confirmed, movedable, templateeditor
15.455
edits
Duanın qəbul olunması: Redaktələr arasındakı fərq
→Duanın qəbul olunmasının maneələri
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 59: | Sətir 59: | ||
Ayə və rəvayətlərdə duaların qəbul edilməsinə maneələr vardır ki, onlardan bəziləri bunlardan ibarətdir: | Ayə və rəvayətlərdə duaların qəbul edilməsinə maneələr vardır ki, onlardan bəziləri bunlardan ibarətdir: | ||
* '''Günah:''' İmam Baqirdən (ə) nəql olunan bir rəvayətdə günah insanın duasının qəbul olunmasına mane olan ən mühüm amillərdən biri kimi təqdim edilir.[26] İmam Səccad (ə) da pis niyyətli, pis xasiyyətli, din qardaşlarına qarşı riyakar olmağı, vacib namazları gecikdirib vaxtında qılmamağı, nalayiq danışmağı və sədəqə verməməyi duanın qəbul olunmasına mane olan günahlardan hesab edir.[27] Həmçinin rəvayətlərə əsasən, zülm etmək,[28] ata-anaya itaətsizlik etmək, qohumlarla əlaqəni kəsmək,[29] əhdi pozmaq[30] söz gəzdirmək[31] duanın qəbul olmasının digər maneələrindəndir. "Kumeyl" duasında Allahdan insanın dualarının həbs olunmasına və qəbul olunmamasına səbəb olan günahların bağışlanması istənilir.[32] | |||
* '''Haram tikə:''' Rəvayətlərə görə, haram qazanc əldə etmək və haram yemək insanın qırx gün duasının qəbul olmasına mane olur.[33] Allah bir qüdsi hədisdə haram yeyənlərdən başqa bütün bəndələrinin duasını qəbul edəcəyini vəd etmişdir.[34] | |||
* '''Yalnız çətinliklərdə dua etmək:''' Rəvayətlərə görə, çətinlikdə duasının qəbul olmasını istəyən insan rahatlıq və rifah içində olanda da Allahı və dua etməyi unutmamalıdır.[35] | |||
* '''Əhli-Beytin (ə) vilayətində şəkk etmək:''' Bir rəvayətə görə, Əhli-beytin (ə) vilayətinə qəlbində şəkk olan şəxs, ömrü boyu dua etsə belə, duası qəbul edilməyəcək.[36] | |||
* '''Xəyanət və vəfasızlıq:''' İmam Əli (ə) duaların cavabsız qalması haqqında sual edən şəxsin cavabında səkkiz yerdə insanların qəlbindəki xəyanət və vəfasızlığının duanın qəbul olunmasına maneə kimi təqdim etdi. Allahı tanıyıb onun haqqını yerinə yetirməmək, İslam Peyğəmbərinə (s) iman gətirmək və onun həyat tərzinə tabe olmamaq, Quran oxuyub ona əməl etməmək, sözdə cəhənnəmdən qorxmaq və davranışda ona doğru hərəkət etmək, sözdə cənnətə rəğbət bəsləyib əməldə isə ondan uzaq olmaq, Allahın nemətlərindən yemək və ona nankorluq etmək, insanların eyiblərini görmək və öz eyiblərini görməmək, dildə şeytanla düşmənçilik və əməldə onunla dostluq etmək qəlbin xəyanətləridir ki, imam Əli (ə) onları duaların qəbul olunmasına maneə hesab edir.[37 ] | |||
Həmçinin yaxşılığa əmr edib və pislikdən çəkindirməyi tərk etmək[38] və namazı yüngül saymaq[39] duaların qəbul olunmasına maneə sayılmışdır. | Həmçinin yaxşılığa əmr edib və pislikdən çəkindirməyi tərk etmək[38] və namazı yüngül saymaq[39] duaların qəbul olunmasına maneə sayılmışdır. | ||
* Zəhmət çəkmədən və vəzifəyə diqqət yetirmədən dua etmək: | |||
Baxmayaraq ki, dua həm Allahı çağırmaq, həm də Allahdan istəməkdir, lakin bu, öz vəzifəsini tərk etmək, öz istəklərini yerinə yetirmək üçün münasib və lazımi alət və vasitələrdən istifadə etməmək demək deyil. Əsasən, dua hərəkətlə birlikdə olunmalıdır, əks halda, əməl etmədən, laqeydliklə və vəzifədən qaçaraq edilən duanın qəbul olunacağını heç vaxt gözləmək olmaz. Bəzi hədislərdə Allahın bəxş etdiyi vasitələrə əhəmiyyət vermədən problemlərinin həll olunmasını istəyənlərdən bəhs edilir. Hədislərdə belə duaların nümunələri qeyd edilmişdir ki, bunlardan ibarətdirlər: | Baxmayaraq ki, dua həm Allahı çağırmaq, həm də Allahdan istəməkdir, lakin bu, öz vəzifəsini tərk etmək, öz istəklərini yerinə yetirmək üçün münasib və lazımi alət və vasitələrdən istifadə etməmək demək deyil. Əsasən, dua hərəkətlə birlikdə olunmalıdır, əks halda, əməl etmədən, laqeydliklə və vəzifədən qaçaraq edilən duanın qəbul olunacağını heç vaxt gözləmək olmaz. Bəzi hədislərdə Allahın bəxş etdiyi vasitələrə əhəmiyyət vermədən problemlərinin həll olunmasını istəyənlərdən bəhs edilir. Hədislərdə belə duaların nümunələri qeyd edilmişdir ki, bunlardan ibarətdirlər: | ||
# Allahın mal-dövlət bəxş etdiyi şəxs, israfçılıqla və yersiz xərcləmələrlə malını hədər edər. Bununla belə Allahdan ruzi istəyər. | |||
# Həyat yoldaşının pis xasiyyətindən, onun daimi inciməsindən bezmiş və Allahdan onu o qadının əlindən rahat etməsini istəyən kişi, halbuki Allah onun üçün boşanma kimi bir yol qoymuşdur. | |||
# Qonşusunun tez-tez əziyyət etməsindən şikayət edən şəxs ki, buna görə ona nifrin edir, o isə evini satıb uyğun yerdə özünə ev ala bilər. | |||
# O kəs ki, evdə oturub iş görmür və Allahdan ruzi diləyir, halbuki Allah onun ruzi qazanması üçün müxtəlif vasitələr qərar verib. | |||
# Bir şəxs başqasına borc verib və borclu ondan borc aldığını inkar edir. Sonra əllərini Allahın dərgahına qaldırıb dua edir və Allahdan malının qayıtmasını istəyir. Bir halda ki, Allah ona borc verdiyi zaman şahid tutmasını əmr etmişdir.[40) İki mətləbə diqqət etmək lazımdır: ki, bunlar yalnız insanların namazın işdən, səydən, ciddilikdən və plan qurmağı dayandırmaq olduğunu düşündüyü hallara misaldır. Biri odur ki, bunlar insanların dua etməyin işi, səy göstərməyi, ciddiliyi və proqram tökməyi dayandırmaq olduğunu düşündüyü hallara misaldır. Onlar işlərinin yalnız dua ilə həll olması üçün çalışırlar. Həmçinin başqa bir mətləb də budur ki, bu rəvayətlərdə qeyd olunanlar yalnız hər bir problemin bir həlli olduğuna diqqət yetirməkdir. Onun mənası bu deyil ki, həyat yoldaşı ilə problemi olan hər kəs yalnız boşanma variantı haqqında düşünməlidir. Yaxud qonşusu ilə problem yaşayan hər kəs yalnız yaşayış yerini dəyişməyi düşünməlidir. | |||
== Duanın qəbul olmasınının gecikməsinin səbəbləri == | |||
Duanın qəbul olmasınının gecikməsinin səbəbləri | |||
Əllamə Təbatəbaiyinin dediyinə əsasən, şərtlərə riayət etməklə və maneələri aradan qaldırmaqla duanın qəbul olunması qəti ilahi qanunlardandır.[41] Amma bəzən bəzi məsləhət və hikmətlərə görə duaların qəbul olması gecikir.[42] Bu hikmətlərdən bəziləri bunlardır: | Əllamə Təbatəbaiyinin dediyinə əsasən, şərtlərə riayət etməklə və maneələri aradan qaldırmaqla duanın qəbul olunması qəti ilahi qanunlardandır.[41] Amma bəzən bəzi məsləhət və hikmətlərə görə duaların qəbul olması gecikir.[42] Bu hikmətlərdən bəziləri bunlardır: | ||
* Bəndələrin məsləhətinə olmaması: Bəzən insan Allaha xeyrinə və məsləhətinə olmayan bir dua edir. Ona görə də Allah onu qəbul etməyi təxirə salır və ya qəbul etmir. Quranda müsəlmanlara xitab olunur ki, bəzən sizin üçün zərərli olan bir şeyi bəyənirsiniz və ya sizə faydalı olan bir şeyə nifrət edirsiniz, halbuki Allah sizin mənfəətlərinizi sizdən daha yaxşı bilir.[43] İmam Əli (ə) da oğlu İmam Həsənə (ə) xitab edərək buyurur: "Nə çox şeylər var ki, sən onları istəyirsən, amma sənin dininin və dünyanın məhvi onlardadır.[44] | |||
"Nəhcül-bəlağə"də İmam Əlinin (ə) İmam Həsənə (ə) ünvanladığı məktubunda duanın qəbul olunmasının gecikməsi üçün üç səbəb qeyd olunur: "Bəzən insanın niyyətində problem olur, bəzən Allah insana daha böyük mükafat vermək niyyətindədir, bəzən də Allah başqa vaxt bəndəsinə ondan daha yaxşısını verəcək".[45] İmam Səccad (ə) da belə buyurur: "Möminin duasının üç faydadan biri vardır: Ya onun üçün axirət zəxirəsi qərar verər, ya bu dünyada yerinə yetər, ya da ona yetişəcək bir bəlanı ondan uzaqlaşdırar".[46] | * "Nəhcül-bəlağə"də İmam Əlinin (ə) İmam Həsənə (ə) ünvanladığı məktubunda duanın qəbul olunmasının gecikməsi üçün üç səbəb qeyd olunur: "Bəzən insanın niyyətində problem olur, bəzən Allah insana daha böyük mükafat vermək niyyətindədir, bəzən də Allah başqa vaxt bəndəsinə ondan daha yaxşısını verəcək".[45] İmam Səccad (ə) da belə buyurur: "Möminin duasının üç faydadan biri vardır: Ya onun üçün axirət zəxirəsi qərar verər, ya bu dünyada yerinə yetər, ya da ona yetişəcək bir bəlanı ondan uzaqlaşdırar".[46] | ||
Müstəcabud-dəva | == Müstəcabud-dəva == | ||
Müstəcabud-dəva o şəxsə deyilir ki, onun duaları qəbul olar və ya duası cazibədar olar.[47] Rəvayətlərdə gəlib ki, ata-ananın övladları üçün etdikləri dua, məzlumun zalımlara qarşı etdiyi dua, ümrə həccini yerinə yetirənin duası, oruc tutanın duası, imam və ədalətli rəhbərin öz xalqı üçün etdiyi dua və möminin digər möminlər üçün etdiyi dua rədd edilməz.[48] | Müstəcabud-dəva o şəxsə deyilir ki, onun duaları qəbul olar və ya duası cazibədar olar.[47] Rəvayətlərdə gəlib ki, ata-ananın övladları üçün etdikləri dua, məzlumun zalımlara qarşı etdiyi dua, ümrə həccini yerinə yetirənin duası, oruc tutanın duası, imam və ədalətli rəhbərin öz xalqı üçün etdiyi dua və möminin digər möminlər üçün etdiyi dua rədd edilməz.[48] | ||
Həmçinin bir rəvayətdə İmam Həsəndən (ə) nəql olunur ki, hər kəs Allahın razı olmadığı işlərin qəlbindən keçməməsinə diqqət etsə, mən onun müstəcabud-dəva olmasına zəmanət verərəm.[49] | Həmçinin bir rəvayətdə İmam Həsəndən (ə) nəql olunur ki, hər kəs Allahın razı olmadığı işlərin qəlbindən keçməməsinə diqqət etsə, mən onun müstəcabud-dəva olmasına zəmanət verərəm.[49] | ||
== İstinadlar == | |||
== Ədəbiyyat == | |||