Harun (peyğəmbər): Redaktələr arasındakı fərq

'''Harun ibn İmran'''  Allahın peyğəmbərlərindən biri, Musanın (ə) qardaşı, davamçısı və yoldaşı idi. Qurani-Kərimdə hz. Musanın dilindən onun bəlağətli olmasına  işarə edilmişdir. Həzrət Peyğəmbərinin (s) hədislərində İmam Əlinin (ə) Peyğəmbərə olan  münasibəti Harunun Musaya olan münasibətinə bənzədilmişdir. Bu hədis şiə və sünni mənbələrində nəql olunmuş  və “Mənzilət-hədisi” kimi tanınır.  

Musa lövhələri almaq üçün Sina dağına getdikdə Harunu öz canişin təyin etmişdir. Bu müddət ərzində Samiri adlı bir şəxs buzov düzəldərək bəni-israilliləri ona sitayiş etməyə dəvət etdikdə Harun onlara mane ola bilmədi. Lakin Tövrat buzovun düzəldilməsini Haruna aid etmişdir.  

Harun Musa peyğəmbərin qardaşı, atasının adı İmran, anası isə Yokebed (Yoheved) idi. (1) İslam Peyğəmbərin zövcələrindən Həy ibn Əxtabın qızı, Bəni Nəzir yəhudilərindən olan Səfiyənin nəsli ona çatır. (2)

Yəhudilər, xristianlar (3)  və müsəlmanlar (4) Harunun peyğəmbərliyinə inanırlar. Əziz Peyğəmbərdən gələn rəvayətə əsasən, peyğəmbərlik onun nəslindən  davam etmişdir  (5) və İlyas da daxil olmaqla sonrakı peyğəmbərlər onun nəslindən sayılırlar.(6)

Quran ayələrinə əsasən, həzrət Musa peyğəmbər olaraq göndərilərkən Allahdan Harunu özü üçün vəzir və yoldaş təyin etməsini istəyir. Bunun səbəbini isə  ondan daha yaxşı danışmasını bildirir.(7) Həmçinin Quran ayələrində Harunun Musa ilə birlikdə Fironu tövhidə dəvət etdiyi bildirilir.(8)

İmam Əlidən (ə) Musa və Harunun vəsfində nəql olunur ki, Həzrət Musa və Harun əyinlərində yun paltar əllərində əsa ilə Fironun yanına getmişlər. (9) Ədəbiyyatda da onun Musanın yanında olmasından söz açılır:

Quranda Harunun peyğəmbər olmasına işarə edilmişdir. (11)  Saffat surəsində Musa və Harun ilahi kitabdan bəhrələnməsi, doğru yola hidayət olması və xeyirxah olmaqda şərik kimi təqdim edilir.(12)  

İmam Sadiqdən (ə) Peyğəmbərdən (s.a.s.) nəql edilən rəvayətdə deyilir ki, merac zamanı Peyğəmbər beşinci səmaya qalxanda ümmətindən bir dəstənin əhatəsində olan iri gözlü, hündür boylu bir kişi gördü.Peyğəmbər onların sayına təəccübləndi və Cəbraildən soruşdu ki, bu adam kimdir? Cəbrayıl onun  İmranın oğlu Harun olduğunu bildirdi.  Sonra Peyğəmbər ona salam verdi və onun üçün bağışlanma dilədi, o da Peyğəmbərə salam verdi və onun üçün bağışlanma dilədi.(13)

Musa lövhələri almaq üçün Sina dağına gedəndə Harunu İsrail övladları arasında öz canişin təyin etdi. (14) Bu müddət ərzində Samiri Musanın  qövmünün fironlardan gətirdikləri qızıllardan (15) buzov düzəldərək onun  qövmünü buzova ibadət etməyə dəvət etdi.(16) Harunun buzov sitayişinin qarşısını almaq üçün göstərdiyi səylər heç bir fayda vermədi. (17)

Musa qayıtdıqdan sonra Haruna niyə onları dayandırmadığı barədə kəskin danışdı. Harun xalqın onu öldürməyə yaxın olduğunu deyərək Musadan  onu zalımlarla eyni görməməyi xahiş etdi. (18) Buna görə də Musa özü və qardaşı üçün Allahdan bağışlanma dilədi. (19) Quran ayələrinə əsasən, bəni-israilin buzava sitayiş etməsi Samirinin işi idi (20) və Harun buna qarşı mübarizə aparmışdır. (21) Lakin yəhudilərin müqəddəs kitabı olan Tövrat buzovun düzəldilməsini və bütpərəstliyə çağırışı  Haruna aid etmişdir. (22) Bununla belə, bəzi yəhudi təfsirçiləri Tövratın bu  sözlərini başqa mənaya əsaslandırmağa və şərh etməyə çalışmışlar. (23)

Həzrəti Peyğəmbərdən (s) gələn hədislərdə İmam Əlinin (ə) Peyğəmbərə (s) nisbəti  Harunun Musaya nisbəti  kimi təqdim edilmişdir. (24)  Bu hədis şiə (25) və sünni mənbələrində (26) nəql edilmiş  və “Mənzilət-hədisi” hədisi kimi tanınmaqdadır. Bu hədisə əsasən, Həzrət Peyğəmbər (s) Əliyə (ə) xitab edərək buyurmuşdur:  

Yəqubiyə görə (28)  Harun 123 yaşında Həzrət Musanın (ə) sağlığında, Məsudiyə görə (29) 126 yaşında və Mütəhhər bin Tahir Müqəddəsin "Kitabül-əl-bəd və-t-tarix" əsərinə əsasən (30) 128 yaşında Musadan (ə) üç il əvvəl vəfat etmişdir. Peyğəmbərdən (s) gələn rəvayətə görə, Harunun vəfat etdiyi zaman yaşı 133 olmuşdur. (31) Bir rəvayətə görə Musa Harunu Sina dağına aparmış  və orada ölüm mələyi onun canını almışdır. (32)

Sözügedən rəvayətə əsasən Musa və Harun Sina dağına gedərkən orada qapıda ağacı olan bir otaq görmüşlər  və o ağacdan iki paltar asılmışdı. Bu zaman Musa Haruna dedi: “Əynində olan paltarını çıxar və bu iki paltarı  geyin. Sonra otağa gir və orada olan  çarpayıda uzan."  

Beləcə Harun çarpayıda uzanarkən vəfat etdi.  Musa bəni-israilin yanına qayıdıb Harunun ölüm xəbərini  onlara verdi. İsrail oğulları Musanı inkar edərək dedilər:

“Onu sən öldürdün” Bu zaman  Allah mələklərə Harunun cəsədini havada taxtın üzərində gətirmələrinə əmr etdi. Beləcə İsrail oğulları onu gördülər və Harunun vəfat etdiyini  bildilər. (33) Yaqubinin nəqlinə  görə, Harunun oğlu Eliazar da atasının ölümü zamanı Musanın yanında olmuşdur. (34)