confirmed, movedable, templateeditor
14.756
edits
İstixarə: Redaktələr arasındakı fərq
redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 35: | Sətir 35: | ||
==Qaydalar və şərtlər== | ==Qaydalar və şərtlər== | ||
İstixarə üçün müəyyən qaydalar və şərtlər qeyd olunub ki, onlardan bəziləri aşağıdakılardır: | İstixarə üçün müəyyən qaydalar və şərtlər qeyd olunub ki, onlardan bəziləri aşağıdakılardır: | ||
*İstixarə edilən işin mübah (icazəli) olması: İstixarə mübah işlərə dair şübhəni aradan qaldırmaqdır, yaxşı işlərə yox. | *İstixarə edilən işin mübah (icazəli) olması: İstixarə [[mübah]] işlərə dair şübhəni aradan qaldırmaqdır, yaxşı işlərə yox. | ||
*Özü üçün istixarə: Əllamə Məclisiyə görə, elə bir hədis yoxdur ki, insan başqasının adına istixarə etsin. Ona görə də hər kəsin özü üçün istixarə etməsi daha münasibdir. Əlbəttə, o, Seyid ibn Tavusdan başqası üçün istixarənin caiz olduğunu da nəql etmişdir. | *Özü üçün istixarə: [[Məhəmməd Baqir Məclisi|Əllamə Məclisiyə]] görə, elə bir [[hədis]] yoxdur ki, insan başqasının adına istixarə etsin. Ona görə də hər kəsin özü üçün istixarə etməsi daha münasibdir. Əlbəttə, o, Seyid ibn Tavusdan başqası üçün istixarənin caiz olduğunu da nəql etmişdir. | ||
*Məsləhətləşmədən sonra istixarə: Yəni istixarədən əvvəl məsləhətləşmək lazımdır. Əgər nəticəsi olmasa, istixarə etmək olar. | *Məsləhətləşmədən sonra istixarə: Yəni istixarədən əvvəl məsləhətləşmək lazımdır. Əgər nəticəsi olmasa, istixarə etmək olar. | ||
*İstixarə yeri: Şəhidi-əvvəlin fikrincə, istixarənin məscid və ziyarətgahlarda dua ilə olması daha yaxşıdır. Bəzi rəvayətlərdə İmam Hüseynin (ə) hərəmində istixarə etməkdən bəhs edilir. | *İstixarə yeri: [[Şəhid Əvvəl|Şəhidi-əvvəlin]] fikrincə, istixarənin [[məscid]] və ziyarətgahlarda dua ilə olması daha yaxşıdır. Bəzi rəvayətlərdə [[İmam Hüseynin (ə) hərəmi|İmam Hüseynin (ə) hərəmində]] istixarə etməkdən bəhs edilir. | ||
*Zaman: Feyz Kaşani “Təqvimul-muhsinin” kitabında Quranla istixarə üçün həftənin hər günündə bəzi saatlar qeyd edib. Lakin qeyd olunan saatların möminlər arasında məşhur olduğunu və hədislərdə rast gəlinmədiyini bildirib. “Cəvahir”in müəllifinin dediyinə görə, istixarə namazının xüsusi vaxtı yoxdur. Əlbəttə, Quranla istixarə haqqında namaz zamanı edilməsi nəql olunub. | *Zaman: Feyz Kaşani “Təqvimul-muhsinin” kitabında [[Quran|Quranla]] istixarə üçün həftənin hər günündə bəzi saatlar qeyd edib. Lakin qeyd olunan saatların [[İman|möminlər]] arasında məşhur olduğunu və hədislərdə rast gəlinmədiyini bildirib. “Cəvahir”in müəllifinin dediyinə görə, istixarə namazının xüsusi vaxtı yoxdur. Əlbəttə, Quranla istixarə haqqında namaz zamanı edilməsi nəql olunub. | ||
*İstixarəyə əməl etmək: İstixarəyə əməl etmək şəriətə görə vacib deyil, lakin ona əməl etmək daha yaxşıdır. | *İstixarəyə əməl etmək: İstixarəyə əməl etmək şəriətə görə [[vacib]] deyil, lakin ona əməl etmək daha yaxşıdır. | ||
*İstixarədən əvvəl xüsusi dualar oxumaq, Quranın bəzi surələrini oxumaq və salavat göndərmək tövsiyə olunub. | *İstixarədən əvvəl xüsusi [[Dua|dualar]] oxumaq, Quranın bəzi surələrini oxumaq və salavat göndərmək tövsiyə olunub. | ||
==Məşhur istixarələr== | ==Məşhur istixarələr== | ||
| Sətir 47: | Sətir 47: | ||
*Məhəmməd Əli Şah Qacarın istixarələri: O, bir sıra işlərdə, o cümlədən, hicri-şəmsi 1287-ci ildə Milli Şura Məclisinin top atəşinə tutulması və bəzi insanların sürgün edilməsi üçün istixarədən istifadə etmişdir. | *Məhəmməd Əli Şah Qacarın istixarələri: O, bir sıra işlərdə, o cümlədən, hicri-şəmsi 1287-ci ildə Milli Şura Məclisinin top atəşinə tutulması və bəzi insanların sürgün edilməsi üçün istixarədən istifadə etmişdir. | ||
*Nasirəddin şahın İranın Herat üzərində hakimiyyətini qəbul etmək üçün istixarəsi: Hicri-şəmsi 1296-cı ildə İngiltərə hökuməti Heratın hakimiyyətini naməlum müddətə İrana qaytarmaq qərarına gəldi. Nasirəddin şah çoxlu məsləhətləşmələrdən sonra istixarəyə müraciət etdi. | *Nasirəddin şahın İranın Herat üzərində hakimiyyətini qəbul etmək üçün istixarəsi: Hicri-şəmsi 1296-cı ildə İngiltərə hökuməti Heratın hakimiyyətini naməlum müddətə İrana qaytarmaq qərarına gəldi. Nasirəddin şah çoxlu məsləhətləşmələrdən sonra istixarəyə müraciət etdi. | ||
*Əbdül-Kərim Hairi Yəzdinin Qumda qalmaq üçün istixarə etməsi: Qum Elmi Hövzəsinin təsisçisi Ayətullah Hairi hicri-qəməri 1340-cı ildə Quma getdi. Bu səfər zamanı bəzi Qum alimləri və əhalisi ondan orada məskunlaşmasını xahiş etdilər. O, əvvəlcə tərəddüd etdi, lakin alimlərin təkidindən sonra istixarə etdi və Qumda məskunlaşdı. | *Əbdül-Kərim Hairi Yəzdinin [[Qum|Qumda]] qalmaq üçün istixarə etməsi: Qum Elmi Hövzəsinin təsisçisi Ayətullah Hairi hicri-qəməri 1340-cı ildə Quma getdi. Bu səfər zamanı bəzi Qum alimləri və əhalisi ondan orada məskunlaşmasını xahiş etdilər. O, əvvəlcə tərəddüd etdi, lakin alimlərin təkidindən sonra istixarə etdi və Qumda məskunlaşdı. | ||
*Nəcəf ağsaqqallarının Molla Qurbanəli Zəncani üçün istixarə etməsi: O, Zəncan sakini idi və məşrutə ilə razılaşmırdı. Məşrutəçilər onu Tehranda müşahidə altında saxlamaq istədilər, lakin məşrutə tərəfdarı olan Nəcəf ağsaqqalları istixarə etdilər və onun əsasında onu İraqa göndərməyi xahiş etdilər. | *Nəcəf ağsaqqallarının Molla Qurbanəli Zəncani üçün istixarə etməsi: O, Zəncan sakini idi və məşrutə ilə razılaşmırdı. Məşrutəçilər onu Tehranda müşahidə altında saxlamaq istədilər, lakin məşrutə tərəfdarı olan Nəcəf ağsaqqalları istixarə etdilər və onun əsasında onu İraqa göndərməyi xahiş etdilər. | ||
*Mühəndis Mehdi Bazərqanın Britaniya neft şirkətinin ixtiyarından alınan və milliləşən İran neft sənayesinin və yeni yaranmış Neft şirkətinin idarə heyətinə rəhbərlik etmək yönündə doktor Müssədiqin təklifini qəbul etmək üçün istixarə etməsi. | *Mühəndis Mehdi Bazərqanın Britaniya neft şirkətinin ixtiyarından alınan və milliləşən İran neft sənayesinin və yeni yaranmış Neft şirkətinin idarə heyətinə rəhbərlik etmək yönündə doktor Müssədiqin təklifini qəbul etmək üçün istixarə etməsi. | ||
| Sətir 53: | Sətir 53: | ||
==İstixarəyə uyğun əməl etmək haqqında şəriət hökmü== | ==İstixarəyə uyğun əməl etmək haqqında şəriət hökmü== | ||
Fəqihlərin nəzərinə görə, istixarənin nəticəsinə əməl etmək vacib deyil. Ona qarşı çıxmaq da şəriətdə haram deyil. Baxmayaraq ki, onun əksinə əməl etməmək daha yaxşıdır. Ayətullah Şübeyri Zəncaninin fikrincə, istixarənin əksinə əməl etməkdə ziyan ehtimalı olduğu üçün ehtiyat ona qarşı çıxmamaqdır. | [[Müctəhid|Fəqihlərin]] nəzərinə görə, istixarənin nəticəsinə əməl etmək vacib deyil. Ona qarşı çıxmaq da şəriətdə [[haram]] deyil. Baxmayaraq ki, onun əksinə əməl etməmək daha yaxşıdır. Ayətullah Şübeyri Zəncaninin fikrincə, istixarənin əksinə əməl etməkdə ziyan ehtimalı olduğu üçün ehtiyat ona qarşı çıxmamaqdır. | ||
==Biblioqrafiya== | ==Biblioqrafiya== | ||
İstixarə haqqında ayrıca kitablar yazılıb. Onlardan Əyyaşinin “İstixarə” və Zübeyri Şafeinin “əl-İstixarə vəl-istişarə” əsərlərini bu sahədə qələmə alınan ilk əsərlər hesab etmək olar. İstixarə haqqında bəzi başqa kitablar bunlardır: | İstixarə haqqında ayrıca kitablar yazılıb. Onlardan Əyyaşinin “İstixarə” və Zübeyri Şafeinin “əl-İstixarə vəl-istişarə” əsərlərini bu sahədə qələmə alınan ilk əsərlər hesab etmək olar. İstixarə haqqında bəzi başqa kitablar bunlardır: | ||
*Seyid ibn Tavusun (vəfatı: h. q. 664) “Fəthül-əbvab bəynə zəvil-əlbab və bəynə rəbbil-ərbab fil-istixarat” əsəri. Ərəb dilində yazılan bu kitab istixarənin şəriətə uyğunluğunu və müxtəlif üsullarını öyrənir. | *Seyid ibn Tavusun (vəfatı: [[Hicrətin 664-cü ili|h. q. 664]]) “Fəthül-əbvab bəynə zəvil-əlbab və bəynə rəbbil-ərbab fil-istixarat” əsəri. Ərəb dilində yazılan bu kitab istixarənin şəriətə uyğunluğunu və müxtəlif üsullarını öyrənir. | ||
*Əbülfəzl Təriqedarın qələmə aldığı “Kəndokavi dər bareyi-istixarə və təfəuul” kitabı. Bu kitabda istixarə üsulları mütləq istixarə, qəlb istixarəsi, məşvərət istixarəsi, Quranla istixarə, kağızla istixarə və təsbehlə istixarəyə bölünür. | *Əbülfəzl Təriqedarın qələmə aldığı “Kəndokavi dər bareyi-istixarə və təfəuul” kitabı. Bu kitabda istixarə üsulları mütləq istixarə, qəlb istixarəsi, məşvərət istixarəsi, Quranla istixarə, kağızla istixarə və təsbehlə istixarəyə bölünür. | ||
*Seyid Abdullah Şübbərin “İrşadul-müstəbsir fil-istixarat” əsəri; | *Seyid Abdullah Şübbərin “İrşadul-müstəbsir fil-istixarat” əsəri; | ||
*Şeyx Bəhainin “İstixare ba Qoran” əsəri; | *[[Şeyx Bəhai|Şeyx Bəhainin]] “İstixare ba Qoran” əsəri; | ||
*Seyid Əbdül-Hüseyn Larinin “İstixarename” əsəri; | *Seyid Əbdül-Hüseyn Larinin “İstixarename” əsəri; | ||
*Feyz Kaşaninin “əl-İsarətu ən məanil-istixarə”; | *Feyz Kaşaninin “əl-İsarətu ən məanil-istixarə”; | ||
| Sətir 66: | Sətir 66: | ||
*Əhməd ibn Əbdüs-Salam əl-Bəhraninin “əl-İstixarat” əsəri; | *Əhməd ibn Əbdüs-Salam əl-Bəhraninin “əl-İstixarat” əsəri; | ||
*Mirzə Əbül-Məali Kəlbasi İsfəhaninin “əl-İstixarə minəl-Quranil-məcid vəl-furqanil-həmid” əsəri; | *Mirzə Əbül-Məali Kəlbasi İsfəhaninin “əl-İstixarə minəl-Quranil-məcid vəl-furqanil-həmid” əsəri; | ||
*Lütfüllah Safi Gülpayqaninin “Cəvazul-istisqam vəl-istixarə” əsəri; | *[[Lütfüllah Safi Qolpayqani|Lütfüllah Safi Gülpayqaninin]] “Cəvazul-istisqam vəl-istixarə” əsəri; | ||
*Məhəmməd Baqir Məclisinin “Məfatihul-ğeyb dər adabi-istixare” əsəri; | *[[Məhəmməd Baqir Məclisi|Məhəmməd Baqir Məclisinin]] “Məfatihul-ğeyb dər adabi-istixare” əsəri; | ||
*Kəfəminin “Məfatihul-ğeyb fil-istixarə vəl-istişarə” əsəri. | *Kəfəminin “Məfatihul-ğeyb fil-istixarə vəl-istişarə” əsəri. | ||
==İstinadlar== | ==İstinadlar== | ||
==Ədəbiyyat== | ==Ədəbiyyat== | ||