabə, c.3, s.63</ref> Müaviyə özünü [[Şam]] əhalisi üçün peyğəmbərlərin sırasında sayılan, Allahın saleh bəndələrindən və dinin və onun hökümlərinin müdafiəçisi olan biri olaraq tanıtdırırdı.<ref>Nəsr ibn Muzahim, Vəqəətu Siffeyn, h.q 1403, s.31-32</ref> Tarixi mənbələrdə Müaviyənin xilafəti səltənəntə çevirdiyi<ref>İbn Həcər Əsqəlani, Əl-İsabə, h.q 1415, c.1, s.64; İbn Kəsir, Əl-Bidayətu vən-Nəhayə, c.6, s.220</ref> və aşkar şəkildə insanların dindarlığı ilə işinin olmadığını söyləməsi gəlmişdir.<ref>Şeyx Müfid, Əl-İrşad, c.2, s.14; İbn Kəsir, Əl-Bidayətu vən-Nəhayə, c.8, s.131</ref> | ||
Müaviyənin hakimiyyət dövrünün məsələlərindən biri insanlardan bir qrupunun məxsusən İraq camaatının arasında şiə əqidəsinin olmasıdır. İmam Əlinin (ə) və Əhli beytin (ə) nüfuzu sayəsində möhkəm dayağı olan şiənin əksinə olaraq xəvaricin insanlar arasında elə də mövqeyi yox idi. Buna görə də Müaviyə və onun məmurları istər sazişkərane istərsə də səxtgirane formada şiə cərəyanı ilə rəftar edirdilər. Müaviyənin ən mühüm üslublarından biri insanlar arasında [[İmam Əli (ə)|imam Əliyə (ə)]] qarşı nifrət yaratmaq idi. İş o yerə çatdı ki, [[İmam Əlini (ə) söymək və lənətləmək]] Müaviyənin zamanında və sonradan Əməvilərin dövründə əməl edilən sünnə (yaxşı bir iş) formasında davam etdi. | Müaviyənin hakimiyyət dövrünün məsələlərindən biri insanlardan bir qrupunun məxsusən İraq camaatının arasında şiə əqidəsinin olmasıdır. İmam Əlinin (ə) və Əhli beytin (ə) nüfuzu sayəsində möhkəm dayağı olan şiənin əksinə olaraq xəvaricin insanlar arasında elə də mövqeyi yox idi. Buna görə də Müaviyə və onun məmurları istər sazişkərane istərsə də səxtgirane formada şiə cərəyanı ilə rəftar edirdilər. Müaviyənin ən mühüm üslublarından biri insanlar arasında [[İmam Əli (ə)|imam Əliyə (ə)]] qarşı nifrət yaratmaq idi. İş o yerə çatdı ki, [[İmam Əlini (ə) söymək və lənətləmək]] Müaviyənin zamanında və sonradan Əməvilərin dövründə əməl edilən sünnə (yaxşı bir iş) formasında davam etdi.<ref>Təquş, Duləte Əməviyyan, h.ş 1389, s.28-29</ref> | ||
Müaviyə öz hakimiyyətinin sütunlarını möhkəmləndirdikdən sonra şiələrə qarşı əzmək və təzyiq göstərmək siyasətindən istifadə etdi və öz işçilərinə Əlinin (ə) dostlarının adını hökumət divanından silməyi və onların [[Beytülmal|beytülmaldan]] olan gəlirini kəsməyi və onların şahidliyini qəbul etməməyi tapşırdı. O, həmçinin [[İmam Əlinin (ə) fəzilətləri|imam Əlinin (ə) fəzilətlərini]] nəql edən şəxsləri hədələdi. İş o yerə çatdı ki, mühəddislər (hədis nəql edən şəxslər) imam Əlini adını “Qüreyşdən olan bir kişi”, “Peyğəmbərin səhabələrindən biri”, “Əbu Zeynəb” olaraq qeyd edirdilər. | Müaviyə öz hakimiyyətinin sütunlarını möhkəmləndirdikdən sonra şiələrə qarşı əzmək və təzyiq göstərmək siyasətindən istifadə etdi və öz işçilərinə Əlinin (ə) dostlarının adını hökumət divanından silməyi və onların [[Beytülmal|beytülmaldan]] olan gəlirini kəsməyi və onların şahidliyini qəbul etməməyi tapşırdı.<ref>Təbərsi, Əl-İhticac, h.q 1403, c.2, s.295</ref> O, həmçinin [[İmam Əlinin (ə) fəzilətləri|imam Əlinin (ə) fəzilətlərini]] nəql edən şəxsləri hədələdi. İş o yerə çatdı ki, mühəddislər (hədis nəql edən şəxslər) imam Əlini adını “Qüreyşdən olan bir kişi”, “Peyğəmbərin səhabələrindən biri”, “Əbu Zeynəb” olaraq qeyd edirdilər.<ref>İbn Şəhraşub, Əl-Mənaqib, h.q 1379, c.3, s.351</ref> | ||
=== İmamət dəlilləri === | === İmamət dəlilləri === | ||
İmam Hüseyn (ə) h.q 50-ci ildə qardaşının [[Şəhadət|şəhadətindən]] sonra [[İmamət|imamətə]] çatdı və [[Hicrətin 61-ci ili|h.q 61-ci ilin]] ilk günlərinə qədər şiələrin rəhbərliyi Onun öhdəsində idi. Şiə alimləri [[Şiə]] imamlarının imamlığı üçün ümumi dəlillər gəirməkdən əlavə hər bir imamın imamlığı üçün xüsusi dəlillər də qeyd etmişdir. [[Şeyx Müfid]] özünün İrşad kitabında Hüseyn ibn Əlinin (ə) imamlığı haqqında olan bəzi hədislərə o cümlədən Peyğəmbərin (s) bu hədisinə işarə etmişdir: “Bu iki övladım (Həsən və Hüseyn) istər qiyam etsinlər istərsə də qiyam etməsinlər imamdır”. Həmçinin imam Əli (ə) şəhadət zamanında Hüseynin (ə) Həsəndən (ə) sonra imam olduğuna təkid etdi. İmam Həsən (ə) də şəhadət zamanında [[Məhəmməd ibn Hənəfiyyə|Məhəmməd Hənəfiyyəyə]] etdiyi vəsiyyətdə Hüseyn ibn Əlini (ə) özündən sonra imam olaraq tanıtdırdı. Şeyx bu hədisləri dəlil tutaraq imam Hüseynin (ə) imamətini möhkəm və dəqiq hesab edir. Onun sözlərinə əsasən, imam Hüseyn (ə) [[Təqiyyə|təqiyyəyə]] görə və imam Həsənin (ə) sülh hadisəsində bağladığı əhdə əsasən Müaviyənin ölümünə qədər insanları özünə tərəf dəvət etmədi. Lakin Müaviyənin ölümündən sonra öz (imamlıq) işini aşkara çıxartdı və öz məqamını agah olmayan insanlar üçün aydınlaşdırdı. | İmam Hüseyn (ə) h.q 50-ci ildə qardaşının [[Şəhadət|şəhadətindən]] sonra [[İmamət|imamətə]] çatdı və [[Hicrətin 61-ci ili|h.q 61-ci ilin]] ilk günlərinə qədər şiələrin rəhbərliyi Onun öhdəsində idi. Şiə alimləri [[Şiə]] imamlarının imamlığı üçün ümumi dəlillər gəirməkdən əlavə hər bir imamın imamlığı üçün xüsusi dəlillər də qeyd etmişdir. [[Şeyx Müfid]] özünün İrşad kitabında Hüseyn ibn Əlinin (ə) imamlığı haqqında olan bəzi hədislərə o cümlədən Peyğəmbərin (s) bu hədisinə işarə etmişdir: “Bu iki övladım (Həsən və Hüseyn) istər qiyam etsinlər istərsə də qiyam etməsinlər imamdır”. Həmçinin imam Əli (ə) şəhadət zamanında Hüseynin (ə) Həsəndən (ə) sonra imam olduğuna təkid etdi. İmam Həsən (ə) də şəhadət zamanında [[Məhəmməd ibn Hənəfiyyə|Məhəmməd Hənəfiyyəyə]] etdiyi vəsiyyətdə Hüseyn ibn Əlini (ə) özündən sonra imam olaraq tanıtdırdı. Şeyx bu hədisləri dəlil tutaraq imam Hüseynin (ə) imamətini möhkəm və dəqiq hesab edir. Onun sözlərinə əsasən, imam Hüseyn (ə) [[Təqiyyə|təqiyyəyə]] görə və imam Həsənin (ə) sülh hadisəsində bağladığı əhdə əsasən Müaviyənin ölümünə qədər insanları özünə tərəf dəvət etmədi. Lakin Müaviyənin ölümündən sonra öz (imamlıq) işini aşkara çıxartdı və öz məqamını agah olmayan insanlar üçün aydınlaşdırdı. | ||