Dəstəmaz: Redaktələr arasındakı fərq

Dəstəmaz alma üsulu və əhəmiyyəti [[Quran]] və [[Hədis|hədislərdə]] qeyd edilmişdir[4] Dəstəmazın hökmü [[Maidə surəsi|"Maidə" surəsinin]] altıncı ayəsində olduğu üçün bu ayə, [[Dəstəmaz ayəsi|dəstəmaz ayəsi]] adlanır:[5] 

«یا أَیُّها الَّذینَ آمَنوا إِذا قُمتُم إِلَی الصَّلاةِ فَاغسِلوا وُجوهَكُم وَ أَیدیَكُم إِلَی الْمَرافِقِ وَ امسَحوا بِرُءُوسِكُم وَ أَرجُلَكُم إِلَی الكَعبَینِ» [6]

Ey iman gətirənlər, namaza qalxdığınız zaman üzünüzü və əllərinizi dirsəklərinizlə yuyun, başınıza və ayaqlarınıza topuqlara qədər məsh edin.[7]

 

Dəstəmaz almaq özlüyündə [[Müstəhəbb|müstəhəbbdir]].[8] Amma [[Namaz|namaz]] qılmaq ([[Meyit namazı|meyit namazı]] istisna olmaqla), [[Təvaf etmək|təvaf etmək]], [[Quran|Quranın]] yazısına və [[Allah|Allahın]] adına toxunmaq üçün [[Vacib|vacib]] olur.[9] [[Vacib ehtiyat|Vacib ehtiyata əsasən]], Peyğəmbərin (s), imamların (ə) və [[Həzrət Zəhra (s)|Həzrət Zəhranın (s)]] adlarına da toxunmaq üçün dəstəmaz alınmalıdır.[10] Bəzi hallarda o cümlədən; [[Məscid|məscidə]] və [[Hərəm|imamların hərəminə getmək]], Quran oxuyub gəzdirmək, bədənin bir hissəsini [[Quran|Quranın]] üz qabığına və ya yazısına toxundurmaq, həmçinin qəbiristanlıq əhlini [[Ziyarət etmək|ziyarət etmək]] üçün dəstəmaz almaq müstəhəbdir.[11]

Dəstəmazə tərtibi ya irtimasi formada almaq olar.[12] Həmçinin müəyyən şəraitdə bunu cəbirə formasında da almaq lazım olur.[13]

Tərtibi dəstəmaz: Əvvəlcə saçların uzandığı yerdən çənənin sonuna qədər bir əl enində üzü yumaq lazımdır. Sonra dirsəkdən bir az yuxarıdan baş barmağa qədər əvvəlcə sağ əl, sonra isə sol əl yuyulur. Bundan sonra əllərin yuyulmasından qalan rütubətlə başın qabağına və alının üstünə məsh çəkilir. Sonra həmin nəmlə sağ ayağa və sol ayağa məsh çəkilir.[14]

'''İrtimasi dəstəmaz''' o deməkdir ki, insan [[Niyyət|niyyət]] etdikdən sonra[15] dəstəmaz niyyəti ilə üzünü, sonra isə əllərini suya batırmalıdır.[16] İrtimasi dəstəmazının ikinci üsulu isə belədir ki, əvvəlcə üzünü və əllərini suya batırır, dəstəmaz almaq niyyəti edir, sonra isə onları sudan çıxardır.[17] İrtimasi dəstəmazda Üz və əl yuyulduqdan sonra məsh edilir.[18]

[[Cəbirə dəstəmazı]]: Dəstəmazda yuyulan və ya məsh edilən bədən üzvlərindən birində yara və ya sınıq olarsa, onu yumaq və ya məsh etmək mümkün deyilsə, normal şəkildə dəstəmaz almaq lazımdır. Amma yaralı və ya sınıq bədən üzvünü yumaq və ya məsh etmək əvəzinə yaş əli cəbirənin üstünə çəkmək lazımdır.[19]

"Cəbirə" yaranı bağlamaq üçün istifadə edilən parça və ya hər hansı bir şeydir.[20] "Cəbirə" dəstəmazı ancaq sarğını açmaq çətin və ya zərərli olarsa, yaxud yara və ya sınığa birbaşa su tökmək olmazsa, caizdir.[21 ]<br>

Bəzi hallarda dəstəmaz əvəzinə təyəmmüm etmək vacibdir; Məsələn, namazın vaxtı o qədər dar olar ki, dəstəmaz almaq namazın hamısının və ya bir hissəsinin vaxtından sonra qılınmasına səbəb olar.[22] Həmçinin su olmayan və ya suyun bədənə zərərli olduğu yerlərdə dəstəmaz əvəzinə [[Təyəmmüm|təyəmmüm]] yerinə yetirilir.[23] [[Cənabət qüslu]] verən şəxs namaz qılmaq üçün dəstəmaz almamalıdır. Həmin qüsl dəstəmazı da əvəz edər.[24]