confirmed, movedable, templateeditor
15.813
edits
Ayətül-Kürsü: Redaktələr arasındakı fərq
→Mətn və tərcümə
| Sətir 4: | Sətir 4: | ||
== Mətn və tərcümə == | == Mətn və tərcümə == | ||
"Bəqərə" surəsinin 255-ci ayəsi bu ayədə "Əl-Kürsü" sözünün gəldiyinə görə "Ayətül-Kürsü" adlandırılmışdır.[1] Bu ayənin İslamın əvvəlində, Həzrət Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) dövründə də "Ayətul-Kürsü" adı ilə də tanındığı deyilir.[2] Ayənin mətni və tərcüməsi belədir: | [[Bəqərə surəsi|"Bəqərə" surəsinin 255-ci ayəsi]] bu [[Ayə|ayədə]] "Əl-Kürsü" sözünün gəldiyinə görə "Ayətül-Kürsü" adlandırılmışdır.[1] Bu ayənin [[İslam|İslamın]] əvvəlində, [[Həzrət Muhəmməd (s)|Həzrət Peyğəmbər (s)]] və İmamların (ə) dövründə də "Ayətul-Kürsü" adı ilə də tanındığı deyilir.[2] Ayənin mətni və tərcüməsi belədir: | ||
<div style="text-align: center;"><span style="color:#090"> | <div style="text-align: center;"><span style="color:#090"> | ||
| Sətir 16: | Sətir 16: | ||
== Ayətül-Kürsü bir ayədir, yoxsa neçə ayə? == | == Ayətül-Kürsü bir ayədir, yoxsa neçə ayə? == | ||
Şiə təfsirçiləri arasında məşhurdur ki, "Ayətül-Kürsü" Bəqərə surəsininyalnız 255-ci ayəsidir[3] və sonrakı iki ayə onun tərkib hissəsi deyildir.[4] Seyid Məhəmməd Hüseyn Tehrani, "Əl-Mizan" təfsiri kitabının müəllifi Əllamə Təbatəbai, hesab edir ki, Ayətül-Kürsi "Bəqərə" surəsinin 255-ci ayəsidir və "huvəl əliyyul-əzim" ifadəsi ilə bitir.[5] Şiə təfsirçilərindən Məkarim Şirazi "Bəqərə" surəsinin yalnız 255-ci ayəsinin "Ayətül-Kürsü" olması haqqında altı şahid gətirmişdir; O cümlədən: | [[Şiə]] təfsirçiləri arasında məşhurdur ki, "Ayətül-Kürsü" Bəqərə surəsininyalnız 255-ci [[Ayə|ayəsidir]][3] və sonrakı iki ayə onun tərkib hissəsi deyildir.[4] Seyid Məhəmməd Hüseyn Tehrani, "Əl-Mizan" təfsiri kitabının müəllifi [[Seyyid Məhəmməd Hüseyn Təbatəbai|Əllamə Təbatəbai]], hesab edir ki, Ayətül-Kürsi "Bəqərə" surəsinin 255-ci ayəsidir və "huvəl əliyyul-əzim" ifadəsi ilə bitir.[5] Şiə təfsirçilərindən [[Nasir Məkarim Şirazi|Məkarim Şirazi]] "Bəqərə" surəsinin yalnız 255-ci ayəsinin "Ayətül-Kürsü" olması haqqında altı şahid gətirmişdir; O cümlədən: | ||
* Bu ayənin fəziləti barəsində rəvayət edilən bütün hədislər, yalnız bu ayəni "Ayətül-Kürsü" adlandırılmışdır; | * Bu ayənin fəziləti barəsində rəvayət edilən bütün hədislər, yalnız bu ayəni "Ayətül-Kürsü" adlandırılmışdır; | ||
| Sətir 24: | Sətir 24: | ||
* Bəzi hədislərdə "Ayətül-kürsü"nün əlli kəlmə olduğu və 255-ci ayənin söz sayının isə əlli kəlmə olduğu qeyd edilmişdir.[6] Onun fikrincə, sonrakı iki ayənin oxunması əmr edilən rəvayətlərdə "Ayətül-Kürsü" adı o iki ayə barəsində çəkilmir.[7 ] | * Bəzi hədislərdə "Ayətül-kürsü"nün əlli kəlmə olduğu və 255-ci ayənin söz sayının isə əlli kəlmə olduğu qeyd edilmişdir.[6] Onun fikrincə, sonrakı iki ayənin oxunması əmr edilən rəvayətlərdə "Ayətül-Kürsü" adı o iki ayə barəsində çəkilmir.[7 ] | ||
Məşhur rəydən fərqli olaraq, digərləri bəzi hədislərə istinad edərək,[8 | Məşhur rəydən fərqli olaraq, digərləri bəzi hədislərə istinad edərək,[8] "Bəqərə surəsinin 256 və 257-ci ayələrini də "Ayətül-kürsü"nün bir hissəsi hesab ediblər.[9]Bu [[Hədis|rəvayətləri]] şiələr arasında sonrakı iki ayənin "Ayətül-kürsü"yə əlavə edilməsinin məşhurlaşmasının səbəbi hesab ediblər.[10] "Bəqərə" surəsinin 256 və 257-ci ayələrinin "Ayətül-kürsü"yə əlavə edilməsinin digər dəlilinin "Ayətül-kürsü"nün məzmununun sonrakı iki ayə ilə dərin əlaqəsi olduğunu hesab edirlər.[11] Seyid Məhəmməd Kazim Yəzdi Təbatəbai "Əl-Urvətul-Vusqa" kitabında [[Leylətud-dəfn namazı|qəbrin əvvəl gecəsi qılınan namazda]] (vəhşət namazı) 257-ci ayənin sonuna "hum fiha xalidun"a qədər oxumağın ehtiyata uyğun olduğunu hesab etmişdir.[12] | ||
== Əl-Kürsü sözü == | == Əl-Kürsü sözü == | ||
Əl-Kürsü kəlməsi üçün bir neçə məna ifadə edilmişdir: 1. Taxt-tac və çarpayı; 2. Rəhbərlik və idarəetmə sahəsi; 3. Rəhbərlik və idarəetmə mərkəzi və 4. Elm[13]. "Ayətül-Kürsü"dəki "kürsü" sözünün mənasının Allahın hökuməti, qəyyumiyyəti, hökmü və planı olduğu deyilir.[14] | Əl-Kürsü kəlməsi üçün bir neçə məna ifadə edilmişdir: 1. Taxt-tac və çarpayı; 2. Rəhbərlik və idarəetmə sahəsi; 3. Rəhbərlik və idarəetmə mərkəzi və 4. Elm[13]. "Ayətül-Kürsü"dəki "kürsü" sözünün mənasının Allahın hökuməti, qəyyumiyyəti, hökmü və planı olduğu deyilir.[14] | ||
Şiə imamlarının (ə) müxtəlif rəvayətlərində bu ayədəki "kürsü" sözü Allahın elmi mənasında təfsir edilmişdir və ayənin mənası belə olur: "Allah onların önlərində və arxalarında olanı bilir və Onun "elm"indən istədiyindən başqa heç bir şeydən xəbərdar olmamalıdırlar". Onun kürsüsü (= elmi) göyləri və yeri əhatə etmişdir".[15] İmam Sadiqin (ə) hədisinə əsasən, "kürsü" Allahın məxsus elmidir ki, onun peyğəmbərləri, elçiləri və digər övliyalarından heç birinə bu haqda məlumat verməmişdir.[16] | [[Şiə imamları (ə)|Şiə imamlarının (ə)]] müxtəlif rəvayətlərində bu ayədəki "kürsü" sözü [[Allah|Allahın]] elmi mənasında təfsir edilmişdir və ayənin mənası belə olur: "Allah onların önlərində və arxalarında olanı bilir və Onun "elm"indən istədiyindən başqa heç bir şeydən xəbərdar olmamalıdırlar". Onun kürsüsü (= elmi) göyləri və yeri əhatə etmişdir".[15] [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqin (ə)]] hədisinə əsasən, "kürsü" Allahın məxsus elmidir ki, onun [[Peyğəmbərlər|peyğəmbərləri]], elçiləri və digər övliyalarından heç birinə bu haqda məlumat verməmişdir.[16] | ||
== Məzmunu == | == Məzmunu == | ||
"Ayətül-Kürsü"nü Allahın cəlal və camal sifətlərinin toplusu kimi qəbul ediblər[17] Bu ayədə Allahın adı və sifətləri 16 dəfə zikr edilmişdir. Bu səbəbdən də "Ayətül-Kürsü" tövhid şüarı və mesajı adlandırılmışdır.[18] Onlar bu ayəni həm təklik, həyat, qəyyumiyyət, elm və qüdrət kimi Allahın zati sifətləri, həm də varlıq aləminə malik olmaq və şəfaət kimi fel sifətlərini ehtiva etdiyini bildirirlər.19] | "Ayətül-Kürsü"nü Allahın cəlal və camal sifətlərinin toplusu kimi qəbul ediblər[17] Bu ayədə Allahın adı və sifətləri 16 dəfə zikr edilmişdir. Bu səbəbdən də "Ayətül-Kürsü" tövhid şüarı və mesajı adlandırılmışdır.[18] Onlar bu ayəni həm [[Tövhid|təklik]], həyat, [[qəyyumiyyət]], elm və qüdrət kimi Allahın zati sifətləri, həm də varlıq aləminə malik olmaq və [[şəfaət]] kimi fel sifətlərini ehtiva etdiyini bildirirlər.19] | ||
Bu ayənin "əl-həyy", "əl-qəyyum" və "əl-Kürsü" kimi sözlərinin altında təfsirçilər Allahın həyatı, bütün varlığın Allahdan asılılığı, Allahın kürsüsü və ərşinin mənası haqqında ətraflı bəhslər irəli sürüblər.[20] | Bu ayənin "əl-həyy", "əl-qəyyum" və "əl-Kürsü" kimi sözlərinin altında [[Quran təfsiri|təfsirçilər]] Allahın həyatı, bütün varlığın Allahdan asılılığı, Allahın kürsüsü və [[Ərş|ərşinin]] mənası haqqında ətraflı bəhslər irəli sürüblər.[20] | ||
== Fəzilət və faydaları == | == Fəzilət və faydaları == | ||
[[Seyyid Məhəmməd Hüseyn Təbatəbai]] "Əl-Mizan" təfsirində "Ayətül-Kürsü"nün əzəmətini onun tərkibində xalis tövhid və Allahın mütləq qəyyumiyyəti haqqında dəqiq təlimlərin olması ilə əlaqələndirmişdir.[21] | |||
Həzrət Peyğəmbər (s) "Ayətül-Kürsü"nün fəziləti barədə buyurmuşdur ki, "Ayətül-Kürsü" ayələrin fəzilətlisi və onların ən üstünüdür. Dünya və axirətin bütün xeyirlərini özündə ehtiva edir".[22] Başqa bir hədisdə rəvayət olunur ki, sözlərin sərvəri Quran, Quranın sərvəri Bəqərə surəsi və Bəqərə surəsinin sərvəri "Ayətül-Kürsü"dür.[23] | [[Həzrət Muhəmməd (s)|Həzrət Peyğəmbər (s)]] "Ayətül-Kürsü"nün fəziləti barədə buyurmuşdur ki, "Ayətül-Kürsü" ayələrin fəzilətlisi və onların ən üstünüdür. Dünya və axirətin bütün xeyirlərini özündə ehtiva edir".[22] Başqa bir hədisdə rəvayət olunur ki, sözlərin sərvəri [[Quran]], Quranın sərvəri Bəqərə surəsi və [[Bəqərə surəsi|Bəqərə surəsinin]] sərvəri "Ayətül-Kürsü"dür.[23] | ||
Bu ayə müsəlmanlar arasında həmişə xüsusi diqqət və ehtiramla qarşılanmışdır. Buna səbəb bütün İslam bilgi və təlimlərinin "tövhid"ə əsaslanması və tövhidin "Ayətül-Kürsü"də hərtərəfli və kamil şəkildə bəyan edilməsidir. Bu ayədə həm Allahın zatından, həm də sifət və əməllərindən bəhs edilir.[24] | Bu ayə [[Müsəlman|müsəlmanlar]] arasında həmişə xüsusi diqqət və ehtiramla qarşılanmışdır. Buna səbəb bütün [[İslam]] bilgi və təlimlərinin "tövhid"ə əsaslanması və tövhidin "Ayətül-Kürsü"də hərtərəfli və kamil şəkildə bəyan edilməsidir. Bu ayədə həm Allahın zatından, həm də sifət və əməllərindən bəhs edilir.[24] | ||
"Ayətül-Kürsü"nü oxumağın faydaları ilə bağlı bir çox rəvayətlər şiə[25] və sünni[26] vasitəsilə nəql olunmuşdur. | "Ayətül-Kürsü"nü oxumağın faydaları ilə bağlı bir çox [[Hədis|rəvayətlər]] şiə[25] və [[Əhli-sünnət vəl-cəmaət|sünni]][26] vasitəsilə nəql olunmuşdur. | ||
İmam Sadiqdən (ə) rəvayət edilmişdir ki, hər kim bu ayəni bir dəfə oxusa, Allah min bir bəlanı dünyasından uzaqlaşdırar ki, onların ən aşağısı yoxsulluqdur. Həmçinin min axirət sıxıntısını aradan qaldırar ki, onların ən aşağısı qəbir əzabıdır.[27] | [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqdən (ə)]] rəvayət edilmişdir ki, hər kim bu ayəni bir dəfə oxusa, Allah min bir bəlanı dünyasından uzaqlaşdırar ki, onların ən aşağısı yoxsulluqdur. Həmçinin min axirət sıxıntısını aradan qaldırar ki, onların ən aşağısı [[Qəbir əzabı|qəbir əzabıdır]].[27] | ||
İmam Əlidən (ə) nəql olunan rəvayətdə deyilir ki, əgər kimsə gözündə problem olanda "Ayətül-Kürsü"nü oxusa, qəlbində və niyyətində bu olsa ki, sağalacaq, inşallah sağalar.[28]Ümumi inanca görə, bəzən "Ayətül-Kürsü" oxuyarkən əllərini gözlərinin üstünə qoyurlar. Əlbəttə, bunun sənədini mötəbər hesab etməyiblər. [mənbə lazımdır] Amma Kəfəmi Seyid İbn Tavusun "Cunnətul-Əmanil-Vaqiyə" kitabında bu işi təsdiq edən bir hekayət nəql etmişdir.[29] | [[İmam Əli (ə)|İmam Əlidən (ə)]] nəql olunan rəvayətdə deyilir ki, əgər kimsə gözündə problem olanda "Ayətül-Kürsü"nü oxusa, qəlbində və niyyətində bu olsa ki, sağalacaq, inşallah sağalar.[28]Ümumi inanca görə, bəzən "Ayətül-Kürsü" oxuyarkən əllərini gözlərinin üstünə qoyurlar. Əlbəttə, bunun sənədini mötəbər hesab etməyiblər. [mənbə lazımdır] Amma Kəfəmi Seyid İbn Tavusun "Cunnətul-Əmanil-Vaqiyə" kitabında bu işi təsdiq edən bir hekayət nəql etmişdir.[29] | ||
== Onu oxumaq yerləri == | == Onu oxumaq yerləri == | ||
Hədislərə əsasən,[30] "Ayətül-Kürsü"nü hər zaman, xüsusilə namazdan sonra, yatmazdan əvvəl, evdən çıxarkən, təhlükə və çətinliklə üzləşərkən, miniyə minərkən, göz ağrılarından qorunmaq, sağlamlıq və s. üçün oxumaq tövsiyə olunmuşdur.[31] İmam Əlidən (ə) nəql olunan bir rəvayətdə deyilir ki, əgər bu ayənin nə olduğunu və ya onda nə olduğunu bilsəniz, heç bir halda onu tərk etməzsiniz.[32] | Hədislərə əsasən,[30] "Ayətül-Kürsü"nü hər zaman, xüsusilə [[Namaz|namazdan]] sonra, yatmazdan əvvəl, evdən çıxarkən, təhlükə və çətinliklə üzləşərkən, miniyə minərkən, göz ağrılarından qorunmaq, sağlamlıq və s. üçün oxumaq tövsiyə olunmuşdur.[31] [[İmam Əli (ə)|İmam Əlidən (ə)]] nəql olunan bir rəvayətdə deyilir ki, əgər bu ayənin nə olduğunu və ya onda nə olduğunu bilsəniz, heç bir halda onu tərk etməzsiniz.[32] | ||
Fəqihlər də dəstəmaz aldıqdan sonra, ölüm yatağında olan şəxsin başı üzərində, vacib namazları qıldıqdan sonra, yatarkən, səfərdə olarkən və s. kimi hallarda "Ayətül-Kürsü"nü oxumağın müstəhəb olduğunu bildiriblər.[33] Bu ayənin Qədir namazı və qəbrin birinci gecəsi qılınan namaz (vəhşət namazı) kimi bəzi müstəhəb namazlarda oxunması da qeyd olunmuşdur.[34] | Fəqihlər də dəstəmaz aldıqdan sonra, ölüm yatağında olan şəxsin başı üzərində, [[Vacib namazlar|vacib namazları]] qıldıqdan sonra, yatarkən, səfərdə olarkən və s. kimi hallarda "Ayətül-Kürsü"nü oxumağın [[müstəhəb]] olduğunu bildiriblər.[33] Bu ayənin Qədir namazı və [[Ləylətud-dəfn namazı|qəbrin birinci gecəsi qılınan namaz]] (vəhşət namazı) kimi bəzi müstəhəb namazlarda oxunması da qeyd olunmuşdur.[34] | ||
== Biblioqrafiya == | == Biblioqrafiya == | ||
Bir çox alimlər bu ayə barəsində müstəqil şəkildə şərhlər yazıblar: O cümlədən Əbdür-Rəzzaq Kaşani, Şəmsəddin Xəfəri və Molla Sədra "Ayətül-Kürsü"nün təfsiri" adı ilə şərhlər yazıblar. Həmçinin Məhəmməd Təqi Fəlsəfi "Ayətül-Kürsü, tövhidin səmavi mesajı" adlı kitab yazmışdır. Bu kitab Hüseyn Suzənçi tərəfindən xülasə və tərtib edilmişdir. Habelə müxtəlif nəşriyyatlar tərəfindən çap edilmişdir. | Bir çox alimlər bu [[ayə]] barəsində müstəqil şəkildə şərhlər yazıblar: O cümlədən Əbdür-Rəzzaq Kaşani, Şəmsəddin Xəfəri və [[Molla Sədra]] "Ayətül-Kürsü"nün təfsiri" adı ilə şərhlər yazıblar. Həmçinin Məhəmməd Təqi Fəlsəfi "Ayətül-Kürsü, tövhidin səmavi mesajı" adlı kitab yazmışdır. Bu kitab Hüseyn Suzənçi tərəfindən xülasə və tərtib edilmişdir. Habelə müxtəlif nəşriyyatlar tərəfindən çap edilmişdir. | ||