Əsvəd ibn Qutbə
Əsvəd ibn Qutbə, (ərəbcə: الأسود بن قطبة) İmam Əlinin (ə) səhabələrindən biri və onun Hulvan bölgəsindəki ordu komandiri idi.[1] İmam Əli (ə) ona xitabən bir məktub yazmış və bu məktubun mətni "Nəhcül-Bəlağə"də yer almışdır.[2] İmam bu məktubda Əsvədi nəfsinə uymamaq və zülm etməkdən çəkinməyə, xalqla ədalətlə rəftar etməyə və onlara xidmət fürsətindən istifadə etməyə tövsiyə edir.[3] İmamın (ə) Əsvəd ibn Qutnə (nun hərfi ilə) adlı bir şəxsə yazdığı məktub "Vəqətu Siffeyn" kitabında nəql olunmuşdur və onun məzmunu "Nəhcül-Bəlağə"nin 59-cu məktubuna bənzəyir.[4]
Əli Əhmədi Miyanəci (vəfat: 1379 hicri-şəmsi) "Məkatibul-Əimmə" əsərində bildirir ki, tarixçilər və "Nəhcül-Bəlağə"nin şərhçiləri Əsvədin atasının adının Qutbə, Qutnə və ya Qutinə olması barədə ixtilaf etmişlər.[5] İbn Meysəm Bəhraninin şərhində "Qutinə" olaraq qeyd olunmuşdur.[6] Yeddinci hicri əsrində yaşamış "Nəhcül-Bəlağə"nin şərhçilərindən olan İbn Əbil-Hədid, Əsvədin nəsəbi barədə "əl-İstiab" kitabının baxışına üstünlük verərək onu Əsvəd ibn Zeyd ibn Qutbə ibn Ğənm Ənsari kimi təqdim etmişdir.[7] Bəzi mənbələr Əsvədin Bədr döyüşündə iştirak etdiyini qeyd etmişlər.[8]
Şiə tarixçisi Seyid Murtəza Əskəri (vəfat: 1386 hicri-şəmsi) "Nəhcül-Bəlağə"də İmam Əlinin (ə) məktub ünvanladığı Əsvəd ibn Qutbənin Səbai Qahtani olduğunu və onun Əsvəd ibn Qutbə Təmimi ilə eyni şəxs olmadığını bildirir.[9] Onun fikrincə, Əsvəd Təmimi İslam tarixində uydurulmuş şəxslərdəndir.[10]
İstinadlar
- ↑ Əmin, Əyanuş-şiə, h.q 1403, c.3, s.442; Nəhcül-bəlağə, Sübhi Saleh, məktub 59, s.449
- ↑ Nəhcül-bəlağə, Sübhi Saleh, məktub 59, s.449
- ↑ Nəhcül-bəlağə, Sübhi Saleh, məktub 59, s.449
- ↑ Minqəri, Vəqqətu Siffeyn, h.q 1404, c.1, s.106
- ↑ Əhmədi Miyanəci, Məkatibul-əimmə, h.q 1426, c.1, s.462
- ↑ İbn Meysəm Bəhrani, Nəhcül-bəlağənin şərhi, h.q 1404, c.5, s.196
- ↑ İbn Əbil-Hədid, Nəhcül-bəlağənin şərhi, h.q 1404, c.17, s.145
- ↑ İbn Əbil-Hədid, Nəhcül-bəlağənin şərhi, h.q 1404, c.17, s.145
- ↑ Əskəri, Sədo pəncah səhabiye saxtegi, h.ş 1387, c.2, s.53
- ↑ Əskəri, Sədo pəncah səhabiye saxtegi, h.ş 1387, c.2, s.53
Ədəbiyyat
- Nəhcül-bəlağə, Düzəliş: Sübhi Saleh, Qum, Darul-hücrə müəssisəsi, h.q 1414
- İbn Əbil-Hədid, Nəhcül-bəlağənin şərhi, Qum, h.q 1404
- Əhmədi Miyanəci, Əli, Məkatibul-əimmə, Qum, Darul-hədis, 1-ci çap, h.q 1426
- Əmin, Seyid Möhsin, Əyanuş-şiə, Livan, Darut-taaruf, h.q 1403
- İbn Meysəm Bəhrani, müysəm ibn Əli, Nəhcül-bəlağənin şərhi, Tehran, h.q 1404
- Əskəri, Seyid Mürtəza, Sədo pəncah səhabiye saxtegi, Qum, Daneşkədeye üsuliddin, h.ş 1387
- Minqəri, Nəsr ibn Muzahim, Vəqqətu Siffeyn, h.q 1404