Anonymous user
Həzrət Abbas (ə): Redaktələr arasındakı fərq
→Kərbəla hadisəsində
imported>V.Safar |
imported>V.Safar |
||
Sətir 57: | Sətir 57: | ||
== Kərbəla hadisəsində == | == Kərbəla hadisəsində == | ||
Abbas ibni Əlinin Kərbəla hadisəsində olması, onun hayatının ən önəmli məqamlarından biri sayılır və onun Kərbəla hadisəsində olan bu rolu Şiə üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Abbası, imam Hüseyn (ə) qiyamının ən mühüm şəxsiyyətlərindən bilirlər. Bütün bunlara baxmayaraq, xüsusi şəkildə həzrət Abbas haqqında yazılmış bir çox kitablarda, tarixi və yaxud rəvayi xəbərlərdə, imam Hüseynin (ə) hicri qəməri tarixi ilə 61-ci ilin Məhərrəm ayından öncə, Mədinədən Məkkəyə sonra isə Məkkədən Küfəyə qədər hərəkəti zamanında, Abbas haqqında heç bir məlumat yoxdur. | : ''Əsl məqalə: [[Kərbəla hadisəsi]]'' | ||
Abbas ibni Əlinin Kərbəla hadisəsində olması, onun hayatının ən önəmli məqamlarından biri sayılır və onun Kərbəla hadisəsində olan bu rolu Şiə üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Abbası, [[İmam Hüseynin (ə) qiyamı|imam Hüseyn (ə) qiyamının]] ən mühüm şəxsiyyətlərindən bilirlər. Bütün bunlara baxmayaraq, xüsusi şəkildə həzrət Abbas haqqında yazılmış bir çox kitablarda, tarixi və yaxud rəvayi xəbərlərdə, imam Hüseynin (ə) [[Hicrətin 61-ci ili|hicri qəməri tarixi ilə 61-ci ilin]] [[Məhərrəm (ay)|Məhərrəm ayından]] öncə, Mədinədən [[Məkkə|Məkkəyə]] sonra isə Məkkədən [[Küfə|Küfəyə]] qədər hərəkəti zamanında, Abbas haqqında heç bir məlumat yoxdur. | |||
=== Məkkədə xütbəsi (çıxışı) === | === Məkkədə xütbəsi (çıxışı) === | ||
“Xətibi Kəbə” kitabının müəllifi, bir xütbəni həzrət Abbasa nisbət vermiş və onun sənədini “Mənaqibi sadətəl kiram” kitabına istinad edərək təkid edir ki, bu kitabı görməmişdir. Bu xəbərə əsasən həzrət Abbas Zil-hiccə ayının | “Xətibi Kəbə” kitabının müəllifi, bir [[Xütbə|xütbəni]] həzrət Abbasa nisbət vermiş və onun sənədini “Mənaqibi sadətəl kiram” kitabına istinad edərək təkid edir ki, bu kitabı görməmişdir. Bu xəbərə əsasən həzrət Abbas [[Zil-hiccə ayının 8-i|Zil-hiccə ayının səkkizinci günü]], Kəbə evinin üstündə xütbə etmiş və bu söhbətində [[İmam Hüseyn (ə)|imam Hüseynin (ə)]] məqamına işarə edərək, [[Yezid ibn Müaviyə|Yezidi]] şərab içən şəxs olaraq tanıtdırmış və insanları onunla [[Beyət|beyət]] etməsinə görə tənqid etmişdir. O, bu çıxışı əsnasında bildirir, nə qədər ki, o həyatdadır, icazə verməyəcək bir kimsə imam Hüseyni (ə) [[Şəhadət|şəhid etsin]], imamın şəhadəti yalnız Abbası öldürdükdən sonra hayata keçə bilər. Cuya Cahanbəxş, məqalələrindən birində, bu xütbəni ədəbi baxımdan intiqad edərək, onun müəllifinin və kitabın tanınmayan bir şəxs tərəfindən yazıldığını bildirərək, onu rədd edib təkid edir ki, bu macəra digər mənbələrdə də gəlməmişdir. | ||
=== Aşura gününün ələmdarı (bayraqdarı) === | === Aşura gününün ələmdarı (bayraqdarı) === | ||
Həzrət Abbas ( | Həzrət Abbas (ə) Aşura günü, imam Hüseyn (ə) qoşununun ələmdarı idi. İmam (ə) Aşuranın sübh vaxtında bu məqamı ona həvalə etdi. Bəzi məlumatlara əsasən, imam, Abbası meydana göndərmək üçün çağırdığında, onun ələmdar olduğunu ona xatırladır. | ||
=== Səqqalıq və su gətirməsi === | === Səqqalıq və su gətirməsi === | ||
Tarixi mənbələrə əsasən, o vaxt ki, düşmən suyu imam Hüseyn (ə) karvanının üzünə bağladı və susuzluq imamın əshab və ailəsini əldən saldı, imam, Abbası otuz atlı və | Tarixi mənbələrə əsasən, o vaxt ki, düşmən suyu imam Hüseyn (ə) karvanının üzünə bağladı və susuzluq imamın əshab və ailəsini əldən saldı, imam, Abbası otuz atlı və iyirmi piyadə döyüşçü ilə, iyirmi su müşkiylə Fərat çayından su gətirməyə göndərdi. Onlar gecənin qaranlığından istifadə edərək [[Fərat çayı|Fərat çayına]] yaxınlaşdılar, lakin [[Ömər ibn Həccac Zübeydi|Ömər ibni Həccac]] və onun adamları, onların su götürmələrinə mane olmaq istəsələr də Abbas (ə) və onunla birlikdə olanlar, onları uzaqlaşdıraraq, özlərini Fərat çayına çatdırıb müşklərini su ilə doldurdular. Fərat çayından qayıtdıqları zaman, Ömər ibni Həccac və qoşunu, onlara hücum etdilər. Abbas (ə) və digər atlı əsgərlər onların qarşısını aldılar, piyada dəstə isə suyu xeymələrə çatdırdı. | ||
=== Əmannamənələri qəbul etməməsi === | === Əmannamənələri qəbul etməməsi === | ||
Sətir 73: | Sətir 74: | ||
==== Abdullah ibni əbu Məhəli-nin əmannaməsi ==== | ==== Abdullah ibni əbu Məhəli-nin əmannaməsi ==== | ||
Şimr ibni Zil-Cövşən, imam | [[Şimr ibn Zil-Cövşən|Şimr ibni Zil-Cövşən]], imam Hüseynlə (ə) döyüş və ya onun təslim olması naməsini ibni Ziyaddan alıb qəsrdən çıxarkən, Ümmül-Bəninin qardaşı oğlu və Şimrin köməkçilərindən olan Əbdullah ibni Əbi Məhəl, öz bibisi uşaqları, Abbas və onun qardaşları üçün Ubeydullah ibni Ziyaddan əmannamə alıb öz xadimi vasitəsilə imam Hüseyn (ə) xeyməgahına, Ümmül-Bənin övladlarına göndərdi. Onun elçisi Abbas və onun qardaşlarının hüzuruna çatdıqda dedi: Bu əmannaməni dayınız sizin üçün göndərib. Onlar cavabında dedilər: Dayımıza salamımızı çatdır və ona de bizim onun əmannaməsinə ehtiyacımız yoxdur, amma Allah bizim üçün ibni Süməyyənin əmannaməsindən daha üstündür. | ||
==== Şimr zil-Cövşənin əmannaməsi ==== | ==== Şimr zil-Cövşənin əmannaməsi ==== | ||
Məhərrəm ayının doqquzuncu gecəsi, Şimr, Hüseynin (ə) əshabının qarşısında durub dedi: Bacım oğlanları haradadır?! Abbas, Cəfər və Osman xeymədən çıxaraq dedilər: Nə istəyirsən?! Şimr dedi: Siz amandasız. Onlar dedilər: Sən əgər bizim dayımızsansa Allah sənə və sənin əmannamənə lənət etsin, sən peyğəmbər balasını yaddan çıxarıb yalnız bizim üçün əmannamə gətirmisən!<br> | Məhərrəm ayının doqquzuncu gecəsi, Şimr, Hüseynin (ə) əshabının qarşısında durub dedi: Bacım oğlanları haradadır?! Abbas, Cəfər və Osman xeymədən çıxaraq dedilər: Nə istəyirsən?! Şimr dedi: Siz amandasız. Onlar dedilər: Sən əgər bizim dayımızsansa Allah sənə və sənin əmannamənə lənət etsin, sən peyğəmbər balasını yaddan çıxarıb yalnız bizim üçün əmannamə gətirmisən!<br> | ||
İbni Əsəm (vəfat 316 h.q) bir xəbərdə bu cür nəql edir: Şimr, Ümmül-Bənin övladlarını səslədikdə, Hüseyn (ə) | İbni Əsəm (vəfat 316 h.q) bir xəbərdə bu cür nəql edir: Şimr, Ümmül-Bənin övladlarını səslədikdə, Hüseyn (ə) qardaşlarına dedi: Ona cavab verin baxmayaraq ki, fasiqdir, amma o sizin dayınız sayılır. Həzrət Abbas (ə) və qardaşları Şimrə dedilər: Nə istəyirsən? Şimr dedi: Ey bacım uşaqları! Siz amandasız. Özünüzü Hüseynlə ölümə aparmayın və əmirəl-möminin Yezidə itaət edin. Bu zaman Abbas ibni Əli dedi: Ölüm olsun sənə ey Şimr! Alah sənə də əmannamənə də lənət etsin; ey Allahın düşməni! Bizə deyirsən qardaşımızdan əl çəkib düşmənə itaət edək?! <br> | ||
İbni Kəsirin (vəfat 774 h.q) verdiyi digər bir xəbər, qədim mənbələrin əksi olaraq bu cür nəql olunur: Hüseynin (ə) qardaşları, Şimrə dedilər: Sən əgər bizə və qardaşımız Hüseynə (ə) aman versən, biz də sənin əmannaməni qəbul edərik, əks təqdirdə sənin əmannamənə ehtiyacımız yoxdur. Amma qeyd etmək lazımdır ki, ibni Kəsirin və ibni Əsəmin xəbərləri, tarixi baxımdan son zamanlara təsadüf etdiyindən və məzmun cəhətindən, etimad ediləcək həddə deyil, o cür ki, qədim mənbələrdə gələn xəbərlərin də əksinədir. | İbni Kəsirin (vəfat 774 h.q) verdiyi digər bir xəbər, qədim mənbələrin əksi olaraq bu cür nəql olunur: Hüseynin (ə) qardaşları, Şimrə dedilər: Sən əgər bizə və qardaşımız Hüseynə (ə) aman versən, biz də sənin əmannaməni qəbul edərik, əks təqdirdə sənin əmannamənə ehtiyacımız yoxdur. Amma qeyd etmək lazımdır ki, ibni Kəsirin və ibni Əsəmin xəbərləri, tarixi baxımdan son zamanlara təsadüf etdiyindən və məzmun cəhətindən, etimad ediləcək həddə deyil, o cür ki, qədim mənbələrdə gələn xəbərlərin də əksinədir. | ||
Sətir 85: | Sətir 86: | ||
Bəzi tarixi məlumatlara əsasən, imam Əlinin (ə) Ümmül-Bəninlə ailə hayatı qurduqdan sonra, Abbas, Cəfər, Abdullah və Osman adlarında dörd öğulları oluşdur. Aşura günü, Abbas öz qardaşlarını mübarizə etməyə təşviq etmişdir. Bu xəbər, tarixi mənbələrdə iki cür öz əksini tapır. | Bəzi tarixi məlumatlara əsasən, imam Əlinin (ə) Ümmül-Bəninlə ailə hayatı qurduqdan sonra, Abbas, Cəfər, Abdullah və Osman adlarında dörd öğulları oluşdur. Aşura günü, Abbas öz qardaşlarını mübarizə etməyə təşviq etmişdir. Bu xəbər, tarixi mənbələrdə iki cür öz əksini tapır. | ||
==== Gedin ki, mən irs aparım ==== | ==== Gedin ki, mən irs aparım ==== | ||
Bir xəbərə əsasən ki, (Əbu Hənifə 157 h.q); (Təbəri 310 h.q); (İbni Əsir 630 h.q) nəql edirlər: Həzrət Abbas, Aşura gününün əsr vaxtında, anadan bir olan qardaşları Abdullah, Cəfər və Osmana dedi: Ey anam balaları, gedin meydana ki, mən sizdən irs aparım, çünki sizin övladınız yoxdur, odur ki, onlar da bunu edib, şəhid oldular. | Bir xəbərə əsasən ki, (Əbu Hənifə 157 h.q); (Təbəri 310 h.q); (İbni Əsir 630 h.q) nəql edirlər: Həzrət Abbas, Aşura gününün əsr vaxtında, anadan bir olan qardaşları Abdullah, Cəfər və Osmana dedi: Ey anam balaları, gedin meydana ki, mən sizdən [[İrs|irs]] aparım, çünki sizin övladınız yoxdur, odur ki, onlar da bunu edib, şəhid oldular. | ||
Amma bu xəbər, bəzilərinin fikrincə yalnışdır, çünki o şəraitdə Abbas (ə) da bilirdi öldürüləcək və irs istəmək mənasız idi. Bundan əlavə, bu xəbər irs qanunu ilə də müxalifdir, çünki Ümmül-Bəni hayatda olduğu üçün və Abbasın qardaşlarının heç birinin ailə-uşağı | Amma bu xəbər, bəzilərinin fikrincə yalnışdır, çünki o şəraitdə Abbas (ə) da bilirdi öldürüləcək və irs istəmək mənasız idi. Bundan əlavə, bu xəbər irs qanunu ilə də müxalifdir, çünki Ümmül-Bəni hayatda olduğu üçün və Abbasın qardaşlarının heç birinin ailə-uşağı olmadığı halda, irs həzrət Abbasa deyil, bəlkə Ümmül-Bənin özü övladlarının varisi olacaqdır. | ||
==== Sizin mübarizənizin şahidi olum ==== | ==== Sizin mübarizənizin şahidi olum ==== | ||
Digər tarixi bir xəbərdə, Şeyx Mofid (413 h.q); Təbərsi (548 h.q); İbni Nəma (645 h.q); İbni Hatəm (664 h.q) nəql edirlər: O zaman ki, Abbas ibni Əli (ə) gördü ki, onun ətrafında olanlardan çoxları şəhid oldu, qaradaşları Abdullah, Cəfər və Osmana dedi: Ey anam övladları! Meydana gedin sizin mübarizənizin şahidi olum (Allah yolunda necə şəhid olursunuz); mən sizi Allah və onun rəsuluna nəsihət etdim və sizin övladınız yoxdur. | Digər tarixi bir xəbərdə, Şeyx Mofid (413 h.q); Təbərsi (548 h.q); İbni Nəma (645 h.q); İbni Hatəm (664 h.q) nəql edirlər: O zaman ki, Abbas ibni Əli (ə) gördü ki, onun ətrafında olanlardan çoxları şəhid oldu, qaradaşları Abdullah, Cəfər və Osmana dedi: Ey anam övladları! Meydana gedin sizin mübarizənizin şahidi olum (Allah yolunda necə şəhid olursunuz); mən sizi Allah və onun rəsuluna nəsihət etdim və sizin övladınız yoxdur. |