confirmed, movedable, templateeditor
15.813
edits
Vəsiyyət hədisi: Redaktələr arasındakı fərq
redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
'''Vəsiyyət hədisi''' (ərəbcə: حديث الوصية) İmam Mehdidən (ə) sonra on iki imamdan bəhs edən rəvayətdir. Bu hədis Şeyx Tusinin yazdığı “Əl-Qeybə” kitabındadır. Ənsarul-Mehdi qrupunun lideri Əhməd əl-Həsən buna istinad edərək özünü İmam-Zamanın (ə.c) oğlu və on iki Mehdinin ilk Mehdisi adlandırıb. | '''Vəsiyyət hədisi''' (ərəbcə: حديث الوصية) [[İmam Mehdi (ə.f)|İmam Mehdidən (ə)]] sonra on iki imamdan bəhs edən rəvayətdir. Bu hədis [[Şeyx Tusi|Şeyx Tusinin]] yazdığı “Əl-Qeybə” kitabındadır. Ənsarul-Mehdi qrupunun lideri Əhməd əl-Həsən buna istinad edərək özünü İmam-Zamanın (ə.c) oğlu və on iki Mehdinin ilk Mehdisi adlandırıb. | ||
Şiə alimləri Əhməd əl-Həsənin rəvayətinin bu kimi təfsirini qəbul etmir və onun məşhur və mötəbər şiə rəvayətləri ilə uyğun olmadığını qəbul edirlər. Bəzi tədqiqatçılar hədisin sənədi və məzmununu tədqiq edərək onu qəbul etməyin problemli olduğunu bəyan etmişlər. Digərləri isə, hədisin zəif olduğunu bildirmişlər. Həmçinin, bu rəvayət Peyğəmbərin (s) canişinlərinin sayının cəmi on iki olduğunu bildirən hədislərlə də ziddiyyət təşkil edir. | Şiə alimləri Əhməd əl-Həsənin rəvayətinin bu kimi təfsirini qəbul etmir və onun məşhur və mötəbər [[şiə]] rəvayətləri ilə uyğun olmadığını qəbul edirlər. Bəzi tədqiqatçılar [[Hədis|hədisin]] sənədi və məzmununu tədqiq edərək onu qəbul etməyin problemli olduğunu bəyan etmişlər. Digərləri isə, hədisin zəif olduğunu bildirmişlər. Həmçinin, bu rəvayət [[Həzrət Muhəmməd (s)|Peyğəmbərin (s)]] canişinlərinin sayının cəmi on iki olduğunu bildirən hədislərlə də ziddiyyət təşkil edir. | ||
== Vəsiyyət hədisi və məzmunu == | == Vəsiyyət hədisi və məzmunu == | ||
Vəsiyyət hədisi Şeyx Tusinin “Ğeybə” kitabında Peyğəmbərdən (s) nəql edilmiş rəvayətdir. | Vəsiyyət hədisi Şeyx Tusinin [[Kitabul-ğeybə (Şeyx Tusi)|“Ğeybə”]] kitabında Peyğəmbərdən (s) nəql edilmiş rəvayətdir. | ||
Peyğəmbər (s) Vəsiyyət hədisində İmam Əliyə (ə) xitab edərək, ondan sonra on iki imamın olmasından bəhs edir və on iki şiə imamlarının adlarını qeyd edir. Sonra on ikinci imamın vəfatından sonra onun yerinə gələcək on iki Mehdinin varlığından xəbər verir. Hədisin bu məsələdən bəhs edən son hissəsi belədir: | Peyğəmbər (s) Vəsiyyət hədisində [[İmam Əli (ə)|İmam Əliyə (ə)]] xitab edərək, ondan sonra on iki imamın olmasından bəhs edir və on iki şiə imamlarının adlarını qeyd edir. Sonra on ikinci imamın vəfatından sonra onun yerinə gələcək on iki Mehdinin varlığından xəbər verir. Hədisin bu məsələdən bəhs edən son hissəsi belədir: | ||
“Onlardan (on iki imamdan) sonra on iki Mehdi gələcək. 12-ci imam vəfat edən zaman mənim xəlifəliyimi birinci yaxın qohumu olan oğluna verdi. Onun üç adı var: Biri mənim adım kimidir. Onun başqa adı atamın adı kimidir və Abdullah və Əhməddir. Üçüncü adı Mehdidir və möminlərin birincisidir.” | “Onlardan (on iki imamdan) sonra on iki Mehdi gələcək. 12-ci imam vəfat edən zaman mənim xəlifəliyimi birinci yaxın qohumu olan oğluna verdi. Onun üç adı var: Biri mənim adım kimidir. Onun başqa adı atamın adı kimidir və Abdullah və Əhməddir. Üçüncü adı Mehdidir və möminlərin birincisidir.” | ||
Bu hədis Ənsarul-Mehdi qrupunun rəhbəri Əhməd əl-Həsənin on iki imamdan sonra on iki mehdiliyi sübuta yetirdiyi ən mühüm sənəddir. Bu rəvayətə istinad edərək, o, özünün ilk Mehdi olduğunu və İmam Zamanın (ə) oğlu olduğunu iddia edib. | Bu hədis Ənsarul-Mehdi qrupunun rəhbəri Əhməd əl-Həsənin on iki imamdan sonra on iki mehdiliyi sübuta yetirdiyi ən mühüm sənəddir. Bu rəvayətə istinad edərək, o, özünün ilk Mehdi olduğunu və [[İmam Mehdi (ə.f)|İmam Zamanın (ə)]] oğlu olduğunu iddia edib. | ||
Ancaq, şiə alimləri birincisi, bu rəvayətin sənədini qəti hesab etməmiş, ikincisi, onun bu təfsirini qəbul etməmişlər. | Ancaq, şiə alimləri birincisi, bu [[Hədis|rəvayətin]] sənədini qəti hesab etməmiş, ikincisi, onun bu təfsirini qəbul etməmişlər. | ||
== Əhməd əl-Həsənin Vəsiyyət hədisinə istinadı == | == Əhməd əl-Həsənin Vəsiyyət hədisinə istinadı == | ||
Əhməd əl-Həsən Vəsiyyət hədisinə istinad edərək iddia edir ki, İmam Zamandan (ə) sonra on iki Mehdi gələcək və o, onların birincisidir. Bundan əlavə, rəvayətdəki “İbnəhu” (oğlu) ifadəsinə əsasən , özünü İmam-zamanın (ə.c) oğlu hesab edir. O, buna əsaslanaraq İmam-zamanın (ə.c) zühurundan əvvəl və on ikinci imamın dövründə və ondan sonra rol oynadığını iddia edir. | Əhməd əl-Həsən Vəsiyyət hədisinə istinad edərək iddia edir ki, İmam Zamandan (ə) sonra on iki Mehdi gələcək və o, onların birincisidir. Bundan əlavə, rəvayətdəki “İbnəhu” (oğlu) ifadəsinə əsasən , özünü İmam-zamanın (ə.c) oğlu hesab edir. O, buna əsaslanaraq [[İmam Zamanın (ə.f) zühuru|İmam-zamanın (ə.c) zühurundan]] əvvəl və on ikinci imamın dövründə və ondan sonra rol oynadığını iddia edir. | ||
== Şiə alimlərinin nəzəri == | == Şiə alimlərinin nəzəri == | ||
Şiə alimləri vəsiyyət hədisini məşhur və düzgün rəvayətlərə zidd hesab etmişlər. Bunlardan Təbərsi (V əsr təfsirçisi), Ərdəbili (7-ci əsr mühəddisləri), Əllamə Məclisi və Hürr Amilini (XI əsr mühədisləri) qeyd etmək olar. | Şiə alimləri vəsiyyət hədisini məşhur və düzgün rəvayətlərə zidd hesab etmişlər. Bunlardan Təbərsi (V əsr təfsirçisi), Ərdəbili (7-ci əsr mühəddisləri), [[Məhəmməd Baqir Məclisi|Əllamə Məclisi]] və [[Şeyx Hürr Amili|Hürr Amilini]] (XI əsr mühədisləri) qeyd etmək olar. | ||
Təbərsi və Ərdəbili də bu hədislərin İmam Mehdidən (ə) sonra başqa hökumətin olmayacağını söyləyən düzgün rəvayətlərə zidd olduğunu bildiriblər. | Təbərsi və Ərdəbili də bu hədislərin [[İmam Mehdi (ə.f)|İmam Mehdidən (ə)]] sonra başqa hökumətin olmayacağını söyləyən düzgün rəvayətlərə zidd olduğunu bildiriblər. | ||
== Vəsiyyət hədisinə olan iradlar == | == Vəsiyyət hədisinə olan iradlar == | ||
Tədqiqatçıların bu hədisdə tapdıqları digər iradlardan bəziləri bunlardır: | Tədqiqatçıların bu hədisdə tapdıqları digər iradlardan bəziləri bunlardır: | ||
* Bu rəvayət xəbər vahiddir və zənnə sökənən xəbər vahiddir. Ona görə də, onunla hansısa əqidəni isbat etmək mümkün deyil. | * Bu rəvayət [[Xəbər vahid|xəbər vahiddir]] və zənnə sökənən xəbər vahiddir. Ona görə də, onunla hansısa əqidəni isbat etmək mümkün deyil. | ||
* Bu rəvayətə görə, Peyğəmbərin (s) 24 canişini vardır və bu hədis peyğəmbərin (s) 12 canişini ilə uyğun gəlmir. Yəni, İmam Zamanı (ə) son vəsi hesab edən rəvayətlərlə ziddiyyət təşkil edir. Həmçinin bu rəvayət rəcətdən xəbər verən bir neçə rəvayətlə də ziddiyyət təşkil edir. | * Bu rəvayətə görə, Peyğəmbərin (s) 24 canişini vardır və bu hədis peyğəmbərin (s) 12 canişini ilə uyğun gəlmir. Yəni, İmam Zamanı (ə) son vəsi hesab edən rəvayətlərlə ziddiyyət təşkil edir. Həmçinin bu rəvayət [[Rəcət|rəcətdən]] xəbər verən bir neçə rəvayətlə də ziddiyyət təşkil edir. | ||
* Bu hədisi zəif ravilər silsiləsi təşkil edir. Yəni, hədisin raviləri zəif və naməlumdur. Buna görə də, onun səhih hədislərlə ziddiyyət təşkil etmək səlahiyyəti yoxdur. | * Bu hədisi zəif ravilər silsiləsi təşkil edir. Yəni, hədisin raviləri zəif və naməlumdur. Buna görə də, onun səhih hədislərlə ziddiyyət təşkil etmək səlahiyyəti yoxdur. | ||
== İstinadlar == | == İstinadlar == | ||
== Ədəbiyyat == | == Ədəbiyyat == | ||