VikiŞiə

VikiŞiə

Əsas adı	Əhli-beyt (ə) məktəbinin virtual ensiklopediyası
Başqa adları	VikiŞiə
Müəllif(lər)	Dini-hövzə və universitet təhqiqatçıları
İnternet adresi	wikishia.net
Fəaliyyət sahəsi	Şiə
Yanaşma	Ensiklopediya xətti ilə
Dil	22 dil (Farsca • Ərəbcə • İngiliscə • Urdu • Türkcə • Fransızca • İspanca • İndoneziya • Almanca • Rusca • Hindcə • Fil-dişi sahili • Çincə • Banqladeş • Tacikcə • Pəştu • Azəricə • Miyanmar • Portuqalca • İtalyanca • Husa و Talyand)
Məkan	Qum
Sahib	Əhli-Beyt (ə) Ümumdünya Assambleyası
Açılış tarixi	12 iyun 2014
Hal-hazırda	Aktiv
Şüarı	Əhli-beyt məktəbinin virtual ensiklopediyası

VikiŞiə (farsca: ویکی‌شیعه), virtual ensiklopediya olaraq, missiyası şiə və Əhli-Beyt (ə) məktəbinin ardıcıllarından olan digər məzhəblərin dərk edilməsində rol oynayan anlayışları izah etməkdir. Bu məfhumlara əqidə, şəxsiyyətlər, elmlər (kəlam, fiqh, üsul və digərləri), kitablar, məkanlar, hadisələr, mərasim və ayinlər, Əhli-beytə (ə) etiqadı olan məzhəblər, şiəlik tarixi və Əhli-beytlə (ə) bağlı olan digər məsələlər şamildir. Bu missiyanı yerinə yetirmək üçün lazım olan sözlər və digər məfhumlar bu ensiklopediyada izah ediləcəkdir.

VikiŞiədə şəxsi təhlillər və rəylər, eləcə də sübut olunmamış yeni nəzəriyyələr təqdim olunmur. Elmi və tarixi mübahisələri mühakimə etmək oxucuların ixtiyarındadır və VikiŞiə bu işlərdə bitərəfdir. Dini fərqləri nəzərə alaraq, viki müəllifləri iki əsas İslam məzhəbinin (şiə və sünni) birinci əldən və qəbul edilmiş mənbələrindən istifadə etməyə əsaslanırlar.

VikiŞiə Dünya Əhli-beyt (ə) Assambleyasına bağlıdır. Bu ensiklopediya 22 dildə fəaliyyət göstərir.

Fəaliyyətə başlama səbəbləri

Ensiklopediyalarda İslam və şiəlik haqqında geniş məlumat var. Lakin bu ensiklopediyaların müəllifləri ya İslam təlimləri ilə tanış olmadıqlarından, ya da, İslama və ya şiəliyə etiqad bəsləmədiklərindən İslam anlayışları və şiəliklə bağlı olan məqalələrində yanlış məlumatlar nəzərə çarpır. İnternet saytlarında şiə əqidəsi ilə bağlı mövcud problemləri, həmçinin dünya şiələrinin və digər axtarışda olan şəxslərin həqiqi şiə və islami inancları haqqında olan məlumatları asan şəkildə tapmalarını nəzərə alaraq, Ümumdünya Əhli-Beyt (ə) Assambleyasının mədəni əlaqələr şöbəsi tərəfindən Əhli-Beyt (ə) məktəbini tanıtmaq və müdafiə etmək üçün VikiŞiə ensiklopediyası fəaliyyətə başlayıb.

Tarix

22 iyun 2014-cü il tarixində İran İslam Respublikasının o vaxtki Prezidenti Həsən Ruhani tərəfindən Vikişiənin rəsmi təqdimatı

2013-cü il may ayının 22-də Vikişiə yazarlarının ilk koordinasiya toplantısı keçirildi və bir neçə toplantıdan sonra, iyunun 21-də ilk VikiŞiə məqaləsi dərc olundu. Qeyd edək ki, 2013-cü ilin iyul ayında sayt ictimaiyyətə təqdim edilib.

VikiŞiə rəsmi olaraq, 2014-cü il iyulun 23-də Tehranda "Sibtun-Nəbi" İmam Həsən (ə) adına keçirilən qurultay zamanı İran İslam Respublikasının o zamankı prezidenti Həsən Ruhani tərəfindən istifadəyə verilib.

Xüsusiyyətlər

VikiŞiənin bəzi xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:

Məzmun diapazonu

VikiŞiənin məzmunu: Etiqadlar, şəxsiyyətlər, elmlər (kəlam, fiqh, üsul), kitablar, məkanlar, hadisələr, mərasimlər və ayinlər, Əhli-beytə (ə) etiqad bəsləyən məzhəblər, şiəlik tarixi və Əhli-beyt (ə) ilə bağlı olan hər bir məsələ. Bütün müsəlmanların inandığı və ya İslam tarixi ilə əlaqəli olan ümumi İslam anlayışları da VikiŞiədə qeyd olunur. Digər İslam məzhəbləri ilə bağlı məfhumlar hansısa şəkildə Əhli-Beyt (ə) məktəbinə aid olduğu halda və ya VikiŞiə məqalələrində çox istifadə edildiyi halda VikiŞiədə təqdim edilir.

Məzmun monitorinqi

VikiŞiə məzmununa nəzarət edilir. Buna görə də şiəliyi tanıtmaq üçün mötəbər mənbə hesab olunur. VikiŞiə hazırda məhdudiyyətlərlə fəaliyyət göstərən ensiklopediyadır. Amma gələcək üçün belə nəzərdə tutulur ki, bu sahədə maraqlı və bacarıqlı olan şiələr onun tamamlanmasında rol oynasınlar və Əhli-Beyt (ə) məktəbinin təlimlərini təbliğ etsinlər. Bu ensiklopediyaya giriş idarəçilərin razılığı ilə mümkündür. VikiŞiə istifadəçilərə məqalələrin yazılmasında iştirak və məqalələrin elmi dəyərini artırmağa imkan verir.

Planlaşdırma şurası

Bu, dil, elmi və VikiŞiə ekspertlərindən ibarət şuradır. Bu şura VikiŞiənin müxtəlif hissələrində siyasətin qurulması və planlaşdırılmasına cavabdehdir.

Neytrallıq siyasəti

Şiə dini və Əhli-beyt (ə) tərəfdarları daxilində gedən fikri mübahisələrdə neytrallıq siyasəti müşahidə olunur. Amma aydındır ki, VikiŞiə Əhli-beyt (ə) məktəbinin təbliğatçısıdır və məqalələr bu təlimləri izah etmək və müdafiə etmək məqsədi ilə yazılır. VikiŞiə məqalələri elmi araşdırma məqalələri deyil. Beləki, tədqiqatlar birinci əldən və çap olunmamış deyil və elmi problemləri həll etməyə çalışmır. VikiŞiənin əsası mövcud mənbələrə əsaslanaraq, məlumat verməkdir, ona görə də müəlliflər öz fikirlərini dərc etməməlidirlər. Elmi və tarixi fərqləri mühakimə etmək oxucunun ixtiyarına verilir. VikiŞiə bu hallarda neytraldır. Müəlliflər dini fərqləri nəzərə alaraq, mümkün qədər iki böyük İslam məzhəbinin (şiə və sünni) birinci əldən və qəbul edilmiş mənbələrindən istifadə etməyə əsas verirlər.

Vikilərin xüsusiyyətləri

• Məqalələri daimi redaktə etmək imkanı.
• Məqalə məlumatlarını yeniləmək və əlavə etmək imkanı.
• Məqalənin tarix səhifəsinin mövcudluğu. Tarix səhifəsində məqalədə baş verən hər bir dəyişikliyi görmək olar. Ziyarətçilər edilən dəyişikliklər və məzmunun müəllifləri haqqında məlumat əldə edə bilərlər.
• Son dəyişikliklər səhifəsi: Bu səhifə bütün viki səhifələrində edilən ən son dəyişiklikləri göstərir.
• Keçmiş məzmunu və dəyişiklikləri bərpa etmək imkanı.
• Məlumatların bir-biri ilə əlaqəsi: Beləliklə, məqalənin oxucusu həmin məfhumla bağlı səhifəni açıb oxuya bilər ki, mətndə işlədilən ifadələrin hər birini axtarmadan, eyni anda başa düşə bilsin. Bu xüsusiyyət, istinad edənə hər girişi oxuyarkən həmin girişdə istifadə olunan bütün anlayışlara asanlıqla daxil olmaq imkanı verir.
• Hər məqalənin digər viki dillərində eyni mövzu ilə əlaqəsi.
• Məqalənin sonunda kateqoriyalardan istifadə.
• Kateqoriya məqalənin başlığının həmin kateqoriyanın alt hissəsi olduğu ümumi başlıqdır.
• Kateqoriyalar vikinin mövzu indeksidir.
• Naviqasiya şablonları: Naviqasiya şablonları məqalənin altındakı üfüqi qutuda məqalə ilə bağlı anlayışları toplayan şablonlardır. Naviqasiyalar bəzən məqalələrin üstündə şaquli qutular kimi istifadə olunur. Bu cədvəllərə daxil edilən başlıqlar arasında əlaqə eninədir. Bu o deməkdir ki, bütün başlıqlar bir əhatəli başlıq altında yerləşdirilir.
• Məlumat qutusu (İnfobox): Məqalənin yuxarı hissəsində yerləşdirilən və məqalənin mühüm məlumatlarını yığcam formada toplamaq rolunu daşıyan qutular. Məlumat qutusuna istinad edərək, məqaləni oxumadan məqalənin mətnində olan əsas məlumatları bilmək olar.
• Müzakirə səhifəsi: Vikidə hər səhifə və məqalənin müzakirə səhifəsi var. Müzakirə səhifəsində istifadəçilər məqalə ilə bağlı fikirlərini məqalənin müəllifləri və redaktorları ilə bölüşə bilərlər. Müzakirə səhifəsi, əslində, ekspertlərin və məqalənin mövzusu ilə maraqlananların danışıq yeridir və yazılan məqalənin forma və məzmununu zənginləşdirməyə kömək edir.

Loqo

VikiŞiə özünəməxsus loqosunu 2023-cü ilin iyununda təqdim etdi. Bu loqoda fars və latın dillərində Vikişiənin ilk hərfini göstərən "و" və "w" hərfləri var. Loqoda günbəz və mehrab şiə və İslam simvolları kimi istifadə edilmişdir. Əvvəllər VikiŞiə cüzi dəyişikliklərlə Ümumdünya Əhli-Beyt (ə) Assambleyasının (VikiŞiənin sahibi olan təşkilat) loqosundan istifadə edirdi.

Vikişiənin başqa dillərdə fəaliyyətə başlamasının tarixi

Hal-hazırda Vikişiə 22 xarici dildə fəaliyyət göstərir.

Say	Xarici dil	Fəaliyyətə başlama tarixi	İlk məqalə	izah
1.	Farsca	18 Iyun 2013	Sərya	2014-cü il iyulun 22-də Sibtun-Nəbi (s.ə.s.) konqresi zamanı nümayiş etdirilib.
2.	Ərəbcə	25 Noyabr 2013	Təhzibul-əhkam (kitab)	2014-cü il iyulun 22-də Sibtun-Nəbi (s.ə.s.) konqresi zamanı nümayiş etdirilib.
3.	İngiliscə	30 Noyabr 2013	Hənnanə məscidi	2014-cü il iyulun 22-də Sibtun-Nəbi (s.ə.s.) konqresi zamanı nümayiş etdirilib.
4.	Urdu	18 Mart 2014	İmam Əli (ə)	2014-cü il iyulun 22-də Sibtun-Nəbi (s.ə.s.) konqresi zamanı nümayiş etdirilib.
5.	Türk dili	10 Aprel 2014	Həzrət Fatimə (ə)	2014-cü il iyulun 22-də Sibtun-Nəbi (s.ə.s.) konqresi zamanı nümayiş etdirilib.
6.	İspanca	22 May 2014	Həzrət Muhəmməd (s)	2014-cü il iyulun 22-də Sibtun-Nəbi (s.ə.s.) konqresi zamanı nümayiş etdirilib.
7.	İndoneziya	25 Avqust 2014	İmam Əli (ə)
8.	Fransızca	26 Avqust 2014	Mübahilə ayəsi
9.	Almanca	20 Sentyabr 2016	Dörd naib
10.	Rusca	28 Fevral 2018	Səqəleyn hədisi
11.	Çin	15 İyul 2022	Axirət	Ümumdünya Əhli-Beyt (ə) Assambleyası Baş Assambleyasının yeddinci iclasında açıqlanıb.
12.	Suahili dili	18 İyul 2022	Qədir-xum bayramı	Ümumdünya Əhli-Beyt (ə) Assambleyası Baş Assambleyasının yeddinci iclasında açıqlanıb.
13.	Hindcə	Nümunə	İkmal ayəsi	Ümumdünya Əhli-Beyt (ə) Assambleyası Baş Assambleyasının yeddinci iclasında açıqlanıb.
14.	Banqladeş	22 Avqust 2022	Birinci müsəlman	Ümumdünya Əhli-Beyt (ə) Assambleyası Baş Assambleyasının yeddinci iclasında açıqlanıb.
15.	Tacikcə	22 Avqust 2022	Birinci müsəlman	Ümumdünya Əhli-Beyt (ə) Assambleyası Baş Assambleyasının yeddinci iclasında açıqlanıb.
16.	Pəştu	16 Yanvar 2023	Şiə imamları	İran İslam İnqilabının qələbəsinin 44-cü ildönümündə nümayiş etdirilib.
17.	Azəricə	17 Yanvar 2023	Məvəddət ayəsi	İran İslam İnqilabının qələbəsinin 44-cü ildönümündə nümayiş etdirilib.
18.	Myanmar	26 Yanvar 2023	Salavat ayəsi	İran İslam İnqilabının qələbəsinin 44-cü ildönümündə nümayiş etdirilib.
19.	Portuqalca	11 Fevral 2023	Şiə imamları	İran İslam İnqilabının qələbəsinin 44-cü ildönümündə nümayiş etdirilib.
20.	İtalyanca	8 Fevral 2023	wikishia	İran İslam İnqilabının qələbəsinin 44-cü ildönümündə nümayiş etdirilib.
21.	Husa	9 Fevral 2023	Xatəmbəxşi	İran İslam İnqilabının qələbəsinin 44-cü ildönümündə nümayiş etdirilib.
22.	Talyand	12 Fevral 2023	Əba Əbdillah	İran İslam İnqilabının qələbəsinin 44-cü ildönümündə nümayiş etdirilib.