İmam Cavad (ə): Redaktələr arasındakı fərq

Tarixi mənbələrin məlumatına əsasən, Cavadul-Əimmənin Ümmü-Fəzl ilə evliliyi Məmunun istəyi əsasında olmuşdur.<ref>Müfid, Əl-İrşad, h.q 1413, c. 2, s. 281 </ref>  Deyilənə görə [[Məmun Abbasi|Məmunun]] bu istəkdən hədəfi [[Həzrət Muhəmməd (s)|Peyğəmbərin (s)]] və [[İmam Əli (ə)|imam Əlinin (ə)]] nəslindən olan övladın babası sayılmaq idi.<ref>Yəqubi, Tarixul-Yəqubi, Darusadir nəşri, c. 2, s. 455</ref>  [[Şeyx Müfid|Şeyx Mufidin]] “əl-İrşad” kitabında verdiyi məlumata əsasən, Məmun Məhəmməd ibn Əlinin (ə) elmi şəxsiyyətinə, həmçinin İmamın (ə) kiçik yaşda olmasına baxmayaraq Həzrətdə (ə) fəzilət, savad, hikmət, ədəb və ağılın kamilliyini müşahidə etdiyi üçün öz qızını Onunla evləndirdi.<ref>Müfid, Əl-İrşad, h.ş 1372, c. 2, s. 281-282</ref>  Amma tarix araşdırmaçısı [[Rəsul Cəfəriyan|Rəsul Cəfəriyanın]] fikrincə bu evlilik siyasi məqsədlə həyata keçmişdir. O cümlədən, Məmun bu yolla imam Cavadı (ə) və həzrətin [[Şiə|şiələrlə]] olan əlaqəsini nəzarət altında saxlamaq<ref>Cəfəriyan, Həyate fikri və siyasiye imamane şiə,  h.ş 1381, s. 478</ref> və ya özünü ələvilərə bağlı göstərmək, bu yolla da onları özünə qarşı qiyamdan çəkindirmək istəyirdi.<ref>Pişvayi, Sireye pişvayan, h.ş 1379, s. 558 </ref>  Şeyx Mufidin sözlərinə görə bu evlilik Məmunun ətrafında olanlardan bəzisinin etirazına səbəb oldu. Çünki xilafətin Abbasilərdən Ələvilərə keçəcəyindən qorxurdular.<ref>Müfid, Əl-İrşad, 1413, c. 2, s. 281  

</ref> Müntəhəl-Amal kitabında [[Zamin ibn Şədqəm|Zamin ibn Şədqəmdən]] nəqlə əsasən, İmamın Əbül-Həsən imam Əli Nəqi (ə), Əbu Əhməd Musa Mubərqə, Hüseyn və İmran adlı dörd oğlan övladı və Fatimə, Həkimə, Xədicə və Ümmü-Gülsüm adlı dörd qız övladının olduğu deyilir.<ref>Bəhrul-ulum Gilani,  Ənvare pərakənde dər zikre əhvale imamzadeqan və bəqae mütəbərrikeye İran, h.ş 1376, c. 1, s. 378 </ref> Bəziləri də imam Cavadın (ə) imam Əli Nəqi (ə), Musa Mubərqə və Yəhya adlı üç oğul övladının və Fatimə, Həkimə, Xədicə, Behcət və Burəyhə adlı beş qız övladının olduğunu qeyd etmişdir.<ref>Bəhrul-ulum Gilani,  Ənvare pərakənde dər zikre əhvale imamzadeqan və bəqae mütəbərrikeye İran, h.ş 1376, c. 1, s. 378 </ref>

Digər bir hədisə əsasən, camaat Mötəsimlə [[beyət]] etdikdən sonra o, [[Mədinə]] valisi Əbdül-Məlik Zəyyata məktub yazaraq ondan Məhəmməd ibn Əlini (ə) Ümmü-Fəzllə birlikdə [[Bağdad|Bağdada]] göndərməsini istədi. İmam Cavad (ə) Bağdada daxil olarkən Mötəsim zahirdə Həzrətə (ə) hörmət göstərdi və İmama (ə) və Ümmü-Fəzlə hədiyyələr göndərdi. Bu hədisə əsasən, Mötəsim Aşnas adlı qulu vasitəsi ilə İmam (ə) üçün portağal şərbəti göndərdi. Aşnas İmama dedi ki, xəlifə sizdən öncə bu şərbətdən digər böyüklərə də içizdirmiş və sizin də içməyinizi əmr etmişdir. İmam (ə) bu şərbəti gecə içəcəyini bildirdi. Lakin Aşnas bu şərbətin sərin halda içilməsinə israr etdi. Sonra İmam (ə) o şərbətdən içdi və onun nəticəsində şəhadətə çatdı.<ref>İbn Şəhr Aşub, Mənaqibu ali Əbitalib, Nəşre Əllamə, c. 4, s. 384 ; Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c. 50, s. 8 </ref>  

</ref>  Tarix araşdırmaçısı [[Seyyid Cəfər Mürtəza Amuli]] (vəfatı, h.q 1441) Şeyx Mufidin sözünü [[Təqiyyə|təqiyyəyə]] yozmuşdur. Onun fikrincə Şeyx Mufid Bağdadda yaşayırdı və şiələr əleyhinə olan mövcud vəziyyətə əsasən İmamların (ə) Abbasilərin əli ilə şəhid edildiyinə dair şiələrin əqidəsini deyə bilməzdi. Amuli həmçinin, kifayət qədər mənbənin olmadığına və əsas mənbələri əldə etməyin çətin olmasına görə bu məsələnin Şeyx Mufidə çatmadığını da ehtimal vermişdir.<ref>Amuli, Əs-səhihu min sirətin-nəbiyil-əzəm,  

</ref>  [[Əlamul-vəra bi Əlamil-huda (kitab)|Əlamul-vəra]]<ref>Təbərisi, İlamul-Vəra, h.q 1417, c. 2, s. 92-96  

İmam Cavad (ə) şiələrlə [[Vəkillik təşkilatı|vəkillik təşkilatının]] vasitəsi ilə əlaqə saxlayırdı. Həzrətin [[Bağdad]], [[Kufə]], Əhvaz, Bəsrə, Həmədan, [[Qum]], Rey, Sistan və Bost kimi müsəlman məntəqələrində nümayəndələri var idi.<ref>Casim, Tarixe siyasiye ğeybəte İmame dəvazdəhom, h.ş 1386, s. 79  

</ref>  İmamın (ə) digər vəkilləri idilər. “Sazmane-vekalət” kitabının müəllifi bir sıra faktlara istinad edərək, Məhəmməd ibn Fərəc Ruxəcini və [[Davud ibn Qasim ibn İshaq|Əbu Haşim Cəfərini]] də İmamın (ə) vəkillərindən hesab etmişdir.  Əhməd ibn Məhəmməd Səyyari də vəkillik iddiasında idi.<ref>Cəbbari, Sazmane vəkalət, h.ş 1382, c. 2, s. 532 </ref> Lakin İmam (ə) onun iddiasını rədd etməklə yanaşı, şiələrə şəri vergilərin ona verməmələrini tapşırdı.<ref>Kəşşi, Ricalul-kəşşi, h.q 1409, s. 606  

Şiələrin doqquzuncu imamı (ə) [[Həcc]] mövsümündə şiələrlə görüşür və onlarla söhbət edirdi. Bəzi araşdırmaçıların fikrincə, imam Rzanın (ə) Xorasana səfər etməsi şiələrin öz imamları ilə əlaqələrinin genişlənməsinə səbəb oldu.<ref>Cəfəriyan, Həyate fikri və siyasiye imamane şiə, h.ş 1381, s. 494 </ref>  Buna görə də [[Xorasan|Xorasandan]], Reydən, Bost və Sistandan olan şiələr həcc günlərində imamın görüşünə gəlirdilər.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=43&lid=0&catid=27861&mid=414891  ارتباط شیعیان ايران با امام جواد(ع)], makarem.ir saytı</ref>  

[[Seyyid ibn Tavus]] Muhəcud-dəavat kitabında İmamdan (ə) [[Məmun Abbasi|Məmun Abbasinin]] qorunması üçün olan bir hirzi nəql etmişdir.<ref>Seyyid ibn Tavus, Minhəcud-dəvat, h.q 1411, s. 39-42  

Həmçinin, [[Seyyid İbn Tavus|Seyyid İbn Tavusun]] nəql etdiyi hədisə əsasən, yeni hicri qəməri ayı başlayan zaman Məhəmməd ibn Əli (ə) iki rəkət namaz qılırdı. Birinci rəkətdə Fatihə surəsindən sonra 30 dəfə [[İxlas surəsi|İxlas surəsini]], ikinci rəkətdə isə [[Həmd surəsi|Fatihədən]] sonra 30 dəfə [[Qədr surəsi|Qədr surəsini]] oxuyurdu. Sonra isə sədəqə verirdi.<ref>Seyyid İbn Tavus, Əd-durul-vaqiə, h.q 1415, s. 44