confirmed, movedable, templateeditor
14.836
edits
Fəqihin vilayəti: Redaktələr arasındakı fərq
→Fəqihin vilayətinin təyin edilmiş olması
| Sətir 28: | Sətir 28: | ||
== Fəqihin vilayətinin təyin edilmiş olması == | == Fəqihin vilayətinin təyin edilmiş olması == | ||
Bu fikirə əsasən, “fəqihin vilayətinin” siyasi işlərdə qanunilik səbəbi İmamların (ə) cəmiyyətin dini, ictimai və idarə işlərini ədalətli fəqihlərə tapşırmasındadır. Buna əsasən insanların istəyi və rəyi “fəqihin vilayətinin” legitimliyində heç bir təsirə malik deyil. İmam Xomeyni, Abdullah Cavadi | Bu fikirə əsasən, “fəqihin vilayətinin” siyasi işlərdə qanunilik səbəbi İmamların (ə) cəmiyyətin dini, ictimai və idarə işlərini ədalətli fəqihlərə tapşırmasındadır. Buna əsasən insanların istəyi və rəyi “fəqihin vilayətinin” legitimliyində heç bir təsirə malik deyil. İmam Xomeyni, Abdullah Cavadi Amuli, Məhəmməd Mumin Qumi və [[Məhəmməd Təqi Misbah Yəzdi]] bu nəzəriyyənin tərəfdarları hesab edilir. | ||
=== Fəqihin mütləq vilayəti === | === Fəqihin mütləq vilayəti === | ||
Vəliyyi-Fəqihin təyin edilmiş olduğunu düşünən bəzi şəxslər fəqihin mütləq vilayətə sahib olduğunu hesab edir. Yəni, fəqihin hakimiyyət və siyasət işlərində həzrət Peyğəmbərin (s) və İmamların (ə) sahib olduğu bütün səlahiyyətlərə malik olmasını düşünür. Çünki, hədəf şəriətin icra olunmasıdır və bu barədə hakimlər arasında fərq qoymaq düzgün deyil. Həmçinin dünyəvi qanunların legitimliyi “vəliyyi-fəqihin” icazəsi ilə şərtlənmişdir və qanun vəliyyi-fəqihi məhdudlaşdıra bilməz. Onun göstərişləri qanun hökmündədir. | Vəliyyi-Fəqihin təyin edilmiş olduğunu düşünən bəzi şəxslər [[Müctəhid|fəqihin]] mütləq vilayətə sahib olduğunu hesab edir. Yəni, fəqihin hakimiyyət və siyasət işlərində [[Həzrət Muhəmməd (s)|həzrət Peyğəmbərin (s)]] və [[Şiə imamları (ə)|İmamların (ə)]] sahib olduğu bütün səlahiyyətlərə malik olmasını düşünür. Çünki, hədəf şəriətin icra olunmasıdır və bu barədə hakimlər arasında fərq qoymaq düzgün deyil. Həmçinin dünyəvi qanunların legitimliyi “vəliyyi-fəqihin” icazəsi ilə şərtlənmişdir və qanun vəliyyi-fəqihi məhdudlaşdıra bilməz. Onun göstərişləri qanun hökmündədir. | ||
Deyilənə görə, bu fikir ilk dəfə imam Xomeyni tərəfindən irəli sürülmüşdür. | Deyilənə görə, bu fikir ilk dəfə imam Xomeyni tərəfindən irəli sürülmüşdür. | ||
=== Fəqihin vilayətin seçki yolu ilə olması === | === Fəqihin vilayətin seçki yolu ilə olması === | ||
Bu görüş insanların fikirini fəqih vilayətinin legitimlik səbəbinin bir hissəsi olaraq zəruri hesab edir. Yəni, bu nəzərə əsasən qanuni hakim odur ki, fəqih, ədalətli, zamanı tanıyan, idarə bacarığına sahib olan, tədbirli olmaqdan əlavə camaatın hamısı və ya əksəriyyəti onu rəhbər olaraq seçmiş olsunlar. Bu fikirdə olanlar fəqihin mütləq vilayətinə irad etmiş olur. Şəhid Behişti, Şəhid Mütəhhəri, Hüseynəli Müntəziri və Nemətullah Salehi Nəcəfabadi bu görüşün tərəfdarlarındandır. | Bu görüş insanların fikirini fəqih vilayətinin legitimlik səbəbinin bir hissəsi olaraq zəruri hesab edir. Yəni, bu nəzərə əsasən qanuni hakim odur ki, fəqih, ədalətli, zamanı tanıyan, idarə bacarığına sahib olan, tədbirli olmaqdan əlavə camaatın hamısı və ya əksəriyyəti onu rəhbər olaraq seçmiş olsunlar. Bu fikirdə olanlar fəqihin mütləq vilayətinə irad etmiş olur. [[Seyyid Məhəmməd Hüseyni Behişti|Şəhid Behişti]], Şəhid Mütəhhəri, [[Hüseynəli Müntəziri]] və Nemətullah Salehi Nəcəfabadi bu görüşün tərəfdarlarındandır. | ||
== “Fəqihin vilayəti” nəzəriyyəsinin müxalifləri == | == “Fəqihin vilayəti” nəzəriyyəsinin müxalifləri == | ||
Şeyx Ənsari, Axund Xorasani, Mirzə Naini və Ayətullah Xoyi “fəqihin vilayətinin” müxaliflərindən hesab edilirlər. Şeyx Ənsarinin fətvasına əsasən, qeyb zamanında fətva vermək və qazilik etmək kimi işlər fəqihin öhdəsindədir. Lakin, insanların canı və malı üzərində hakimiyyət etmək yalnız həzrət Peyğəmbərə (s) və İmamlara (ə) məxsusdur. | Şeyx Ənsari, Axund Xorasani, Mirzə Naini və Ayətullah Xoyi “fəqihin vilayətinin” müxaliflərindən hesab edilirlər. Şeyx Ənsarinin fətvasına əsasən, qeyb zamanında fətva vermək və qazilik etmək kimi işlər fəqihin öhdəsindədir. Lakin, insanların canı və malı üzərində hakimiyyət etmək yalnız həzrət Peyğəmbərə (s) və İmamlara (ə) məxsusdur. | ||