confirmed, movedable, templateeditor
14.665
edits
Hicri-qəməri təqvimi: Redaktələr arasındakı fərq
→Yeri və əhəmiyyəti
| Sətir 7: | Sətir 7: | ||
Hicri-qəməri təqvimi aylarının adları və ardıcıllığı: [[Məhərrəm ayı|məhərrəm]], [[Səfər ayı|səfər]], [[Rəbiul-əvvəl ayı|rəbiüləvvəl]], [[Rəbiul-axir ayı|rəbiülaxir]], [[Cəmadiul-əvvəl ayı|cəmadiyələvvəl]], [[Cəmadiul-axir ayı|cəmadiyəlaxir]], [[Rəcəb ayı|rəcəb]], [[Şaban ayı|şaban]], [[Ramazan ayı|ramazan]], [[Şəvval ayı|şəvval]], [[Zilqədə ayı|zilqədə]], [[Zilhiccə ayı|zilhiccə]]. | Hicri-qəməri təqvimi aylarının adları və ardıcıllığı: [[Məhərrəm ayı|məhərrəm]], [[Səfər ayı|səfər]], [[Rəbiul-əvvəl ayı|rəbiüləvvəl]], [[Rəbiul-axir ayı|rəbiülaxir]], [[Cəmadiul-əvvəl ayı|cəmadiyələvvəl]], [[Cəmadiul-axir ayı|cəmadiyəlaxir]], [[Rəcəb ayı|rəcəb]], [[Şaban ayı|şaban]], [[Ramazan ayı|ramazan]], [[Şəvval ayı|şəvval]], [[Zilqədə ayı|zilqədə]], [[Zilhiccə ayı|zilhiccə]]. | ||
== Yeri və əhəmiyyəti == | == Yeri və əhəmiyyəti == | ||
Hicri-qəməri təqvimi Ayın Yer ətrafında dövr etməsinə əsasən hesablanır. Təqvimin başlanğıcı Məhəmməd peyğəmbərin (s) miladi təqvimi ilə 622-ci ildə Məkkədən [[Mədinəyə hicrət]] etməsindən götürüldüyünə görə, hicri-qəməri adlanmışdır | Hicri-qəməri təqvimi Ayın Yer ətrafında dövr etməsinə əsasən hesablanır. Təqvimin başlanğıcı Məhəmməd peyğəmbərin (s) miladi təqvimi ilə 622-ci ildə Məkkədən [[Mədinəyə hicrət]] etməsindən götürüldüyünə görə, hicri-qəməri adlanmışdır.<ref>[https://hawzah.net/fa/Question/View/63835 «پیدایش سال هجری قمری».], hawzah.net saytı</ref> Müsəlmanlar dini ayinlərini və əlamətdar günlərini ona müvafiq şəkildə icra edirlər. Buna görə də hicri-qəməri təqvimi İslam təqvimi də adlanır.<ref>Fərimən, Təqvimhaye İslami və məsihi və cədvəlhaye təbdile anha be yekdigər, s.73</ref> | ||
Hicri-qəməri təqvimi Birinci Dünya müharibəsinə qədər (1914-1918) İslam ölkələrində rəsmi təqvim hesab edilirdi və əlamətdar günlər, hadisələr ona müvafiq qeyd edilirdi. Lakin 1925-ci ildə İran, 1921-ci ildə isə Əfqanıstan hicri-şəmsi təqviminə keçir. Səudiyyə Ərəbistanı isə 2016-cı ildə rəsmi olaraq miladi təqviminə keçmişdir. | Hicri-qəməri təqvimi Birinci Dünya müharibəsinə qədər (1914-1918) İslam ölkələrində rəsmi təqvim hesab edilirdi və əlamətdar günlər, hadisələr ona müvafiq qeyd edilirdi. Lakin 1925-ci ildə İran, 1921-ci ildə isə Əfqanıstan hicri-şəmsi təqviminə keçir. Səudiyyə Ərəbistanı isə 2016-cı ildə rəsmi olaraq miladi təqviminə keçmişdir. | ||
Əllamə Tehrani “Risaləye Novin” kitabında “Tövbə” surəsinin 73-cü ayəsinə itinad edərək, qəməri təqviminin İslam dininin və Qurani-Kərimin təsdiq etdiyi təqvim olduğunu sübut etməyə çalışır | Əllamə Tehrani “Risaləye Novin” kitabında “Tövbə” surəsinin 73-cü ayəsinə itinad edərək, qəməri təqviminin İslam dininin və Qurani-Kərimin təsdiq etdiyi təqvim olduğunu sübut etməyə çalışır.<ref>[https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE-%D8%B1%D8%B3%D9%85%D9%8A-%D9%83%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A/13076 «تاریخ رسمی کشورهای اسلامی»]</ref> | ||
== Hicri-qəməri təqviminin başlanğıcı == | == Hicri-qəməri təqviminin başlanğıcı == | ||
Tarixi məlumatlara əsasən, hicri-qəməri təqviminin başlanğıcı Məhəmməd peyğəmbərin (s) Məkkədən Mədinəyə hicrət etməsinə əsasən müəyyən edilmişdir. Amma sözükeçən qərarın nə vaxt qəbul edildiyinə dair yekdil rəy yoxdur. Bəzi məlumatlara əsasən, İslam tarixinin başlanğıcı olaraq Məhəmməd peyğəmbərin (s) Məkkədən Mədinəyə hicrət etdiyi ilin əsas tutulması [[Ömər ibn Xəttab|Ömər ibn Xəttabın]] xəlifəlik dövrünə, xüsusi ilə hicri-qəməri təqviminin 17-ci və ya 18-ci ilinə təsadüf edir(1). Tarixi məlumatlara görə, Əbu Musa Əşəri Ömər ibn Xəttaba məktub yazaraq intizamlı təqvimin mövcud olmadığına görə narazılığını bildirir. Çünki, xəlifə tərəfdən ona ünvanlanan məktubların altında tarix qeyd edilmədiyinə görə, hansı məktubun əvvəl və hansının sonra yazıldığını müəyyən etmək çətinlik yaradırmış(2). Ömər ibn Xəttab tənqidləri nəzərə alaraq, İslam təqvimini yaratmaq üçün şura təşkil edir(3). Şurada Məbəs, Məhəmməd peyğəmbərin (s) vəfatı və hicrəti İslam təqviminin başlanğıcını müəyyən etmək üçün təklif edilir. İmam Əli (ə), Məkkədən Mədinəyə hicrət edilən ili təqvimin başlanğıcı üçün əsas götürülməsini təklif edir. Hamının dəstəklədiyi bu təşəbbüs İslam təqviminin başlanğıcı kimi qəbul edilir(4). | Tarixi məlumatlara əsasən, hicri-qəməri təqviminin başlanğıcı Məhəmməd peyğəmbərin (s) Məkkədən Mədinəyə hicrət etməsinə əsasən müəyyən edilmişdir. Amma sözükeçən qərarın nə vaxt qəbul edildiyinə dair yekdil rəy yoxdur. Bəzi məlumatlara əsasən, İslam tarixinin başlanğıcı olaraq Məhəmməd peyğəmbərin (s) Məkkədən Mədinəyə hicrət etdiyi ilin əsas tutulması [[Ömər ibn Xəttab|Ömər ibn Xəttabın]] xəlifəlik dövrünə, xüsusi ilə hicri-qəməri təqviminin 17-ci və ya 18-ci ilinə təsadüf edir(1). Tarixi məlumatlara görə, Əbu Musa Əşəri Ömər ibn Xəttaba məktub yazaraq intizamlı təqvimin mövcud olmadığına görə narazılığını bildirir. Çünki, xəlifə tərəfdən ona ünvanlanan məktubların altında tarix qeyd edilmədiyinə görə, hansı məktubun əvvəl və hansının sonra yazıldığını müəyyən etmək çətinlik yaradırmış(2). Ömər ibn Xəttab tənqidləri nəzərə alaraq, İslam təqvimini yaratmaq üçün şura təşkil edir(3). Şurada Məbəs, Məhəmməd peyğəmbərin (s) vəfatı və hicrəti İslam təqviminin başlanğıcını müəyyən etmək üçün təklif edilir. İmam Əli (ə), Məkkədən Mədinəyə hicrət edilən ili təqvimin başlanğıcı üçün əsas götürülməsini təklif edir. Hamının dəstəklədiyi bu təşəbbüs İslam təqviminin başlanğıcı kimi qəbul edilir(4). | ||