Anonymous user
Həzrət Abbas (ə): Redaktələr arasındakı fərq
→Digər mərasim və atributlar
imported>V.Safar |
imported>V.Safar |
||
| Sətir 174: | Sətir 174: | ||
==== Digər mərasim və atributlar ==== | ==== Digər mərasim və atributlar ==== | ||
* '''Ələm gəzdirmək''': Ələm (bayraq) gəzdirmək, [[İmam Hüseyn (ə)|imam Hüseyn (ə)]] əzadarlığı mərasimlərində Kərbəla ələmdarı həzrət Abbası (ə) xatırlamaq üçün olan atributlardan biri sayılır. | * '''Ələm gəzdirmək''': Ələm (bayraq) gəzdirmək, [[İmam Hüseyn (ə)|imam Hüseyn (ə)]] əzadarlığı mərasimlərində Kərbəla ələmdarı həzrət Abbası (ə) xatırlamaq üçün olan atributlardan biri sayılır.<ref>Məzahiri, Fərhənge suge şii, h.ş 1395, s.354-356</ref> | ||
* '''Səqqalıq (su paylamaq)''': Əzadarıq günlərində xüsusilədə Tasua və Aşura günlərində icra olunan digər bir mərasim isə, şəxsin (həzrət Abbasın) məqam və mənzilətini vəsf etmək üçün icra olunan proqramdır. Bu atribut bəzi vaxtlar mərasimə toplanan insanlar tərəfindən birlikdə oxunan şeirlərlə baş tutur, bəzi vaxtlar isə əzadarlıq mərasimi keçirilən zaman və camaatın hərəkət etdiyi yollarda insanlar arasında “səqqanın” susuz insalara su paylaması ilə həyata keçirilir; ilk işarə olunan atributun keçirilmə şəraiti budur ki, özünə məxsus şer və mədhlər vardır; amma ikinci qayda budur ki, “səqqa”-lar özlərinə məxsus libaslar geyib, küzə və yaxud müşklə, əzadarlıq məclisinə gələn insanlara su paylayırlar. Bu dəstələrdə iştirak edən insanlar, səqqa olmaq üçün, öz üzərlərinə səqqalıq əlaməti olan əşyalar asırlar. Onlar bir əlləri ilə çiyinlərindən asdıqları su ilə dolu müşkün ağzını tutub digər bir əllərində isə cam ilə, əzadarlar arasında gəzib-dolanıb susuz insanlara su verib, susuz imam Hüseyn (ə) və o həzrətin əshabı haqqında şerlər oxuyurlar ki, su içən şəxs bu əsnada, daha çox imamı və səhabəsini xatırlasın; misal üçün Fars şəhərinin Servistan məntəqəsində bu şeri oxuyurlar: | * '''Səqqalıq (su paylamaq)''': Əzadarıq günlərində xüsusilədə Tasua və Aşura günlərində icra olunan digər bir mərasim isə, şəxsin (həzrət Abbasın) məqam və mənzilətini vəsf etmək üçün icra olunan proqramdır. Bu atribut bəzi vaxtlar mərasimə toplanan insanlar tərəfindən birlikdə oxunan şeirlərlə baş tutur, bəzi vaxtlar isə əzadarlıq mərasimi keçirilən zaman və camaatın hərəkət etdiyi yollarda insanlar arasında “səqqanın” susuz insalara su paylaması ilə həyata keçirilir; ilk işarə olunan atributun keçirilmə şəraiti budur ki, özünə məxsus şer və mədhlər vardır; amma ikinci qayda budur ki, “səqqa”-lar özlərinə məxsus libaslar geyib, küzə və yaxud müşklə, əzadarlıq məclisinə gələn insanlara su paylayırlar.<ref>Məzahiri, Fərhənge suge şii, h.ş 1395, s.281-283; Rəbbani Xəlxali, Fərhənge suge şii, h.ş 1386, c.3, s.182-213</ref> Bu dəstələrdə iştirak edən insanlar, səqqa olmaq üçün, öz üzərlərinə səqqalıq əlaməti olan əşyalar asırlar. Onlar bir əlləri ilə çiyinlərindən asdıqları su ilə dolu müşkün ağzını tutub digər bir əllərində isə cam ilə, əzadarlar arasında gəzib-dolanıb susuz insanlara su verib, susuz imam Hüseyn (ə) və o həzrətin əshabı haqqında şerlər oxuyurlar ki, su içən şəxs bu əsnada, daha çox imamı və səhabəsini xatırlasın; misal üçün Fars şəhərinin Servistan məntəqəsində bu şeri oxuyurlar: | ||
:::::::: آبی بنوش و لعنت حق بر یزید کن *** جان را فدای مرقد شاه شهید کن | :::::::: آبی بنوش و لعنت حق بر یزید کن *** جان را فدای مرقد شاه شهید کن | ||
::::::: İç suyu, Allahın lənətin et Yezidə; Canını şəhidlərin ağası, qəbrinə fəda et. | ::::::: İç suyu, Allahın lənətin et Yezidə; Canını şəhidlərin ağası, qəbrinə fəda et.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/257663 «سقاخانی»], Zülfüqari</ref> | ||
Səqqalıq (su paylama) atributu İran və İraqın bir çox şiə yaşayan şəhərləində geniş şəkildə yayılmışdır. Səqqalıq mədəniyyətinin təsirini, həzrət Abbasın (ə) adı ilə tikilmiş bir çox səqqaxanələrdə müşahidə etmək olar. | Səqqalıq (su paylama) atributu İran və İraqın bir çox şiə yaşayan şəhərləində geniş şəkildə yayılmışdır.<ref>Rəbbani Xəlxali, Fərhənge suge şii, h.ş 1386, c.3, s.182-213</ref> Səqqalıq mədəniyyətinin təsirini, həzrət Abbasın (ə) adı ilə tikilmiş bir çox səqqaxanələrdə müşahidə etmək olar.<ref>Kəlbasi, Xəsaisul-Abbasiyyə, h.ş 1387, s.213-214</ref> | ||
* '''Həzrət Abbasa and içmək''': Həzrət Abbasa and içmək, Şiə və Əhli-sünə məzhəbləri arasında geniş şəkildə özünə yer tutmuşdur, bəziləri nəql edirlər ki, Şiələr öz aralarında olan ixtilafa son qoymaq üçün həzrət Abbasa (ə) and içirlər. Hətta bəziləri, həqiqi and içməyi, həzrət Abbasın (ə) adına and içməkdə bilirlər. Şiələr arasında bəzi tayfalar, öz aralarında olan müqavilələrin, daha etibarlı və möhkəm olması üçün həzrət Abbasa and içməklə təsbit edirlər. Həzrət Abbasa and içilməsinin bu qədər önəmli olmasının səbəbi, onun [[Şücaət|şücaətli]], vəfadar, [[Qeyrət|qeyrətli]], ədəbli və mərd olmasındadır. Deyilənlərə görə, həzrət Abbasa (ə) and içilməsinə ən çox sünnü məzhəbi davamçıları, xüsusilə də İraqda yaşayan sünnüləri etibar edir; o cümlədən İraqın sabiq müdafiə naziri Hərdan Təkriti deyir, Əhməd Həsən Əlbikr (İraqın keçmiş prezidentlərindən), [[Səddam Hüseyn|Səddam]] və digər bir neçə nəfər istədilər birlikdə bir müqavilə imzalasınlar, amma bu müqaviləni daha möhkəmlətmək və bir birlərinə xəyanət etməmək üçün, bu qərara gəldilər ki, and içsinlər. Baxmayaraq ki, bəziləri and içməyə [[Əbu Hənifə|Əbu Hənifənin]] dəfn olunduğu yeri məsləhət gördü, amma son nəticələri bu oldu ki, həzrət Abbasın (ə) hərəminə gedib orada and içsinlər. | * '''Həzrət Abbasa and içmək''': Həzrət Abbasa and içmək, Şiə və Əhli-sünə məzhəbləri arasında geniş şəkildə özünə yer tutmuşdur, bəziləri nəql edirlər ki, Şiələr öz aralarında olan ixtilafa son qoymaq üçün həzrət Abbasa (ə) and içirlər. Hətta bəziləri, həqiqi and içməyi, həzrət Abbasın (ə) adına and içməkdə bilirlər.<ref>Çelkoviski, Abbase cəvanmərd və delir, s.375</ref> Şiələr arasında bəzi tayfalar, öz aralarında olan müqavilələrin, daha etibarlı və möhkəm olması üçün həzrət Abbasa and içməklə təsbit edirlər.<ref>Bağdadi, Əl-Abbas, h.q 1433, s.20</ref> Həzrət Abbasa and içilməsinin bu qədər önəmli olmasının səbəbi, onun [[Şücaət|şücaətli]], vəfadar, [[Qeyrət|qeyrətli]], ədəbli və mərd olmasındadır.<ref>Mir Dərikundi, Dəryaye teşnə; Teşnə dərya, h.ş 1382, s.111-113</ref> Deyilənlərə görə, həzrət Abbasa (ə) and içilməsinə ən çox sünnü məzhəbi davamçıları, xüsusilə də İraqda yaşayan sünnüləri etibar edir; o cümlədən İraqın sabiq müdafiə naziri Hərdan Təkriti deyir, Əhməd Həsən Əlbikr (İraqın keçmiş prezidentlərindən), [[Səddam Hüseyn|Səddam]] və digər bir neçə nəfər istədilər birlikdə bir müqavilə imzalasınlar, amma bu müqaviləni daha möhkəmlətmək və bir birlərinə xəyanət etməmək üçün, bu qərara gəldilər ki, and içsinlər. Baxmayaraq ki, bəziləri and içməyə [[Əbu Hənifə|Əbu Hənifənin]] dəfn olunduğu yeri məsləhət gördü, amma son nəticələri bu oldu ki, həzrət Abbasın (ə) hərəminə gedib orada and içsinlər.<ref>Tikriti, Hərdan ət-Tikritinin xatirələri, m.1971, s.5</ref> | ||
* '''Əbulfəzl süfrəsi''': Süfrə ya nəzir süfrəsi, bir növ şiələrin nəzirləri və qadın mərasimləridir ki, orada ehsan süfrəsi salınıb, özünə məxsus zikrlər oxunur. Ən mühüm ehsan süfrələrndən biri də “Əbulfəzl” süfrəsidir. | * '''Əbulfəzl süfrəsi''': Süfrə ya nəzir süfrəsi, bir növ şiələrin nəzirləri və qadın mərasimləridir ki, orada ehsan süfrəsi salınıb, özünə məxsus zikrlər oxunur. Ən mühüm ehsan süfrələrndən biri də “Əbulfəzl” süfrəsidir. | ||
* '''Əbbasiyələr və ya beytul-Əbbas''': O məkanlara deyilir ki, həzrət Abbasın (ə) adı ilə və xüsusilə də əzadarlıq mərasimlərinin təşkili üçün tikilmişdir. Bəziləri yazırlar, bu yerlərdə bir çox mərasimlər keçirilir və [[Hüseyniyyə|Hüseyniyyələrin]] göstərdiyi fəaliyyətlər ona da şamildir. | * '''Əbbasiyələr və ya beytul-Əbbas''': O məkanlara deyilir ki, həzrət Abbasın (ə) adı ilə və xüsusilə də əzadarlıq mərasimlərinin təşkili üçün tikilmişdir. Bəziləri yazırlar, bu yerlərdə bir çox mərasimlər keçirilir və [[Hüseyniyyə|Hüseyniyyələrin]] göstərdiyi fəaliyyətlər ona da şamildir. | ||