confirmed, movedable, templateeditor
14.840
edits
Məfatihul-cinan (kitab): Redaktələr arasındakı fərq
redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
'''“Məfatihul-cinan”''' (ərəbcə: مفاتيح الجنان) - (Cənnətlərin açarları) Şeyx Abbas Quminin (h. q. 1294-1359) şiələr arasında ən geniş yayılmış dua kitabıdır. Bu kitab duaları, minacatları, ziyarətləri, ilin və ayın günlərinə məxsus əməlləri və dini adət-ənənələri özündə ehtiva edən topludur. Hansı ki, İslam peyğəmbərindən (s), şiə imamlarından (ə) (və alimlərdən) nəql olunub. “Məfatihul-cinan”ın müəllifi bu kitabın böyük bir hissəsini sələflərinin kitablarından, məsələn, Seyid ibn Tavusun “İqbal”, Kəfəminin “Misbah” və Əllamə Məclisinin “Zadul-məad” kitabından iqtibas edib. Duaların və ziyarətlərin mətni ərəb dilində yazılıb. Müəllif bəzi duaların əvvəlində farsca izahlar verib. | '''“Məfatihul-cinan”''' (ərəbcə: مفاتيح الجنان) - (Cənnətlərin açarları) Şeyx Abbas Quminin (h. q. 1294-1359) şiələr arasında ən geniş yayılmış [[Dua|dua]] kitabıdır. Bu kitab [[Dua|duaları]], minacatları, ziyarətləri, ilin və ayın günlərinə məxsus əməlləri və dini adət-ənənələri özündə ehtiva edən topludur. Hansı ki, [[Həzrət Muhəmməd (s)|İslam peyğəmbərindən (s)]], şiə imamlarından (ə) (və alimlərdən) nəql olunub. “Məfatihul-cinan”ın müəllifi bu kitabın böyük bir hissəsini sələflərinin kitablarından, məsələn, [[Seyid ibn Tavus|Seyid ibn Tavusun]] “İqbal”, Kəfəminin “Misbah” və Əllamə Məclisinin “Zadul-məad” kitabından iqtibas edib. Duaların və [[Ziyarət|ziyarətlərin]] mətni ərəb dilində yazılıb. Müəllif bəzi duaların əvvəlində farsca izahlar verib. | ||
“Məfatihul-cinan” hicri-qəməri 1344-cü ildə Məşhəd şəhərində nəşr olunub və qısa müddətdə hər yerə yayılıb. Bu kitaba İran şiələrinin evlərində və müqəddəs məkanlarında rast gəlmək olar. Əksər hallarda dünya şiələrinin müstəhəb əməllər üçün və dini əlamətdar günlərdə müraciət etdiyi yeganə ədəbiyyatdır. Onun farscaya ən geniş yayılmış tərcüməsi Mehdi İlahi Qumşei tərəfindən edilib. Mühəddis Qumi duaları, ziyarətləri və namazları ehtiva edən “Baqiyatus-salihat” kitabını da “Məfatihul-cinan”a əlavə edib. | “Məfatihul-cinan” hicri-qəməri 1344-cü ildə Məşhəd şəhərində nəşr olunub və qısa müddətdə hər yerə yayılıb. Bu kitaba İran [[Şiə|şiələrinin]] evlərində və müqəddəs məkanlarında rast gəlmək olar. Əksər hallarda dünya şiələrinin [[Müstəhəb|müstəhəb]] əməllər üçün və dini əlamətdar günlərdə müraciət etdiyi yeganə ədəbiyyatdır. Onun farscaya ən geniş yayılmış tərcüməsi Mehdi İlahi Qumşei tərəfindən edilib. Mühəddis Qumi duaları, ziyarətləri və [[Namaz|namazları]] ehtiva edən “Baqiyatus-salihat” kitabını da “Məfatihul-cinan”a əlavə edib. | ||
Əksər nüsxələrdə “Məfatihul-cinan”ın haşiyəsinə daxil edilib. “Məfatihi-novin” və “Minhacul-həyat” kitabları “Məfatihul-cinan”ı əsaslandırmaq və “Məfatihül-həyat” kitabı isə onu təkmilləşdirmək məqsədi ilə nəşr edilib. “Məfatihül-cinan”ın çox sayda fərqli adlarla xülasələri çap olunub. | Əksər nüsxələrdə “Məfatihul-cinan”ın haşiyəsinə daxil edilib. “Məfatihi-novin” və “Minhacul-həyat” kitabları “Məfatihul-cinan”ı əsaslandırmaq və “Məfatihül-həyat” kitabı isə onu təkmilləşdirmək məqsədi ilə nəşr edilib. “Məfatihül-cinan”ın çox sayda fərqli adlarla xülasələri çap olunub. | ||
== Məfatihül-cinanın əhəmiyyəti və təqdimatı == | == Məfatihül-cinanın əhəmiyyəti və təqdimatı == | ||
“Məfatihül-cinan” hicri-qəməri 14-cü əsrin hədisşünası Şeyx Abbas Quminin tərtib etdiyi kitabdır. Hicri-qəməri 14 və 15-ci əsrdə şiələr arasında ən məşhur və ən geniş yayılmış dua və ziyarət kitablarından biridir. Şiələr, xüsusilə İranda müxtəlif əlamətdar günlərdə dini ayinlərin icrası üçün bu kitabdan istifadə edirlər. “Məfatihul-cinan” Qurandan sonra ən çox tirajla çap olunan kitabdır. İran İslam Respublikasının mədəniyyət nazirinin sözlərinə görə, İranda bu kitabdan 45 il ərzində 28 milyon nüsxə çap edilib və buraya digər naşirlərin seçmə məzmunlarla, “Məfatihdən seçmələr” və s. adlarla nəşr etdiyi müxtəlif nüsxələr daxil deyil. | “Məfatihül-cinan” hicri-qəməri 14-cü əsrin hədisşünası Şeyx Abbas Quminin tərtib etdiyi kitabdır. Hicri-qəməri 14 və 15-ci əsrdə [[Şiə|şiələr]] arasında ən məşhur və ən geniş yayılmış dua və ziyarət kitablarından biridir. Şiələr, xüsusilə İranda müxtəlif əlamətdar günlərdə dini ayinlərin icrası üçün bu kitabdan istifadə edirlər. “Məfatihul-cinan” [[Quran|Qurandan]] sonra ən çox tirajla çap olunan kitabdır. [[İran İslam Respublikası|İran İslam Respublikasının]] mədəniyyət nazirinin sözlərinə görə, İranda bu kitabdan 45 il ərzində 28 milyon nüsxə çap edilib və buraya digər naşirlərin seçmə məzmunlarla, “Məfatihdən seçmələr” və s. adlarla nəşr etdiyi müxtəlif nüsxələr daxil deyil. | ||
=== Müəllif haqqında === | === Müəllif haqqında === | ||
“Məfatihul-cinan”ı təlif edən Abbas ibn Məhəmmədrza Qumidir (h. q. 1294-1359). O, Şeyx Abbas Qumi və Mühəddis Qumi kimi məşhurdur. Hədis, tarix və natiqlik sahəsində görkəmli şiə alimlərindən olub. O, çox kitablar qələmə alıb. “Məfatihul-cinan”dan sonra ən məşhur əsərləri “Səfinətül-bihar” və “Muntəhəl-amal”dır. Mühəddis Qumi Nəcəfdə İmam Əlinin (ə) hərəmində (türbəsində) dəfn olunub. Mühəddis Quminin oğlundan nəql edilir ki, atası bütün kitabı dəstəmazla yazıb. Şeyx Abbas Qumi “Məfatihul-cinan”ı “Miftahul-cinan” kitabına düzəliş etmək məqsədilə yazıb. O dövrdə “Miftahul-cinan” kitabı geniş yayılmışdı və orada sənədsiz dualar yer alırdı. Bir çoxları ondan istəmişdilər ki, “Miftahul-cinan”ın sənədli dualarını ayırıb, digər mötəbər dualarla bir yerə toplasın. | “Məfatihul-cinan”ı təlif edən Abbas ibn Məhəmmədrza Qumidir (h. q. 1294-1359). O, Şeyx Abbas Qumi və Mühəddis Qumi kimi məşhurdur. [[Hədis]], tarix və natiqlik sahəsində görkəmli şiə alimlərindən olub. O, çox kitablar qələmə alıb. “Məfatihul-cinan”dan sonra ən məşhur əsərləri “Səfinətül-bihar” və “Muntəhəl-amal”dır. Mühəddis Qumi Nəcəfdə [[İmam Əlinin (ə) hərəmi|İmam Əlinin (ə) hərəmində]] (türbəsində) dəfn olunub. Mühəddis Quminin oğlundan nəql edilir ki, atası bütün kitabı dəstəmazla yazıb. Şeyx Abbas Qumi “Məfatihul-cinan”ı “Miftahul-cinan” kitabına düzəliş etmək məqsədilə yazıb. O dövrdə “Miftahul-cinan” kitabı geniş yayılmışdı və orada sənədsiz dualar yer alırdı. Bir çoxları ondan istəmişdilər ki, “Miftahul-cinan”ın sənədli dualarını ayırıb, digər mötəbər dualarla bir yerə toplasın. | ||
=== Xüsusiyyətləri === | === Xüsusiyyətləri === | ||
“Məfatihul-cinan” üç əsas hissədən ibarətdir: dualar, illik əməllər və ziyarətlər. Bundan başqa, bir hissəsi “Əlavələr” adı ilə, digər bir hissə də “Baqiyatus-salihat” adı ilə müəllifin öz qələmi ilə əlavə edilib. Şeyx Abbas Qumi duaları sənədlə birlikdə verməyib. Əksinə, yalnız hansı məxəzdən götürdüyünü nəql edib. Həmçinin, “Məfatih”də qeyd olunan bəzi dualar məsumlara (ə) aid deyil, bəzi alimlərin yazdığı dualardır. Buna misal olaraq Ədilə duasını göstərmək olar. | “Məfatihul-cinan” üç əsas hissədən ibarətdir: dualar, illik əməllər və ziyarətlər. Bundan başqa, bir hissəsi “Əlavələr” adı ilə, digər bir hissə də “Baqiyatus-salihat” adı ilə müəllifin öz qələmi ilə əlavə edilib. [[Şeyx Abbas Qumi]] duaları sənədlə birlikdə verməyib. Əksinə, yalnız hansı məxəzdən götürdüyünü nəql edib. Həmçinin, “Məfatih”də qeyd olunan bəzi dualar [[14 məsum|məsumlara (ə)]] aid deyil, bəzi alimlərin yazdığı dualardır. Buna misal olaraq Ədilə duasını göstərmək olar. | ||
=== Məfatihə əlavələr === | === Məfatihə əlavələr === | ||
Şeyx Abbas Qumi kimsə “Məfatih”ə bir şey əlavə etməsin deyə, insanları Allahın lənətinə, Allah rəsulunun (ə) və imamların (ə) nifrininə həvalə edib. Amma buna baxmayaraq, “Məfatih”in naşirləri sonralar ona müəyyən bir hissəni əlavə edib və “Məfatihin” ikinci əlavələri adlandırıblar. Bu əlavələrə nümunə olaraq, İmam Hüseynin (ə) namazını, İmam Cavadın (ə) namazını və Kəsa hədisini göstərmək olar. Bəzi naşirlər “Baqiyatus-salihat” kitabına da iki hissə əlavə ediblər. Beləliklə, əlimizdə olan “Məfatih”lər altı hissədən ibarətdir. Onun Şeyx Abbas Qumi tərəfindən tərtib edilən üç hissəsi bunlardır: “Məfatih”in özü, “Məfatih”in əlavələri və “Baqiyatus-salihat”. Digər üç hissə isə sonralar zaman keçdikcə əlavə olunub və aşağıdakılardır: “Məfatih”in ikinci əlavələri, “Baqiyatus-salihat”ın birinci əlavələri və “Baqiyatus-salihat”ın ikinci əlavələri. | Şeyx Abbas Qumi kimsə “Məfatih”ə bir şey əlavə etməsin deyə, insanları Allahın lənətinə, Allah rəsulunun (ə) və imamların (ə) nifrininə həvalə edib. Amma buna baxmayaraq, “Məfatih”in naşirləri sonralar ona müəyyən bir hissəni əlavə edib və “Məfatihin” ikinci əlavələri adlandırıblar. Bu əlavələrə nümunə olaraq, [[İmam Hüseyn (ə)|İmam Hüseynin (ə)]] namazını, [[İmam Cavad (ə)|İmam Cavadın (ə)]] namazını və [[Kəsa hədisi|Kəsa hədisini]] göstərmək olar. Bəzi naşirlər “Baqiyatus-salihat” kitabına da iki hissə əlavə ediblər. Beləliklə, əlimizdə olan “Məfatih”lər altı hissədən ibarətdir. Onun Şeyx Abbas Qumi tərəfindən tərtib edilən üç hissəsi bunlardır: “Məfatih”in özü, “Məfatih”in əlavələri və “Baqiyatus-salihat”. Digər üç hissə isə sonralar zaman keçdikcə əlavə olunub və aşağıdakılardır: “Məfatih”in ikinci əlavələri, “Baqiyatus-salihat”ın birinci əlavələri və “Baqiyatus-salihat”ın ikinci əlavələri. | ||
== Struktur və məzmun == | == Struktur və məzmun == | ||
Adətən, “Məfatihul-cinan”ın əvvəlində Quranın bir neçə böyük və kiçik surəsi çap olunur. “Məfatihul-cinan”ın mətləbləri bir neçə fəsildə tərtib edilib: | Adətən, “Məfatihul-cinan”ın əvvəlində [[Quran|Quranın]] bir neçə böyük və kiçik [[Surə|surəsi]] çap olunur. “Məfatihul-cinan”ın mətləbləri bir neçə fəsildə tərtib edilib: | ||
'''Birinci fəsil: Dualar''' | '''Birinci fəsil: Dualar''' | ||