Məzmuna keçin

İmam Həsən Əskəri (ə): Redaktələr arasındakı fərq

771 bayt əlavə edildi ,  17 İyul 2023
Sətir 43: Sətir 43:


== İmamlığının dəlilləri və müddəti ==
== İmamlığının dəlilləri və müddəti ==
İmam Həsən Əskərinin (ə) [[İmamət|imamlıq]] müddəti altı il (h. q. 254-260-cı illər) olmuşdur. [[İmam Hadi (ə)|İmam Hadinin]] şəhid edilməsindən sonra İmam Həsən ibn Əli Əskərinin (ə) imam olmasına ən tutarlı dəlil İmam Hadinin (ə) onun canişinliyi ilə əlaqədar vəsiyyəti və bu haqda dediyi hədislərdir(50). [[Şeyx Müfid]] “Əl-İrşad” kitabında mövzu ilə əlaqədar ondan çox məktub və rəvayət qeyd etmişdir(51).  Əksər şiələr və İmam Hadinin (ə) səhabələri onun şəhadətindən sonra İmam Həsən Əskəriyə (ə) imam olaraq müraciət ediblər(52). Lakin az bir hissə İmam Hadinin (ə) digər övladı [[İmam Hadinin (ə) oğlu Cəfər|Cəfər əl-Kəzzab]] kimi tanınan Cəfər ibn Əlini özünə imam seçdilər. Başqa bir qrup isə [[İmam Hadi (ə)|İmam Hadinin (ə)]] sağlığında vəfat edən Seyyid Məhəmmədin imamlığını qəbul etdilər(53). [[İmam Hadinin (ə) oğlu Cəfər|Cəfər əl-Kəzzabın]] imamlığını qəbul edənlər İmam Həsən Əskərinin (ə) imamlığına bəzi iradlar bildirirdilər. Özlərinin yüksək savadı olmamasına baxmayaraq, bəzən İmamın (ə) elmi səviyyəsini ölçdüklərini və onu imamlıq üçün lazım olan səviyyədə görmədiklərini iddia edirdilər(54). Bəzən isə İmamın (ə) məktublarında qramatik səhvlərin olduğunu deyirdilər(55). Bəzi hallarda isə İmam Həsən Əskərinin (ə) geyim tərzinə irad bildirirdilər(56). Yaxud İmamın (ə) səlahiyyət dairəsinə müadaxilə edərək, onu, vəkillərinin rəftarına görə tənqid edirdilər(57). Habelə, bəzən İmamın (ə) tapşırıqlarını icra eləmir və ya onun nümayəndələrini qəbul etmirdilər(58). Elə buna görə də İmam (ə) deyirdi ki, heç bir imam mənim kimi şiələr tərəfdən şəkk və tərəddüdlə qarşılanmamışdır(59). İmam Həsən Əskəri (ə) belə rəftarların davamlı təkrarlanmasını ilahi nemətin kəsilməsinə səbəb ola biləcəyini xatırladırdı(60). Müdərrisi Təbatəbaiyə görə, bəlkə də elə bu nankorluqlara görə idi ki, [[şiə]] cəmiyyətı axırda məsum imam nemətindən məhrum qaldı(61).
İmam Həsən Əskərinin (ə) [[İmamət|imamlıq]] müddəti altı il (h. q. 254-260-cı illər) olmuşdur. [[İmam Hadi (ə)|İmam Hadinin]] şəhid edilməsindən sonra İmam Həsən ibn Əli Əskərinin (ə) imam olmasına ən tutarlı dəlil İmam Hadinin (ə) onun canişinliyi ilə əlaqədar vəsiyyəti və bu haqda dediyi hədislərdir.<ref>Şeyx Tusi, Əl-Ğeybə, h.q 1398, s.120-122; İrbili, Kəşful-ğummə, h.q 1381, c.2, s.404-407</ref> [[Şeyx Müfid]] “Əl-İrşad” kitabında mövzu ilə əlaqədar ondan çox məktub və rəvayət qeyd etmişdir.<ref>Müfid, Əl-İrşad, h.q 1413, c.2, s.314-320</ref> Əksər şiələr və İmam Hadinin (ə) səhabələri onun şəhadətindən sonra İmam Həsən Əskəriyə (ə) imam olaraq müraciət ediblər.<ref>Cəfəriyan, Həyate fikri və siyasiye İmamane şie, h.ş 1381, s.537</ref> Lakin az bir hissə İmam Hadinin (ə) digər övladı [[İmam Hadinin (ə) oğlu Cəfər|Cəfər əl-Kəzzab]] kimi tanınan Cəfər ibn Əlini özünə imam seçdilər. Başqa bir qrup isə [[İmam Hadi (ə)|İmam Hadinin (ə)]] sağlığında vəfat edən Seyyid Məhəmmədin imamlığını qəbul etdilər.<ref>Əşəri, Əl-Məqalat və firəq, h.ş 1360, s.101</ref> [[İmam Hadinin (ə) oğlu Cəfər|Cəfər əl-Kəzzabın]] imamlığını qəbul edənlər İmam Həsən Əskərinin (ə) imamlığına bəzi iradlar bildirirdilər. Özlərinin yüksək savadı olmamasına baxmayaraq, bəzən İmamın (ə) elmi səviyyəsini ölçdüklərini və onu imamlıq üçün lazım olan səviyyədə görmədiklərini iddia edirdilər.<ref>Şəhristani, Əl-Miləl vən-nihəl, h.ş 1364, c.1, s.200</ref> Bəzən isə İmamın (ə) məktublarında qramatik səhvlərin olduğunu deyirdilər.<ref>Məsudi, İsbatul-vəsiyyət, h.ş 1384, s.252</ref> Bəzi hallarda isə İmam Həsən Əskərinin (ə) geyim tərzinə irad bildirirdilər.<ref>Şeyx Tusi, Əl-Ğeybə, h.q 1411, s.246-247</ref> Yaxud İmamın (ə) səlahiyyət dairəsinə müadaxilə edərək, onu, vəkillərinin rəftarına görə tənqid edirdilər.<ref>Şeyx Tusi, Əl-Ğeybə, h.q 1411, s.218</ref> Habelə, bəzən İmamın (ə) tapşırıqlarını icra eləmir və ya onun nümayəndələrini qəbul etmirdilər.<ref>Şeyx Tusi, İxtiyaru mərifətir-rical, h.q 1409, s.541</ref> Elə buna görə də İmam (ə) deyirdi ki, heç bir imam mənim kimi şiələr tərəfdən şəkk və tərəddüdlə qarşılanmamışdır.<ref>Şeyx Səduq, Kəmaluddin, h.q 1395, c.1, s.222</ref> İmam Həsən Əskəri (ə) belə rəftarların davamlı təkrarlanmasını ilahi nemətin kəsilməsinə səbəb ola biləcəyini xatırladırdı.<ref>Şeyx Tusi, İxtiyaru mərifətir-rical, h.q 1409, s.541</ref> Müdərrisi Təbatəbaiyə görə, bəlkə də elə bu nankorluqlara görə idi ki, [[şiə]] cəmiyyət axırda məsum imam nemətindən məhrum qaldı.<ref>Müdərrisi Təbatəbai, Məktəb dər fərayənde təkamol, h.ş 1374, s.93</ref>
 
== Siyasi vəziyyət ==
== Siyasi vəziyyət ==
İmam Həsən Əskəri (ə) [[İmamət|imamlıq]] dövründə üç Abbasi xəlifəsi ilə- Mötəzi Abbasi (252-255), Möhtədi Abbasi (255-256) və Mötəmid Abbasinin (256-279) müasir olub.
İmam Həsən Əskəri (ə) [[İmamət|imamlıq]] dövründə üç Abbasi xəlifəsi ilə- Mötəzi Abbasi (252-255), Möhtədi Abbasi (255-256) və Mötəmid Abbasinin (256-279) müasir olub.
confirmed, movedable, templateeditor
14.665

edits