İmam Səccadın (ə) Ərəfə duası

wikishia saytından
(Səhifeyi-Səccadiyyənin qırx yeddinci duası səhifəsindən yönləndirilmişdir)
Səhifeyi-səccadiyyənin qırx yeddinci duası
İmam Səccadın (ə) Ərəfə duası
Abdullah Yəzdinin Səhifeyi-səccadiyyə əsəri, Hicrətin 1102-ci ili
Abdullah Yəzdinin Səhifeyi-səccadiyyə əsəri, Hicrətin 1102-ci ili
MövzuAllahı tanıma, Peyğəmbərə (s) dua, İmam tanıma və Allah dərgahından müxtəlif istəklər
Məsumdan nəql olunub \ Məsumdan nəql olunmayıbMəsumdan nəql olunub
Nəql olunubİmam Səccad (ə)
RaviMütəvəkkil ibn Harun
Şiə mənbələriSəhifeyi-səccadiyyə
MonoqrafiyalarSeyyid Əhməd Səccadinin "Nəcvaye arifane" əsəri
ZamanƏrəfə günü


İmam Hüseynin (ə) Ərəfə duası adlı məqalə ilə səhv salınmasın.

İmam Səccadın (ə) Ərəfə duası (ərəbcə: دعاء الإمام السجاد يوم عرفة) kimi tanınan Səhifeyi-Səccadiyyənin qırx yeddinci duası İmam Səccadın (ə) Ərəfə günü oxunan məşhur dualarından biridir. Bu dua “Səhifeyi-Səccadiyyə”nin ən uzun duasıdır və orada Allahın ad və sifətlərinin bəyanı, İslam peyğəmbəri (s), Əhli-beyt (ə)şiələrə edilən duasalavat, bəzi əxlaqi fəzilətlər və nəfsin pislikləri kimi mövzulardan bəhs edilir. İmam Səccad (ə) bu duada Əhli-beytin (ə) məqamının tanınmasını, onların əmrlərinə tabe olmağı, vilayətdən yapışmağı və Əhli-beytin (ə) hakimiyyətini gözləməyi şiələrin xüsusiyyəti kimi təqdim edir.

Bu duanın təlimləri Allahı tanımaq, Peyğəmbərə (s) və onun Əhli-beytinə (ə) salavat, imamları tanımaq, səhvləri etiraf etmək və hacətlərini diləmək kimi bir neçə mövzuda qruplaşdırılır.

Qırx yeddinci dua “Nəcvaye-arefan” (Arifanların pıçıltıları) və “İrafani-ərəfə” (Ərəfə irfanı) kitablarında təfsir və şərh edilib. Həmçinin, bu dua Hüseyn Ənsariyanın “Diyari-aşeqan” (Aşiqlər diyarı) və Həsən Məmduhi Kirmanşahinin “Şühud və şenaxt” kimi “Səhifeyi-Səccadiyyə” şərhlərində fars dilində, Seyyid Əli Xan Mədəninin “Riyazus-salehin” kitabında isə ərəb dilində şərh edilib.

Təlimlər

İmam Səccadın (ə) Ərəfə duası kimi tanınan qırx yeddinci dua “Səhifeyi-Səccadiyyə”nin Ərəfə günü oxunan dualarındandır. İmam Zeynül-Abidin (ə) bu duada bir neçə mövzuya toxunub: 1. Tövhid, Allahın ad və sifətləri və Allaha həmd etmək; 2. Həzrət Məhəmmədə (s) dua; 3. Məsum imama (ə) dua; 4. Məsumun (ə) ardıcıllarına dua; 5. Günah və günahkarlıq; 6. Allahdan əfv və bağışlanma diləmək; 7. Tövbənin yollarını bəyan etmək; 8. Şeytan və onun vəsvəsəsi; 9. ÖlümQiyamətin mənzərəsi; 10. Əxlaqi fəzilətlər və insan nəfsinin pislikləri.[1] Məmduhi Kirmanşahiyə görə, Ərəfə duası İmam Səccadın (ə) “Səhifeyi-Səccadiyyə”də ən uzun duasıdır və daha çox saleh bəndənin Allahla mistik münasibətindən bəhs edir.[2]

Ərəfə duasının təlimləri bir neçə əsas istiqamətə bölünür:

Allahı tanımaq

  • Həmd və şükür dünyanın sahibi, idarəçisi və yaradıcısı olan Allaha məxsusdur; * Allahın bütün varlıqlar üzərində qüdrəti və əhatəsi;
  • Allahın birliyini, böyüklüyünü və əzəmətini etiraf etmək; * İlahi intiqamın şiddətli və ağır olması;
  • Allahın mehribanlığına, sədaqətinə və hikmətinə vurğu; * Allahın eşidən və görən olması;
  • Allahın əbədi varlığı (Allahın ilk və son olması); * Allah izzət və əzəmət sahibidir;
  • Allah bütün canlıları yaradandır; * Dünyanın ən yaxşı şəkildə yaradılması;
  • Allahın şəriki olmaması; * Allahın düşmənlərinin olmaması;
  • Bütün varlığın Uca Allah qarşısında təvazökarlığı və təslimliyi; * Allahın ədalət və insaf əsasında hökm verməsi;
  • Yaradılış aləminin heyrətamiz nizamı; * İnsan ağlının Allahın zatını dərk etməkdə aciz olması;
  • Allahın misilsizliyini və qarşısında heç bir gücün olmamasını etiraf etmək;
  • Həqiqəti batildən ayırmaqda ilahi meyarların aydınlığı; * İlahi lütf və hikmət;
  • Allahın məxluqlara qarşı geniş bağışlama hissi; * İnsanların hidayətinin Allaha məxsus olması;
  • Bütün məxluqatın Allah qarşısında mütiliyi; * Allahın bütün varlıqlara qarşı yenilməzliyi;
  • Allahın möhkəm iradəsi və sözü; * İlahi təqdirin qətiliyi;
  • Allaha həmdlə başqalarına təşəkkür etmək arasındakı fərq; * Allaha şükür etməklə Ona yaxınlaşmaq;
  • Allaha əbədi və hər şeyi əhatə edən həmd, ƏrşKürsüyə bərabər həmd, razılıq və məmnunluqla birgə həmd, nemətlə birgə həmd, sidqi-niyyətlə birgə həmd və s.[3]

Məhəmməd (s) və onun ailəsi üçün dualar

İmam Səccadın (ə) Ərəfə duasının ikinci hissəsində Peyğəmbər (s) üçün dua edilir və ona salavat göndərilir.

  • Peyğəmbərə (s) və Əhli-beytinə salavatın fəlsəfəsi: minnətdarlıq və qədirbilənlik, Peyğəmbərin (s) xatirəsini və adını diriltmək və nümunə göstərmək;
  • İslam Peyğəmbərinin (s) məqamını tanıtmaq;
  • Salam olsun dinin hamiləri, Allahın yer üzündə canişinləri və Onun bəndələrinə ilahi höccətləri olan Peyğəmbər (s) Əhli-beytinə (ə);
  • Peyğəmbərin (s) Əhli-beyti (ə) Allaha çatmaq üçün vasitə və Cənnətə gedən yoldur;
  • Peyğəmbərə və onun Əhli-beytinə (ə) əzəli və əbədi salavat diləmək;
  • Peyğəmbərə (s) salavat: razılıqla yanaşı davamlı salam, əbədi salavat, geniş, hərtərəfli və saysız-hesabsız salavat.[4]

İmamı tanıma

İmam Səccad (ə) Ərəfə duasının üçüncü hissəsində Əhli-beytin (ə) məqamını vəsf edir, həmçinin şiələr üçün dua edir və onların xüsusiyyətlərini açıqlayır.

  • Peyğəmbər (s) Əhli-beytinin vəsfi: Allahın əmrini icra edənlər, Allahın elminin xəzinədarları, dinin hamiləri, Allahın yer üzündə canişinləri, bəndələr üçün höccət, Allaha hidayət vasitəsi, günah və çirkinlikdən pak olanlar, insanlar və iman sahibləri üçün sığınacaq, ilahi camalın nümunələri;
  • Əhli-beytin (ə) biliyinin geniş əhatəsi; * Peyğəmbərə (s) və Əhli-beytə (ə) sonsuz və Ərşə bərabər salavat və salamlar;
  • Əhli-Beytin (ə) məqamlarını tanıtmaq: həqiqəti tapmaq üçün yanan məşəl, Allahın rizasını qazanmaq yolu və sığınacaq axtaranların sığınacağı;
  • Əhli-beytin (ə) əmrlərinə tabe olmağın vacibliyi;[5] * İmamlar yaradılışın məqsədi və qayəsidir;
  • Hər dövrdə məsum imamın olmasının zəruriliyi; * Hər dövrdə Allahın dininin imamlar vasitəsilə təsdiqi;
  • Məsumların (ə) ilahi mələklər və Allahın qoşunları ilə himayə olunması; * Məsum imam (ə) nemətinə görə Allaha həmd və şükürlər;
  • Məsum imam (ə) üçün hakimiyyəti genişləndirmək və hökumət qurmaq zərurəti;
  • Kitabın, ictimai cəza tədbirlərinin, ilahi qanunların və Peyğəmbərin (s) sünnələrinin Məsum imam (ə) vasitəsilə bərqərar olması diləyi;
  • Zalımların məhv etdiyi din əlamətlərinin dirçəlməsi diləyi; * İmamların (ə) insanları Allaha yönəltmək üçün müxtəlif vasitələri;
  • İmama (ə) itaət etmək, ona təslim olmaq və onun razılığına nail olmaq diləyi;
  • İmamların (ə) dostlarına və tərəfdarlarına salam diləyi;
  • Məsuma (ə) itaət etmək və ona kömək etmək Allaha və Peyğəmbərə (s) yaxınlaşmağın yoludur;
  • Əhli-beyt (ə) dostlarına və davamçılarına salam göndərmək;
  • Əhli-beyt (ə) şiələrinin xüsusiyyətləri: Əhli-beytin (ə) məqamını etiraf etmək, onların əmrlərinə tabe olmaq, öz vilayətindən yapışmaq, Əhli-beytin (ə) hakimiyyətini gözləmək;

Səhvi etiraf etmək

Bu bölmədə imam insan ruhunun sapmalarından bəhs edir və Allahdan bağışlanma və əfv diləyir.

  • Ərəfə gününün fəzilətlərinə işarə (şərafət və izzət və bəndələrə geniş ilahi rəhmət süfrəsi olan bir gün);
  • İlahi rəhməti cəlb etmək üçün öz halından şikayət etmək; * İlahi hidayət altında olmaq üçün dua;
  • Özünü tanımaq idrak sisteminin ən mühüm elementlərindən biridir; * Bəndələrin itaətsizliyi və Allahın əmrlərinə asi olmaları;
  • Əzabdan Allahın rəhmətinə sığınmaq; * İlahi əfv və bağışlanma diləmək;
  • Ərəfə günü böyük ilahi mükafat istəmək; * Allaha yaxınlaşmaq üçün Onun birliyini etiraf etmək;
  • Allaha xoş güman və Ona yaxınlıq axtarmaq; * İnsanın Allah qarşısında yoxsulluğunu etiraf etmək;
  • Allahın günahkarlara qarşı mərhəməti və onları bağışlaması və onları cəzalandırmağa tələsməməsi;
  • Günahı, səhvi və xətanı müxtəlif şəkildə etiraf etmək (gizli günah, qəsdən edilən günah);
  • Diqqəti insanlara yönəldib Allahı zikr etməyə etinasızlığın sonu: riya və cəhalətin yayılması və Allahla əlaqənin zəifləməsi;
  • Özünə qarşı cinayətin etirafı; * Allahdan uzaqlaşma, Allahın əmrlərinə yüngül yanaşmağın nəticəsidir;
  • Həlak olmaq Allah yolundan sapmanın qəti nəticəsidir; * İnsan bəlalara düçar olmuş varlıqdır və əzab-əziyyətləri uzundur;
  • İnsanları öz başlarına buraxmağın təhlükəsi; * Şeytanın insanı azdırmaq üçün müxtəlif planları.[7]

Hacətləri istəmək

İmam Səccad (ə) duanın son hissəsində Allahı yaxınlarına and verir və istəklərini bildirir. Bu istəklərin bəziləri aşağıdakılardır:

  • Allahın xüsusi himayəsində olmaq istəyi;
  • Vəzifələri yerinə yetirməkdə səhlənkarlıq etdiyinə görə Allah tərəfindən tənbeh edilməməsi istəyi;
  • Allah tərəfindən tədricən cəzalandırılmamağı diləmək; * Qəflət yuxusundan oyanmaq istəyi;
  • Allahla minacat etmək qəlbləri dirildir; * Qorxu və göz yaşları ilə Allahdan istəmək;
  • Peyğəmbərin (s) və onun Əhli-beytinin (ə) vasitəçiliyi ilə bağışlanmaq diləmək; * Allahdan himayədarlıq istəmək;
  • Vəfalıların mükafatını istəmək; * İlahi hədləri aşmağın təsirindən azad olmaq istəyi;
  • Allaha yaxın olmaq ən yüksək həzlərdən biridir; * Layiqli həyat və xoşbəxt ölüm istəyi;
  • Xəbərsizlərin yuxusundan oyanmaq istəyi; * Xeyriyyə yolunu tutmağı istəmək;
  • Əməllərin (savabların) silinməsindən və bərəkətlərin itirilməsindən xilas olmaq istəyi;
  • Günahın çirkinliyini qəlblə dərk etmək istəyi; * Gecə və gündüz minacatı və onun nuru ilə bəzənmək istəyi;
  • Günahların çirkabından paklanmaq istəyi; * İlahi qəzəbdən uzaq olmaq istəyi;
  • Fitnələrdən, sınaqlardan və bəlalardan qurtulmaq istəyi; * Uzun ömrün kölgəsində ürəyin daşlaşmasına qapılmamaq istəyi;
  • Düşmənlərin qınağından amanda qalmaq istəyi; * Şeytan və əmmarə nəfsdən uzaq qalmaq istəyi;
  • Bəlalardan qurtulmaq istəyi; * Allahın rəhmətindən ümidini kəsməmək;
  • Eybinin gizli qalmasını və rüsvay olmamağı istəmək;* Sağlamlıq və rifah istəmək;
  • Yaxşı niyyət düzgün əməlin meyarıdır; * Ruzi istəmək;
  • Dünya sevgisinin insan qəlbindən silinməsi istəyi; * Məsumluq məqamı və Allahla minacat istəmək;
  • Yaxşı niyyət, gözəl nitq və gözəl rəftardan bəhrələnmək istəyi; * Yaxşı işlərdə uğur qazanmaq istəyi;
  • Allaha şükür etmək nemətləri artırır; * Pak həyat istəyi;
  • İnsanlar arasında izzət və Allah qarşısında zillət istəmək; * Fitnədən və pisliklərdən qurtulmaq üçün dua;
  • Bərəkət və qəflətdən çəkinmək istəyi; * Qorxu və ümid məqamı istəmək;
  • Gecə ibadətinə nail olmaq; * İtaətsizlikdən və əzabdan Allaha sığınmaq;
  • Tövbə Allah dərgahında qazanclı bir işdir; * Allahın əfv və rəhmətindən və Cənnət nemətlərindən bəhrələnmək istəyi;
  • Seçilmişlərin cənnətində ən pak ilahi övliyalara yaxın olmaq istəyi; * Başqalarına qarşı kin-küdurətdən çəkinmək zərurəti;
  • Mükəmməl nemət istəyi; * Şəkk-şübhədən amanda qalmaq istəyi;
  • Şəkk-şübhəsiz aram bir ürək istəyi; * Hərtərəfli iffət, dinclik və sağlamlıq istəyi;
  • Başqalarına ağız açmamaqla abrını qorumaq; * Zalımlarla ünsiyyətdə olmama istəyi;
  • Həccümrəni yerinə yetirmək Allahın razılığının səbəblərindəndir; * Allaha sığınmaq həyatda rahatlıq tapmağın yeganə yoludur.[8]

Şərhlər

Qırx yeddinci dua “Səhifeyi-Səccadiyyə”nin şərhlərində, o cümlədən, Hüseyn Ənsariyanın “Diyari-aşeqan” (Aşiqlər diyarı),[9] Həsən Məmduhi Kirmanşahinin “Şühud və şenaxt”[10] və Seyyid Əhməd Fehrinin “Səhifeyi-Səccadiyyə”nin şərh və tərcüməsi”[11] kimi kitabdlarda fars dilində şərh edilib.

Bu dua Seyyid Əhməd Səccadinin “Nəcvaye-arefanə” – “Səhifeyi-Səccadiyyə”nin 47-ci duasının (Ərəfə gününün duası) şərhi[12] və Qadir Fazilinin “İrfani-Ərəfə” – İmam Hüseynin (ə) və İmam Səccadın (ə) Ərəfə duasının mövzu üzrə şərh və təfsiri kitablarında[13] farsca və monoqrafiya şəklində şərh olunub.

“Səhifeyi-Səccadiyyə”nin qırx yeddinci duası həmçinin, Seyid Əli xan Mədəninin “Riyazus-salikin”,[14] Məhəmməd Cavad Muğniyənin “Fiz zilalis-Səhifeyi-Səccadiyyə”,[15] Məhəmməd ibn Darabinin “Riyazul-arifin”[16] və Seyyid Məhəmməd Hüseyn Fəzlullahın “Afaqur-ruh” kitabında[17] isə ərəb dilində şərh edilib. Bu duanın sözləri də Feyzi Kaşaninin “Təliqatun əlas-Səhifə əs-Səccadiyyə”[18] və İzzuddin Cəzairinin “Şərhus-Səhifətis-Səccadiyyə”[19] kimi leksik şərhlərində izah olunub.

Mətn və tərcümə

İmam Səccadın (ə) Ərəfə duası (Səhifeyi-səccadiyyənin 47-ci duası)

Ərəbcə mətn Tərcümə
وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیهِ السَّلَامُ فِی یوْمِ عَرَفَةَ

(۱) الْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعالَمِینَ‏ (۲) اللهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ بَدِیعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ، رَبَّ الْأَرْبَابِ، وَ إِلَهَ كُلِّ مَأْلُوهٍ، وَ خَالِقَ كُلِّ مَخْلُوقٍ، وَ وَارِثَ كُلِّ شَی‏ءٍ، لَیسَ كَمِثْلِهِ شَی‏ءٌ، وَ لَا یعْزُبُ عَنْهُ عِلْمُ شَی‏ءٍ، وَ هُوَ بِكُلِّ شَی‏ءٍ مُحِیطٌ، وَ هُوَ عَلَی كُلِّ شَی‏ءٍ رَقِیبٌ. (۳) أَنْتَ اللهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْأَحَدُ الْمُتَوَحِّدُ الْفَرْدُ الْمُتَفَرِّدُ (۴) وَ أَنْتَ اللهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْكَرِیمُ الْمُتَكَرِّمُ، الْعَظِیمُ الْمُتَعَظِّمُ، الْكَبِیرُ الْمُتَكَبِّرُ (۵) وَ أَنْتَ اللهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْعَلِی الْمُتَعَالِ، الشَّدِیدُ الْمِحَالِ (۶) وَ أَنْتَ اللهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ، الْعَلِیمُ الْحَكِیمُ. (۷) وَ أَنْتَ اللهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، السَّمِیعُ الْبَصِیرُ، الْقَدِیمُ الْخَبِیرُ (۸) وَ أَنْتَ اللهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْكَرِیمُ الْأَكْرَمُ، الدَّائِمُ الْأَدْوَمُ، (۹) وَ أَنْتَ اللهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْأَوَّلُ قَبْلَ كُلِّ أَحَدٍ، وَ الْآخِرُ بَعْدَ كُلِّ عَدَدٍ (۱۰) وَ أَنْتَ اللهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الدَّانِی فِی عُلُوِّهِ، وَ الْعَالِی فِی دُنُوِّهِ (۱۱) وَ أَنْتَ اللهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، ذُو الْبَهَاءِ وَ الْمَجْدِ، وَ الْكِبْرِیاءِ وَ الْحَمْدِ (۱۲) وَ أَنْتَ اللهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الَّذِی أَنْشَأْتَ الْأَشْیاءَ مِنْ غَیرِ سِنْخٍ، وَ صَوَّرْتَ مَا صَوَّرْتَ مِنْ غَیرِ مِثَالٍ، وَ ابْتَدَعْتَ الْمُبْتَدَعَاتِ بِلَا احْتِذَاءٍ. (۱۳) أَنْتَ الَّذِی قَدَّرْتَ كُلَّ شَی‏ءٍ تَقْدِیراً، وَ یسَّرْتَ كُلَّ شَی‏ءٍ تَیسِیراً، وَ دَبَّرْتَ مَا دُونَكَ تَدْبِیراً (۱۴) أَنْتَ الَّذِی لَمْ یُعِنْكَ عَلَی خَلْقِكَ شَرِیكٌ، وَ لَمْ یُوَازِرْكَ فِی أَمْرِكَ وَزِیرٌ، وَ لَمْ یكُنْ لَكَ مُشَاهِدٌ وَ لَا نَظِیرٌ. (۱۵) أَنْتَ الَّذِی أَرَدْتَ فَكَانَ حَتْماً مَا أَرَدْتَ، وَ قَضَیتَ فَكَانَ عَدْلًا مَا قَضَیتَ، وَ حَكَمْتَ فَكَانَ نِصْفاً مَا حَكَمْتَ. (۱۶) أَنْتَ الَّذِی لَا یحْوِیكَ مَكَانٌ، وَ لَمْ یقُمْ لِسُلْطَانِكَ سُلْطَانٌ، وَ لَمْ یعْیكَ بُرْهَانٌ وَ لَا بَیانٌ. (۱۷) أَنْتَ الَّذِی أَحْصَیتَ‏ كُلَّ شَی‏ءٍ عَدَداً، وَ جَعَلْتَ لِكُلِّ شَی‏ءٍ أَمَداً، وَ قَدَّرْتَ كُلَّ شَی‏ءٍ تَقْدِیراً. (۱۸) أَنْتَ الَّذِی قَصُرَتِ الْأَوْهَامُ عَنْ ذَاتِیتِكَ، وَ عَجَزَتِ الْأَفْهَامُ عَنْ كَیفِیتِكَ، وَ لَمْ تُدْرِكِ الْأَبْصَارُ مَوْضِعَ أَینِیتِكَ. (۱۹) أَنْتَ الَّذِی لَا تُحَدُّ فَتَكُونَ مَحْدُوداً، وَ لَمْ تُمَثَّلْ فَتَكُونَ مَوْجُوداً، وَ لَمْ تَلِدْ فَتَكُونَ مَوْلُوداً. (۲۰) أَنْتَ الَّذِی لَا ضِدَّ مَعَكَ فَیعَانِدَكَ، وَ لَا عِدْلَ لَكَ فَیكَاثِرَكَ، وَ لَا نِدَّ لَكَ فَیعَارِضَكَ. (۲۱) أَنْتَ الَّذِی ابْتَدَأَ، وَ اخْتَرَعَ، وَ اسْتَحْدَثَ، وَ ابْتَدَعَ، وَ أَحْسَنَ صُنْعَ مَا صَنَعَ. (۲۲) سُبْحَانَكَ! مَا أَجَلَّ شَأْنَكَ، وَ أَسْنَی فِی الْأَمَاكِنِ مَكَانَكَ، وَ أَصْدَعَ بِالْحَقِّ فُرْقَانَكَ! (۲۳) سُبْحَانَكَ! مِنْ لَطِیفٍ مَا أَلْطَفَكَ، وَ رَءُوفٍ مَا أَرْأَفَكَ، وَ حَكِیمٍ مَا أَعْرَفَكَ! (۲۴) سُبْحَانَكَ! مِنْ مَلِیكٍ مَا أَمْنَعَكَ، وَ جَوَادٍ مَا أَوْسَعَكَ، وَ رَفِیعٍ مَا أَرْفَعَكَ! ذُو الْبَهَاءِ وَ الْمَجْدِ وَ الْكِبْرِیاءِ وَ الْحَمْدِ. (۲۵) سُبْحَانَكَ! بَسَطْتَ بِالْخَیرَاتِ یدَكَ، وَ عُرِفَتِ الْهِدَایةُ مِنْ عِنْدِكَ، فَمَنِ الْتَمَسَكَ لِدِینٍ أَوْ دُنْیا وَجَدَكَ! (۲۶) سُبْحَانَكَ! خَضَعَ لَكَ مَنْ جَرَی فِی عِلْمِكَ، وَ خَشَعَ لِعَظَمَتِكَ مَا دُونَ عَرْشِكَ، وَ انْقَادَ لِلتَّسْلِیمِ لَكَ كُلُّ خَلْقِكَ! (۲۷) سُبْحَانَكَ! لَا تُحَسُّ وَ لَا تُجَسُّ وَ لَا تُمَسُّ وَ لَا تُكَادُ وَ لَا تُمَاطُ وَ لَا تُنَازَعُ وَ لَا تُجَارَی وَ لَا تُمَارَی وَ لَا تُخَادَعُ وَ لَا تُمَاكَرُ! (۲۸) سُبْحَانَكَ! سَبِیلُكَ جَدَدٌ. وَ أَمْرُكَ رَشَدٌ، وَ أَنْتَ حَی صَمَدٌ. (۲۹) سُبْحَانَكَ! قَولُكَ حُكْمٌ، وَ قَضَاؤُكَ حَتْمٌ، وَ إِرَادَتُكَ عَزْمٌ! (۳۰) سُبْحَانَكَ! لَا رَادَّ لِمَشِیتِكَ، وَ لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِكَ!. (۳۱) سُبْحَانَكَ! بَاهِرَ الْآیاتِ، فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ، بَارِئَ النَّسَمَاتِ! (۳۲) لَكَ الْحَمْدُ حَمْداً یدُومُ بِدَوَامِكَ (۳۳) وَ لَكَ الْحَمْدُ حَمْداً خَالِداً بِنِعْمَتِكَ. (۳۴) وَ لَكَ الْحَمْدُ حَمْداً یوَازِی صُنْعَكَ (۳۵) وَ لَكَ الْحَمْدُ حَمْداً یزِیدُ عَلَی رِضَاكَ. (۳۶) وَ لَكَ الْحَمْدُ حَمْداً مَعَ حَمْدِ كُلِّ حَامِدٍ، وَ شُكْراً یقْصُرُ عَنْهُ شُكْرُ كُلِّ شَاكِرٍ (۳۷) حَمْداً لَا ینْبَغِی إِلَّا لَكَ، وَ لَا یتَقَرَّبُ بِهِ إِلَّا إِلَیكَ (۳۸) حَمْداً یسْتَدَامُ بِهِ الْأَوَّلُ، وَ یسْتَدْعَی بِهِ دَوَامُ الْآخِرِ. (۳۹) حَمْداً یتَضَاعَفُ عَلَی كُرُورِ الْأَزْمِنَةِ، وَ یتَزَایدُ أَضْعَافاً مُتَرَادِفَةً. (۴۰) حَمْداً یعْجِزُ عَنْ إِحْصَائِهِ الْحَفَظَةُ، وَ یزِیدُ عَلَی مَا أَحْصَتْهُ فِی كِتَابِكَ الْكَتَبَةُ (۴۱) حَمْداً یوازِنُ عَرْشَكَ الْمَجِیدَ وَ یعَادِلُ كُرْسِیكَ الرَّفِیعَ. (۴۲) حَمْداً یكْمُلُ لَدَیكَ ثَوَابُهُ، وَ یسْتَغْرِقُ كُلَّ جَزَاءٍ جَزَاؤُهُ (۴۳) حَمْداً ظَاهِرُهُ وَفْقٌ لِبَاطِنِهِ، وَ بَاطِنُهُ وَفْقٌ لِصِدْقِ النِّیةِ (۴۴) حَمْداً لَمْ یحْمَدْكَ خَلْقٌ مِثْلَهُ، وَ لَا یعْرِفُ أَحَدٌ سِوَاكَ فَضْلَهُ (۴۵) حَمْداً یعَانُ مَنِ اجْتَهَدَ فِی تَعْدِیدِهِ، وَ یؤَیدُ مَنْ أَغْرَقَ نَزْعاً فِی تَوْفِیتِهِ. (۴۶) حَمْداً یجْمَعُ مَا خَلَقْتَ مِنَ الْحَمْدِ، وَ ینْتَظِمُ مَا أَنْتَ خَالِقُهُ مِنْ بَعْدُ. (۴۷) حَمْداً لَا حَمْدَ أَقْرَبُ إِلَی قَوْلِكَ مِنْهُ، وَ لَا أَحْمَدَ مِمَّنْ یحْمَدُكَ بِهِ. (۴۸) حَمْداً یوجِبُ بِكَرَمِكَ الْمَزِیدَ بِوُفُورِهِ، وَ تَصِلُهُ بِمَزِیدٍ بَعْدَ مَزِیدٍ طَوْلًا مِنْكَ‏ (۴۹) حَمْداً یجِبُ لِكَرَمِ وَجْهِكَ، وَ یقَابِلُ عِزَّ جَلَالِكَ. (۵۰) رَبِّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، الْمُنْتَجَبِ الْمُصْطَفَی الْمُكَرَّمِ الْمُقَرَّبِ، أَفْضَلَ صَلَوَاتِكَ، وَ بَارِكْ عَلَیهِ أَتَمَّ بَرَكَاتِكَ، وَ تَرَحَّمْ عَلَیهِ أَمْتَعَ رَحَمَاتِكَ. (۵۱) رَبِّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً زَاكِیةً لَا تَكُونُ صَلَاةٌ أَزْكَی مِنْهَا، وَ صَلِّ عَلَیهِ صَلَاةً نَامِیةً لَا تَكُونُ صَلَاةٌ أَنْمَی مِنْهَا، وَ صَلِّ عَلَیهِ صَلَاةً رَاضِیةً لَا تَكُونُ صَلَاةٌ فَوْقَهَا. (۵۲) رَبِّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً تُرْضِیهِ وَ تَزِیدُ عَلَی رِضَاهُ، وَ صَلِّ عَلَیهِ صَلَاةً تُرْضِیكَ و تَزِیدُ عَلَی رِضَاكَ لَهُ وَ صَلِّ عَلَیهِ صَلَاةً لَا تَرْضَی لَهُ إِلَّا بِهَا، وَ لَا تَرَی غَیرَهُ لَهَا أَهْلًا. (۵۳) رَبِّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ صَلَاةً تُجَاوِزُ رِضْوَانَكَ، وَ یتَّصِلُ اتِّصَالُهَا بِبَقَائِكَ، وَ لَا ینْفَدُ كَمَا لَا تَنْفَدُ كَلِمَاتُكَ. (۵۴) رَبِّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً تَنْتَظِمُ صَلَوَاتِ مَلَائِكَتِكَ وَ أَنْبِیائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أَهْلِ طَاعَتِكَ، وَ تَشْتَمِلُ عَلَی صَلَوَاتِ عِبَادِكَ مِنْ جِنِّكَ وَ إِنْسِكَ وَ أَهْلِ إِجَابَتِكَ، وَ تَجْتَمِعُ عَلَی صَلَاةِ كُلِّ مَنْ ذَرَأْتَ وَ بَرَأْتَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِكَ. (۵۵) رَبِّ صَلِّ عَلَیهِ وَ آلِهِ، صَلَاةً تُحِیطُ بِكُلِّ صَلَاةٍ سَالِفَةٍ وَ مُسْتَأْنَفَةٍ، وَ صَلِّ عَلَیهِ وَ عَلَی آلِهِ، صَلَاةً مَرْضِیةً لَكَ وَ لِمَنْ دُونَكَ، وَ تُنْشِئُ مَعَ ذَلِكَ صَلَوَاتٍ تُضَاعِفُ مَعَهَا تِلْكَ الصَّلَوَاتِ عِنْدَهَا، وَ تَزِیدُهَا عَلَی كُرُورِ الْأَیامِ زِیادَةً فِی تَضَاعِیفَ لَا یعُدُّهَا غَیرُكَ. (۵۶) رَبِّ صَلِّ عَلَی أَطَایبِ أَهْلِ بَیتِهِ الَّذِینَ اخْتَرْتَهُمْ لِأَمْرِكَ، وَ جَعَلْتَهُمْ خَزَنَةَ عِلْمِكَ، وَ حَفَظَةَ دِینِكَ، وَ خُلَفَاءَكَ فِی أَرْضِكَ، وَ حُجَجَكَ عَلَی عِبَادِكَ، وَ طَهَّرْتَهُمْ مِنَ الرِّجْسِ وَ الدَّنَسِ تَطْهِیراً بِإِرَادَتِكَ، وَ جَعَلْتَهُمُ الْوَسِیلَةَ إِلَیكَ، وَ الْمَسْلَكَ إِلَی جَنَّتِكَ‏ (۵۷) رَبِّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً تُجْزِلُ لَهُمْ بِهَا مِنْ نِحَلِكَ وَ كَرَامَتِكَ، وَ تُكْمِلُ لَهُمُ الْأَشْیاءَ مِنْ عَطَایاكَ وَ نَوَافِلِكَ، وَ تُوَفِّرُ عَلَیهِمُ الْحَظَّ مِنْ عَوَائِدِكَ وَ فَوَائِدِكَ. (۵۸) رَبِّ صَلِّ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمْ صَلَاةً لَا أَمَدَ فِی أَوَّلِهَا، وَ لَا غَایةَ لِأَمَدِهَا، وَ لَا نِهَایةَ لِآخِرِهَا. (۵۹) رَبِّ صَلِّ عَلَیهِمْ زِنَةَ عَرْشِكَ وَ مَا دُونَهُ، وَ مِلْ‏ءَ سَمَاوَاتِكَ وَ مَا فَوْقَهُنَّ، وَ عَدَدَ أَرَضِیكَ وَ مَا تَحْتَهُنَّ وَ مَا بَینَهُنَّ، صَلَاةً تُقَرِّبُهُمْ مِنْكَ زُلْفَی، وَ تَكُونُ لَكَ وَ لَهُمْ رِضًی، وَ مُتَّصِلَةً بِنَظَائِرِهِنَّ أَبَداً. (۶۰) اللهُمَّ إِنَّكَ أَیّدْتَ دِینَكَ فِی كُلِّ أَوَانٍ بِإِمَامٍ أَقَمْتَهُ عَلَماً لِعِبَادِكَ، وَ مَنَاراً فِی بِلَادِكَ بَعْدَ أَنْ وَصَلْتَ حَبْلَهُ بِحَبْلِكَ، وَ جَعَلْتَهُ الذَّرِیعَةَ إِلَی رِضْوَانِكَ، وَ افْتَرَضْتَ طَاعَتَهُ، وَ حَذَّرْتَ مَعْصِیتَهُ، وَ أَمَرْتَ بِامْتِثَالِ أَوَامِرِهِ، وَ الِانْتِهَاءِ عِنْدَ نَهْیهِ، وَ أَلَّا یتَقَدَّمَهُ مُتَقَدِّمٌ، وَ لَا یتَأَخَّرَ عَنْهُ مُتَأَخِّرٌ فَهُوَ عِصْمَةُ اللائِذِینَ، وَ كَهْفُ الْمُؤْمِنِینَ وَ عُرْوَةُ الْمُتَمَسِّكِینَ، وَ بَهَاءُ الْعَالَمِینَ. (۶۱) اللهُمَّ فَأَوْزِعْ لِوَلِیكَ شُكْرَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیهِ، وَ أَوْزِعْنَا مِثْلَهُ فِیهِ، وَ آتِهِ‏ مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِیراً، وَ افْتَحْ لَهُ فَتْحاً یسِیراً، وَ أَعِنْهُ بِرُكْنِكَ الْأَعَزِّ، وَ اشْدُدْ أَزْرَهُ، وَ قَوِّ عَضُدَهُ، وَ رَاعِهِ بِعَینِكَ، وَ احْمِهِ بِحِفْظِكَ وَ انْصُرْهُ بِمَلَائِكَتِكَ، وَ امْدُدْهُ بِجُنْدِكَ الْأَغْلَبِ. (۶۲) وَ أَقِمْ بِهِ كِتَابَكَ وَ حُدُودَكَ وَ شَرَائِعَكَ وَ سُنَنَ رَسُولِكَ،- صَلَوَاتُكَ اللهُمَّ عَلَیهِ وَ آلِهِ-، وَ أَحْی بِهِ مَا أَمَاتَهُ الظَّالِمُونَ مِنْ مَعَالِمِ دِینِكَ، وَ اجْلُ بِهِ صَدَاءَ الْجَوْرِ عَنْ طَرِیقَتِكَ، وَ أَبِنْ بِهِ الضَّرَّاءَ مِنْ سَبِیلِكَ، وَ أَزِلْ بِهِ النَّاكِبِینَ عَنْ صِرَاطِكَ، وَ امْحَقْ بِهِ بُغَاةَ قَصْدِكَ عِوَجاً (۶۳) وَ أَلِنْ جَانِبَهُ لِأَوْلِیائِكَ، وَ ابْسُطْ یدَهُ عَلَی أَعْدَائِكَ، وَ هَبْ لَنَا رَأْفَتَهُ، وَ رَحْمَتَهُ وَ تَعَطُّفَهُ وَ تَحَنُّنَهُ، وَ اجْعَلْنَا لَهُ سَامِعِینَ مُطِیعِینَ، وَ فِی رِضَاهُ سَاعِینَ، وَ إِلَی نُصْرَتِهِ وَ الْمُدَافَعَةِ عَنْهُ مُكْنِفِینَ، وَ إِلَیكَ وَ إِلَی رَسُولِكَ- صَلَوَاتُكَ اللهُمَّ عَلَیهِ وَ آلِهِ- بِذَلِكَ مُتَقَرِّبِینَ. (۶۴) اللهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی أَوْلِیائِهِمُ الْمُعْتَرِفِینَ بِمَقَامِهِمُ، الْمُتَّبِعِینَ مَنْهَجَهُمُ، الْمُقْتَفِینَ آثَارَهُمُ، الْمُسْتَمْسِكِینَ بِعُرْوَتِهِمُ، الْمُتَمَسِّكِینَ بِوِلَایتِهِمُ، الْمُؤْتَمِّینَ بِإِمَامَتِهِمُ، الْمُسَلِّمِینَ لِأَمْرِهِمُ، الْمُجْتَهِدِینَ فِی طَاعَتِهِمُ، الْمُنْتَظِرِینَ أَیامَهُمُ، الْمَادِّینَ إِلَیهِمْ أَعْینَهُمُ، الصَّلَوَاتِ الْمُبَارَكَاتِ الزَّاكِیاتِ النَّامِیاتِ الْغَادِیاتِ الرَّائِحَاتِ. (۶۵) وَ سَلِّمْ عَلَیهِمْ وَ عَلَی أَرْوَاحِهِمْ، وَ اجْمَعْ عَلَی التَّقْوَی أَمْرَهُمْ، وَ أَصْلِحْ لَهُمْ شُئُونَهُمْ، وَ تُبْ عَلَیهِمْ، إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ‏، وَ خَیرُ الْغافِرِینَ‏، وَ اجْعَلْنَا مَعَهُمْ فِی دَارِ السَّلَامِ بِرَحْمَتِكَ، یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. (۶۶) اللهُمَّ هَذَا یوْمُ عَرَفَةَ یوْمٌ شَرَّفْتَهُ وَ كَرَّمْتَهُ وَ عَظَّمْتَهُ، نَشَرْتَ فِیهِ رَحْمَتَكَ، وَ مَنَنْتَ فِیهِ بِعَفْوِكَ، وَ أَجْزَلْتَ فِیهِ عَطِیتَكَ، وَ تَفَضَّلْتَ بِهِ عَلَی عِبَادِكَ. (۶۷) اللهُمَّ وَ أَنَا عَبْدُكَ الَّذِی أَنْعَمْتَ عَلَیهِ قَبْلَ خَلْقِكَ لَهُ وَ بَعْدَ خَلْقِكَ إِیاهُ، فَجَعَلْتَهُ مِمَّنْ هَدَیتَهُ لِدِینِكَ، وَ وَفَّقْتَهُ لِحَقِّكَ، وَ عَصَمْتَهُ بِحَبْلِكَ، وَ أَدْخَلْتَهُ فِی حِزْبِكَ، وَ أَرْشَدْتَهُ لِمُوَالاةِ أَوْلِیائِكَ، وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِكَ. (۶۸) ثُمَّ أَمَرْتَهُ فَلَمْ یأْتَمِرْ، وَ زَجَرْتَهُ فَلَمْ ینْزَجِرْ، وَ نَهَیتَهُ عَنْ مَعْصِیتِكَ، فَخَالَفَ أَمْرَكَ إِلَی نَهْیكَ، لَا مُعَانَدَةً لَكَ، وَ لَا اسْتِكْبَاراً عَلَیكَ، بَلْ دَعَاهُ هَوَاهُ إِلَی مَا زَیلْتَهُ وَ إِلَی مَا حَذَّرْتَهُ، وَ أَعَانَهُ عَلَی ذَلِكَ عَدُوُّكَ وَ عَدُوُّهُ، فَأَقْدَمَ عَلَیهِ عَارِفاً بِوَعِیدِكَ، رَاجِیاً لِعَفْوِكَ، وَاثِقاً بِتَجَاوُزِكَ، وَ كَانَ أَحَقَّ عِبَادِكَ مَعَ مَا مَنَنْتَ عَلَیهِ أَلَّا یفْعَلَ. (۶۹) وَ هَا أَنَا ذَا بَینَ یدَیكَ صَاغِراً ذَلِیلًا خَاضِعاً خَاشِعاً خَائِفاً، مُعْتَرِفاً بِعَظِیمٍ مِنَ الذُّنُوبِ تَحَمَّلْتُهُ، وَ جَلِیلٍ مِنَ الْخَطَایا اجْتَرَمْتُهُ، مُسْتَجِیراً بِصَفْحِكَ، لَائِذاً بِرَحْمَتِكَ، مُوقِناً أَنَّهُ لَا یجِیرُنِی مِنْكَ مُجِیرٌ، وَ لَا یمْنَعُنِی مِنْكَ مَانِعٌ. (۷۰) فَعُدْ عَلَی بِمَا تَعُودُ بِهِ عَلَی مَنِ اقْتَرَفَ مِنْ تَغَمُّدِكَ، وَ جُدْ عَلَی بِمَا تَجُودُ بِهِ عَلَی مَنْ أَلْقَی بِیدِهِ إِلَیكَ مِنْ عَفْوِكَ، وَ امْنُنْ عَلَیَّ بِمَا لَا یَتَعَاظَمُكَ أَنْ تَمُنَّ بِهِ عَلَی مَنْ أَمَّلَكَ مِنْ غُفْرَانِكَ، (۷۱) وَ اجْعَلْ لِی فِی هَذَا الْیوْمِ نَصِیباً أَنَالُ بِهِ حَظّاً مِنْ رِضْوَانِكَ، وَ لَا تَرُدَّنِی صِفْراً مِمَّا ینْقَلِبُ بِهِ الْمُتَعَبِّدُونَ لَكَ مِنْ عِبَادِكَ (۷۲) وَ إِنِّی وَ إِنْ لَمْ أُقَدِّمْ مَا قَدَّمُوهُ مِنَ الصَّالِحَاتِ فَقَدْ قَدَّمْتُ تَوْحِیدَكَ وَ نَفْی الْأَضْدَادِ وَ الْأَنْدَادِ وَ الْأَشْبَاهِ عَنْكَ، وَ أَتَیتُكَ مِنَ الْأَبْوَابِ الَّتِی أَمَرْتَ أَنْ تُؤْتَی مِنْهَا، وَ تَقَرَّبْتُ إِلَیكَ بِمَا لَا یقْرُبُ أَحَدٌ مِنْكَ إِلَّا بالتَّقَرُّبِ بِهِ. (۷۳) ثُمَّ أَتْبَعْتُ ذَلِكَ بِالْإِنَابَةِ إِلَیكَ، وَ التَّذَلُّلِ وَ الِاسْتِكَانَةِ لَكَ، وَ حُسْنِ الظَّنِّ بِكَ، وَ الثِّقَةِ بِمَا عِنْدَكَ، وَ شَفَعْتُهُ بِرَجَائِكَ الَّذِی قَلَّ مَا یخِیبُ عَلَیهِ رَاجِیكَ. (۷۴) وَ سَأَلْتُكَ مَسْأَلَةَ الْحَقِیرِ الذَّلِیلِ الْبَائِسِ الْفَقِیرِ الْخَائِفِ الْمُسْتَجِیرِ، وَ مَعَ ذَلِكَ خِیفَةً وَ تَضَرُّعاً وَ تَعَوُّذاً وَ تَلَوُّذاً، لَا مُسْتَطِیلًا بِتَكَبُّرِ الْمُتَكَبِّرِینَ، وَ لَا مُتَعَالِیاً بِدَالَّةِ الْمُطِیعِینَ، وَ لَا مُسْتَطِیلًا بِشَفَاعَةِ الشَّافِعِینَ. (۷۵) وَ أَنَا بَعْدُ أَقَلُّ الْأَقَلِّینَ، وَ أَذَلُّ الْأَذَلِّینَ، وَ مِثْلُ الذَّرَّةِ أَوْ دُونَهَا، فَیا مَنْ لَمْ یعَاجِلِ الْمُسِیئِینَ، وَ لَا ینْدَهُ الْمُتْرَفِینَ، وَ یا مَنْ یمُنُّ بِإِقَالَةِ الْعَاثِرِینَ، وَ یتَفَضَّلُ بِإِنْظَارِ الْخَاطِئِینَ. (۷۶) أَنَا الْمُسِی‏ءُ الْمُعْتَرِفُ الْخَاطِئُ الْعَاثِرُ. (۷۷) أَنَا الَّذِی أَقْدَمَ عَلَیكَ مُجْتَرِئاً. (۷۸) أَنَا الَّذِی عَصَاكَ مُتَعَمِّداً. (۷۹) أَنَا الَّذِی اسْتَخْفَی مِنْ عِبَادِكَ وَ بَارَزَكَ. (۸۰) أَنَا الَّذِی هَابَ عِبَادَكَ وَ أَمِنَكَ. (۸۱) أَنَا الَّذِی لَمْ یرْهَبْ سَطْوَتَكَ، وَ لَمْ یخَفْ بَأْسَكَ. (۸۲) أَنَا الْجَانِی عَلَی نَفْسِهِ (۸۳) أَنَا الْمُرْتَهَنُ بِبَلِیّتِهِ. (۸۴) أَنَا القَلِیلُ الْحَیاءِ. (۸۵) أَنَا الطَّوِیلُ الْعَنَاءِ. (۸۶) بِحَقِّ مَنِ انْتَجَبْتَ مِنْ خَلْقِكَ، وَ بِمَنِ اصْطَفَیتَهُ لِنَفْسِكَ، بِحَقِّ مَنِ اخْتَرْتَ مِنْ بَرِیتِكَ، وَ مَنِ اجْتَبَیتَ لِشَأْنِكَ، بِحَقِّ مَنْ وَصَلْتَ طَاعَتَهُ بِطَاعَتِكَ، وَ مَنْ جَعَلْتَ مَعْصِیتَهُ كَمَعْصِیتِكَ، بِحَقِّ مَنْ قَرَنْتَ مُوَالاتَهُ بِمُوَالاتِكَ، وَ مَنْ نُطْتَ مُعَادَاتَهُ بِمُعَادَاتِكَ، تَغَمَّدْنِی فِی یوْمِی هَذَا بِمَا تَتَغَمَّدُ بِهِ مَنْ جَارَ إِلَیكَ مُتَنَصِّلًا، وَ عَاذَ بِاسْتِغْفَارِكَ تَائِباً. (۸۷) وَ تَوَلَّنِی بِمَا تَتَوَلَّی بِهِ أَهْلَ طَاعَتِكَ وَ الزُّلْفَی لَدَیكَ وَ الْمَكَانَةِ مِنْكَ. (۸۸) وَ تَوَحَّدْنِی بِمَا تَتَوَحَّدُ بِهِ مَنْ وَفَی بِعَهْدِكَ، وَ أَتْعَبَ نَفْسَهُ فِی ذَاتِكَ، وَ أَجْهَدَهَا فِی مَرْضَاتِكَ. (۸۹) وَ لَا تُؤَاخِذْنِی بِتَفْرِیطِی فِی جَنْبِكَ، وَ تَعَدِّی طَوْرِی فِی حُدُودِكَ، وَ مُجَاوَزَةِ أَحْكَامِكَ. (۹۰) وَ لَا تَسْتَدْرِجْنِی بِإِمْلَائِكَ لِی اسْتِدْرَاجَ مَنْ مَنَعَنِی خَیرَ مَا عِنْدَهُ وَ لَمْ یشْرَكْكَ فِی حُلُولِ نِعْمَتِهِ بِی. (۹۱) وَ نَبِّهْنِی مِنْ رَقْدَةِ الْغَافِلِینَ، وَ سِنَةِ الْمُسْرِفِینَ، وَ نَعْسَةِ الْمَخْذُولِینَ (۹۲) وَ خُذْ بِقَلْبِی إِلَی مَا اسْتَعْمَلْتَ بِهِ الْقَانِتِینَ، وَ اسْتَعْبَدْتَ بِهِ الْمُتَعَبِّدِینَ، وَ اسْتَنْقَذْتَ بِهِ الْمُتَهَاوِنِینَ. (۹۳) وَ أَعِذْنِی مِمَّا یُبَاعِدُنِی عَنْكَ، وَ یَحُولُ بَینِی وَ بَینَ حَظِّی مِنْكَ، وَ یصُدُّنِی عَمَّا أُحَاوِلُ لَدَیكَ (۹۴) وَ سَهِّلْ لِی مَسْلَكَ الْخَیرَاتِ إِلَیكَ، وَ الْمُسَابَقَةَ إِلَیهَا مِنْ حَیثُ أَمَرْتَ، وَ الْمُشَاحَّةَ فِیهَا عَلَی مَا أَرَدْتَ. (۹۵) وَ لَا تَمْحَقْنِی فِیمَن تَمْحَقُ مِنَ الْمُسْتَخِفِّینَ بِمَا أَوْعَدْتَ (۹۶) وَ لَا تُهْلِكْنِی مَعَ مَنْ تُهْلِكُ مِنَ الْمُتَعَرِّضِینَ لِمَقْتِكَ (۹۷) وَ لَا تُتَبِّرْنِی فِیمَنْ تُتَبِّرُ مِنَ الْمُنْحَرِفِینَ عَنْ سُبُلِكَ‏ (۹۸) وَ نَجِّنِی مِنْ غَمَرَاتِ الْفِتْنَةِ، وَ خَلِّصْنِی مِنْ لَهَوَاتِ الْبَلْوَی، وَ أَجِرْنِی مِنْ أَخْذِ الْإِمْلَاءِ. (۹۹) وَ حُلْ بَینِی وَ بَینَ عَدُوٍّ یضِلُّنِی، وَ هَوًی یوبِقُنِی، وَ مَنْقَصَةٍ تَرْهَقُنِی (۱۰۰) وَ لَا تُعْرِضْ عَنِّی إِعْرَاضَ مَنْ لَا تَرْضَی عَنْهُ بَعْدَ غَضَبِكَ (۱۰۱) وَ لَا تُؤْیسْنِی مِنَ الْأَمَلِ فِیكَ فَیغْلِبَ عَلَی الْقُنُوطُ مِنْ رَحْمَتِكَ (۱۰۲) وَ لَا تَمْنَحْنِی بِمَا لَا طَاقَةَ لِی بِهِ فَتَبْهَظَنِی مِمَّا تُحَمِّلُنِیهِ مِنْ فَضْلِ مَحَبَّتِكَ. (۱۰۳) وَ لَا تُرْسِلْنِی مِنْ یدِكَ إِرْسَالَ مَنْ لَا خَیرَ فِیهِ، وَ لَا حَاجَةَ بِكَ إِلَیهِ، وَ لَا إِنَابَةَ لَهُ (۱۰۴) وَ لَا تَرْمِ بِی رَمْی مَنْ سَقَطَ مِنْ عَینِ رِعَایتِكَ، وَ مَنِ اشْتَمَلَ عَلَیهِ الْخِزْی مِنْ عِنْدِكَ، بَلْ خُذْ بِیدِی مِنْ سَقْطَةِ الْمُتَرَدِّینَ، وَ وَهْلَةِ الْمُتَعَسِّفِینَ، وَ زَلَّةِ الْمَغْرُورِینَ، وَ وَرْطَةِ الْهَالِكِینَ. (۱۰۵) وَ عَافِنِی مِمَّا ابْتَلَیتَ بِهِ طَبَقَاتِ عَبِیدِكَ وَ إِمَائِكَ، وَ بَلِّغْنِی مَبَالِغَ مَنْ عَنَیتَ بِهِ[یادداشت ۱]، وَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِ، وَ رَضِیتَ عَنْهُ، فَأَعَشْتَهُ حَمِیداً، وَ تَوَفَّیتَهُ سَعِیداً (۱۰۶) وَ طَوِّقْنِی طَوْقَ الْإِقْلَاعِ عَمَّا یحْبِطُ الْحَسَنَاتِ، وَ یذْهَبُ بِالْبَرَكَاتِ (۱۰۷) وَ أَشْعِرْ قَلْبِی الِازْدِجَارَ عَنْ قَبَائِحِ السَّیئَاتِ، وَ فَوَاضِحِ الْحَوْبَاتِ. (۱۰۸) وَ لَا تَشْغَلْنِی بِمَا لَا أُدْرِكُهُ إِلَّا بِكَ عَمَّا لَا یرْضِیكَ عَنِّی غَیرُهُ (۱۰۹) وَ انْزِعْ مِنْ قَلْبِی حُبَّ دُنْیا دَنِیةٍ تَنْهَی عَمَّا عِنْدَكَ، وَ تَصُدُّ عَنِ ابْتِغَاءِ الْوَسِیلَةِ إِلَیكَ، وَ تُذْهِلُ عَنِ التَّقَرُّبِ مِنْكَ. (۱۱۰) وَ زَینْ لِی التَّفَرُّدَ بِمُنَاجَاتِكَ بِاللیلِ وَ النَّهَارِ (۱۱۱) وَ هَبْ لِی عِصْمَةً تُدْنِینِی مِنْ خَشْیتِكَ، وَ تَقْطَعُنِی عَنْ رُكُوبِ مَحَارِمِكَ، وَ تَفُكَّنِی مِنْ أَسْرِ الْعَظَائِمِ. (۱۱۲) وَ هَبْ لِی التَّطْهِیرَ مِنْ دَنَسِ الْعِصْیانِ، وَ أَذْهِبْ عَنِّی دَرَنَ الْخَطَایا، وَ سَرْبِلْنِی بِسِرْبَالِ عَافِیتِكَ، وَ رَدِّنِی رِدَاءَ مُعَافَاتِكَ، وَ جَلِّلْنِی سَوَابِغَ نَعْمَائِكَ، وَ ظَاهِرْ لَدَی فَضْلَكَ وَ طَوْلَكَ‏ (۱۱۳) وَ أَیدْنِی بِتَوْفِیقِكَ وَ تَسْدِیدِكَ، وَ أَعِنِّی عَلَی صَالِحِ النِّیةِ، وَ مَرْضِی الْقَوْلِ، وَ مُسْتَحْسَنِ الْعَمَلِ، وَ لَا تَكِلْنِی إِلَی حَوْلِی وَ قُوَّتِی دُونَ حَوْلِكَ وَ قُوَّتِكَ. (۱۱۴) وَ لَا تُخْزِنِی یوْمَ تَبْعَثُنِی لِلِقَائِكَ، وَ لَا تَفْضَحْنِی بَینَ یدَی أَوْلِیائِكَ، وَ لَا تُنْسِنِی ذِكْرَكَ، وَ لَا تُذْهِبْ عَنِّی شُكْرَكَ، بَلْ أَلْزِمْنِیهِ فِی أَحْوَالِ السَّهْوِ عِنْدَ غَفَلَاتِ الْجَاهِلِینَ لِآلْائِكَ، وَ أَوْزِعْنِی أَنْ أُثْنِی بِمَا أَوْلَیتَنِیهِ، وَ أَعْتَرِفَ بِمَا أَسْدَیتَهُ إِلَی. (۱۱۵) وَ اجْعَلْ رَغْبَتِی إِلَیكَ فَوْقَ رَغْبَةِ الرَّاغِبِینَ، وَ حَمْدِی إِیاكَ فَوْقَ حَمْدِ الْحَامِدِینَ (۱۱۶) وَ لَا تَخْذُلْنِی عِنْدَ فَاقَتِی إِلَیكَ، وَ لَا تُهْلِكْنِی بِمَا. أَسْدَیتُهُ إِلَیكَ، وَ لَا تَجْبَهْنِی بِمَا جَبَهْتَ بِهِ الْمُعَانِدِینَ لَكَ، فَإِنِّی لَكَ مُسَلِّمٌ، أَعْلَمُ أَنَّ الْحُجَّةَ لَكَ، وَ أَنَّكَ أَوْلَی بِالْفَضْلِ، وَ أَعْوَدُ بِالْإِحْسَانِ، وَ أَهْلُ التَّقْوی‏، وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ، وَ أَنَّكَ بِأَنْ تَعْفُوَ أَوْلَی مِنْكَ بِأَنْ تُعَاقِبَ، وَ أَنَّكَ بِأَنْ تَسْتُرَ أَقْرَبُ مِنْكَ إِلَی أَنْ تَشْهَرَ. (۱۱۷) فَأَحْینِی حَیاةً طَیبَةً تَنْتَظِمُ بِمَا أُرِیدُ، وَ تَبْلُغُ مَا أُحِبُّ مِنْ حَیثُ لَا آتِی مَا تَكْرَهُ، وَ لَا أَرْتَكِبُ مَا نَهَیتَ عَنْهُ، وَ أَمِتْنِی مِیتَةَ مَنْ یسْعَی نُورُهُ بَینَ یدَیهِ وَ عَنْ یمِینِهِ. (۱۱۸) وَ ذَلِّلْنِی بَینَ یدَیكَ، وَ أَعِزَّنِی عِنْدَ خَلْقِكَ، وَ ضَعْنِی إِذَا خَلَوْتُ بِكَ، وَ ارْفَعْنِی بَینَ عِبَادِكَ، وَ أَغْنِنِی عَمَّنْ هُوَ غَنِی عَنِّی، وَ زِدْنِی إِلَیكَ فَاقَةً وَ فَقْراً. (۱۱۹) وَ أَعِذْنِی مِنْ شَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ، وَ مِنْ حُلُولِ الْبَلَاءِ، وَ مِنَ الذُّلِّ وَ الْعَنَاءِ، تَغَمَّدْنِی فِیمَا اطَّلَعْتَ عَلَیهِ مِنِّی بِمَا یتَغَمَّدُ بِهِ الْقَادِرُ عَلَی الْبَطْشِ لَوْ لَا حِلْمُهُ، وَ الْآخِذُ عَلَی الْجَرِیرَةِ لَوْ لَا أَنَاتُهُ (۱۲۰) وَ إِذَا أَرَدْتَ بِقَوْمٍ فِتْنَةً أَوْ سُوءاً فَنَجِّنِی مِنْهَا لِوَاذاً بِكَ، وَ إِذْ لَمْ تُقِمْنِی مَقَامَ فَضِیحَةٍ فِی دُنْیاكَ فَلَا تُقِمْنِی مِثْلَهُ فِی آخِرَتِكَ‏ (۱۲۱) وَ اشْفَعْ لِی أَوَائِلَ مِنَنِكَ بِأَوَاخِرِهَا، وَ قَدِیمَ فَوَائِدِكَ بِحَوَادِثِهَا، وَ لَا تَمْدُدْ لِی مَدّاً یقْسُو مَعَهُ قَلْبِی، وَ لَا تَقْرَعْنِی قَارِعَةً یذْهَبُ لَهَا بَهَائِی، وَ لَا تَسُمْنِی خَسِیسَةً یصْغُرُ لَهَا قَدْرِی وَ لَا نَقِیصَةً یجْهَلُ مِنْ أَجْلِهَا مَكَانِی. (۱۲۲) وَ لَا تَرُعْنِی رَوْعَةً أُبْلِسُ بِهَا، وَ لَا خِیفَةً أُوجِسُ دُونَهَا، اجْعَلْ هَیبَتِی فِی وَعِیدِكَ، وَ حَذَرِی مِنْ إِعْذَارِكَ وَ إِنْذَارِكَ، وَ رَهْبَتِی عِنْد تِلَاوَةِ آیاتِكَ. (۱۲۳) وَ اعْمُرْ لَیلِی بِإِیقَاظِی فِیهِ لِعِبَادَتِكَ، وَ تَفَرُّدِی بِالتَّهَجُّدِ لَكَ، وَ تَجَرُّدِی بِسُكُونِی إِلَیكَ، وَ إِنْزَالِ حَوَائِجِی بِكَ، وَ مُنَازَلَتِی إِیاكَ فِی فَكَاكِ رَقَبَتِی مِنْ نَارِكَ، وَ إِجَارَتِی مِمَّا فِیهِ أَهْلُهَا مِنْ عَذَابِكَ. (۱۲۴) وَ لَا تَذَرْنِی فِی طُغْیانِی عَامِهاً، وَ لَا فِی غَمْرَتِی سَاهِیاً حَتَّی حِینٍ، وَ لَا تَجْعَلْنِی عِظَةً لِمَنِ اتَّعَظَ، وَ لَا نَكَالًا لِمَنِ اعْتَبَرَ، وَ لَا فِتْنَةً لِمَنْ نَظَرَ، وَ لَا تَمْكُرْ بِی فِیمَنْ تَمْكُرُ بِهِ، وَ لَا تَسْتَبْدِلْ بِی غَیرِی، وَ لَا تُغَیرْ لِی اسْماً، وَ لَا تُبَدِّلْ لِی جِسْماً، وَ لَا تَتَّخِذْنِی هُزُواً لِخَلْقِكَ، وَ لَا سُخْرِیاً لَكَ، وَ لَا تَبَعاً إِلَّا لِمَرْضَاتِكَ، وَ لَا مُمْتَهَناً إِلَّا بِالانْتِقَامِ لَكَ. (۱۲۵) وَ أَوْجِدْنِی بَرْدَ عَفْوِكَ، وَ حَلَاوَةَ رَحْمَتِكَ وَ رَوْحِكَ وَ رَیحَانِكَ، وَ جَنَّةِ نَعِیمِكَ، وَ أَذِقْنِی طَعْمَ الْفَرَاغِ لِمَا تُحِبُّ بِسَعَةٍ مِنْ سَعَتِكَ، وَ الِاجْتِهَادِ فِیمَا یزْلِفُ لَدَیكَ وَ عِنْدَكَ، وَ أَتْحِفْنِی بِتُحْفَةٍ مِنْ تُحَفَاتِكَ. (۱۲۶) وَ اجْعَلْ تِجَارَتِی رَابِحَةً، وَ كَرَّتِی غَیرَ خَاسِرَةٍ، وَ أَخِفْنِی مَقَامَكَ، وَ شَوِّقْنِی لِقَاءَكَ، وَ تُبْ عَلَی‏ تَوْبَةً نَصُوحاً لَا تُبْقِ مَعَهَا ذُنُوباً صَغِیرَةً وَ لَا كَبِیرَةً، وَ لَا تَذَرْ مَعَهَا عَلَانِیةً وَ لَا سَرِیرَةً. (۱۲۷) وَ انْزِعِ الْغِلَّ مِنْ صَدْرِی لِلْمُؤْمِنِینَ، وَ اعْطِفْ بِقَلْبِی عَلَی الْخَاشِعِینَ، وَ كُنْ لِی كَمَا تَكُونُ لِلصَّالِحِینَ، وَ حَلِّنِی حِلْیةَ الْمُتَّقِینَ، وَ اجْعَلْ لِی لِسانَ صِدْقٍ‏ فِی الْغَابِرِینَ، وَ ذِكْراً نَامِیاً فِی الْآخِرِینَ، وَ وَافِ بِی عَرْصَةَ الْأَوَّلِینَ. (۱۲۸) وَ تَمِّمْ سُبُوغَ نِعْمَتِكَ، عَلَی، وَ ظَاهِرْ كَرَامَاتِهَا لَدَی، امْلَأْ مِنْ فَوَائِدِكَ یدِی، وَ سُقْ كَرَائِمَ مَوَاهِبِكَ إِلَی، وَ جَاوِرْ بِی الْأَطْیبِینَ مِنْ أَوْلِیائِكَ فِی الْجِنَانِ الَّتِی زَینْتَهَا لِأَصْفِیائِكَ، وَ جَلِّلْنِی شَرَائِفَ نِحَلِكَ فِی الْمَقَامَاتِ الْمُعَدَّةِ لِأَحِبَّائِكَ. (۱۲۹) وَ اجْعَلْ لِی عِنْدَكَ مَقِیلًا آوِی إِلَیهِ مُطْمَئِنّاً، وَ مَثَابَةً أَتَبَوَّؤُهَا، وَ أَقَرُّ عَیناً، وَ لَا تُقَایسْنِی بِعَظِیمَاتِ الْجَرَائِرِ، وَ لَا تُهْلِكْنِی‏ یوْمَ تُبْلَی السَّرائِرُ، وَ أَزِلْ عَنِّی كُلَّ شَكٍّ وَ شُبْهَةٍ، وَ اجْعَلْ لِی فِی الْحَقِّ طَرِیقاً مِنْ كُلِّ رَحْمَةٍ، وَ أَجْزِلْ لِی قِسَمَ الْمَوَاهِبِ مِنْ نَوَالِكَ، وَ وَفِّرْ عَلَی حُظُوظَ الْإِحْسَانِ مِنْ إِفْضَالِكَ. (۱۳۰) وَ اجْعَلْ قَلْبِی وَاثِقاً بِمَا عِنْدَكَ، وَ هَمِّی مُسْتَفْرَغاً لِمَا هُوَ لَكَ، وَ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا تَسْتَعْمِلُ بِهِ خَالِصَتَكَ، وَ أَشْرِبْ قَلْبِی عِنْدَ ذُهُولِ الْعُقُولِ طَاعَتَكَ، وَ اجْمَعْ لِی الْغِنَی وَ الْعَفَافَ وَ الدَّعَةَ وَ الْمُعَافَاةَ وَ الصِّحَّةَ وَ السَّعَةَ وَ الطُّمَأْنِینَةَ وَ الْعَافِیةَ. (۱۳۱) وَ لَا تُحْبِطْ حَسَنَاتِی بِمَا یشُوبُهَا مِنْ مَعْصِیتِكَ، وَ لَا خَلَوَاتِی بِمَا یعْرِضُ لِی مِنْ نَزَغَاتِ فِتْنَتِكَ، وَ صُنْ وَجْهِی عَنِ الطَّلَبِ إِلَی أَحَدٍ مِنَ الْعَالَمِینَ، وَ ذُبَّنِی عَنِ الْتِمَاسِ مَا عِنْدَ الْفَاسِقِینَ. (۱۳۲) وَ لَا تَجْعَلْنِی لِلظَّالِمِینَ ظَهِیراً، وَ لَا لَهُمْ عَلَی مَحْوِ كِتَابِكَ یداً وَ نَصِیراً، وَ حُطْنِی مِنْ حَیثُ لَا أَعْلَمُ حِیاطَةً تَقِینِی بِهَا، وَ افْتَحْ لِی أَبْوَابَ تَوْبَتِكَ وَ رَحْمَتِكَ وَ رَأْفَتِكَ وَ رِزْقِكَ الْوَاسِعِ، إِنِّی إِلَیكَ مِنَ الرَّاغِبِینَ، وَ أَتْمِمْ لِی إِنْعَامَكَ، إِنَّكَ خَیرُ الْمُنْعِمِینَ (۱۳۳) وَ اجْعَلْ بَاقِی عُمُرِی فِی الْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ ابْتِغَاءَ وَجْهِكَ، یا رَبَّ الْعَالَمِینَ، وَ صَلَّی اللهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیبِینَ الطَّاهِرِینَ، وَ السَّلَامُ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمْ أَبَدَ الْآبِدِینَ.

Həmd aləmlərin rəbbi olan Allaha məxsusdur, ey mənim Rəbbim, ey göyləri və yeri yaradan, sənə həmd olsun, ey cəlal və kəramət sahibi, ey ululardan ulu, hər bir mə’budun mə’budu, hər bir məxluqun xaliqi, hər şeyin varisi, heç bir Sənin kimi deyildir, heç bir şeyin elmi Səndən gizli qalmaz, hər şeyi ehtiva etmisən, hər şeyi qoruyasan, Allah Sənsən, Səndən savayı heç bir Allah yoxdur, vahidsən, misilsizsən, təksən, oxşarsızsan, Allah sənəsən, səndən savayı bir Allah yoxdur, kərimsən, kəramətlisən, son həddə əzəməlisən, böyük və təkəbbürlüsən. Allah sənsən, Səndən savayı bir Allah yoxdur, ulu və hər eybdən münəzzəh, intiqamın şiddətlidir. Allah Sənsən, Səndən savayı bir Allah yoxdur, bağışlayan və mehriban, hər şeyi bilən, hikmət sahibisən. Allah Sənsən, Səndən başqa bir Allah yoxdur, kərmsən, eşidən və bilən, qədim və hər şeydən xəbərdarsan. Allah Sənsən, Səndən başqa bir Allah yoxdur, hamıdan kəramətlisən, əbədi və həmişəliksən. Allah Sənsən, Səndən başqa bir Allah yoxdur, hər şeydən və hər kəsdən əvvəlsən, hər bir saydan və hər bir şeydən sonrasan. Allah Sənsən, Səndən başqa bir Allah yoxdur, ən uca məqamınla belə yaxın, yaxşılığına yanaşı uca məqamlısan. Allah Sənsən, Səndən başqa bir Allah yoxdur, Həmd-səna, kibriya və sitayiş sahibisən. Allah Sənsən, Səndən başqa bir Allah yoxdur, hər şeyi əsilsiz yaradan, hər bir şeyə nümunəsiz surət verənsən, məxluqunu təcrübə və nümunə almadan xəlq etdin, hər bir şeyə dəqiq ölçü verən Sənsən, hər bir şeyi vəzifsini yerinə yetirməsi üçün yoluna qoydun, özündən aşağadakılar sahmana saldın, mövcudatı icad etməkdə heç bir şərik köməyinə qalxmadı, hökmdarlığında heç bir vəzir Sənə yardım göstərmədi, Sənin üçün şahid və misli olmadı, iradə edən Sənsən və iradən qəti oldu, qəzavət etdin və qəzavətin ədalət üzrə idi, hökm etdin və hökmün insaf əsasında oldu, heç bir məkan Səni əhatə etməz, qüdrətin önündə bir qüdrət qalxmamışdır, heç bir dəlil Səni aciz etməmişdir, hər şeyi ölçüyə aldın, xəyalların gərdişi zatının dərinliyinə yetmədilər, anlayışlar gecələrini dərk etməkdən aciz oldular, gözlər yerini tapmadılar, məhdud olasan deyə Sənin üçün bir hədd yoxdur, oxşarın və bərabərin yoxdur ki, onunla dərk olunasan, övladın olmamışdır ki, özün də doğul-muş olasan, Sənin bərabərin yoxdur ki, Səninlə qarşı-qarşıya çıxsın, oxşarın yoxdur ki, Səninlə bərabər olsun, mislin yoxdur ki, Səninlə özünü də araya çıxartsın, ixtira edib başlayan Sənsən, nümunəsiz yaradıb üzə çıxaran da Sənsən, yaratdığının hər biri gözəldir, pak və münəzzəh-sən, şə’nin nə qədər də böyükdür! Məkanlar içrə yerin necə də ucadır! Furqanın haqqı necə də aşkar edəndir! Hikmət sahibisən, Səni tanımaq üçün nişanələr nə qədər çoxdur! Səltənin qüdrət-li olan hökmdar, Sən hər bir eybdən paksan! Bağışlayansan, kərəm süfrədən necə də genişdir! Ucasan, məqamın necə də ucadır! Həmd-səna hər cür tə’rif kibriya və şükr sahibi Sənsən! Paksan Sən, qüdrət əlini yaxşılıqlara açmısan, Sənin tərəfindən, hidayət tapılmışdır, belə olduqda hər kəs Səni dini, yaxud dünyası üçün çağırarsa Səni anar, pak və münəzzəhsən, sənə elmi olan qarşında zəlildir, ərşin altında olanlar önündə təslimdirlər, bütün məxluqat Sənin qarşında boyunlarına təslim kəndirin atmışlar, Paksan Sən! Daxili və xarici hisslərlə duyur-musan, toxunulmazsan, heç kəs səninlə mübarizə edib Sənə qarşı hiylə qura bilməz, kimsə Sənə qalib gələ bilməz. Paksan Sən! Yolun hamar, işin yaxşılıq, diri və istəklər mənbəyisən. Paksan Sən! Sözün hikmət, əmrin qəti, iradən əzimdir. Paksan Sən! İstədiyini kimsə rədd edə

bilməz, sözünü kimsə dəyişdirə bilməz. Paksan Sən! Ey nişanələr sahibi, göyləri yara-dansan, ey canların xaliqi. Həmd olsun Sənə, əbədiliyinlə daimi olan bir həmd, Həmd olsun Sənə, bir həmd ki, ne’mətini həmişə artıran bir həmd, sənə ehsanınla bərabərlik edə bilən bir həmd olsun, həmd olsun Sənə, razılığını artıran bir həmd, bütün həmd edənlərin həmdi ilə birgə həmd olsun Sənə, elə bir şükr ki, hər bir şükr edənin şükrü ondan əskik olsun, Səndən başqasına yaxınlaşmasına səbəb olmasın, ilk həmdin davamına, son həmdin ardını gətirən bir həmdə olsun, zamanlar ötdükcə bir neçə artsın, ardıcıl artmaqla yenə də çoxalsın, bir həmd ki, əməlləri qoruyan mələklər onu saymaqdan aciz qalsınlar bir həmd ki, mələklərin bəndələrini əməllərindən Sənin kitabında yazdıq-larından daha artıq olsun, şanlı ərşinə eyni ölçüdə olan, uca kürsünə bərabər olan, Sənin tərəfindən əcri tamamlanan, muzdu bütün muzdlardan üstün olan, zahiri batini ilə, daxili doğru niyyətlə eyni olan, heç bir yaranmışın Səni o cür həmd etmədiyi bir həmd, Səndən başaq fəzlini kimsənin tanımadığı, hər kəsin çoxal-masını istəməsində yardım edilən, kamilləş-məsində son həddə zəhmət çəkən üçün təsdiqlənən, yartadığın hər bir həmdə sahib olan, bundan sonra yaradacağın hər bir şeyi ehtiva edən bir həmd. Bir həmd ki, ondan savayı heç bir həmd Sənin kəlamına onun qədər yaxın olmasın, həmd edənlərdən kimsə onun kimisinə deyə bilməsin, bir həmd ki, kərəminə ne’mətinin artmasına səbəb olsun, hər dəfə artdıqca onu yenidən daha da artır, Sənin ulu olan zatına vacib olan, cəlal və əzəmətinlə bərabər olan bir həmd. Ey mənim Rəbbim, Sənin seçdiyin, ən əziz və dərgahına ən yaxın olan Muhəmməd və onun soyuna özünün ən üstün salamlarını yetir, onu ən kamil bərəkətinlə bərəkət inayət et, ən faydalı rəhmətini ona nəsib et.Ey mənim Rəbbim, Muhəmməd və onun soyuna salam yetir, ən pakizə bir salam ki, ondan daha pakizəsi olmasın, ona ən bəyənilmiş bir salam yetir. İlahi! Muhəmməd və onun soyuna salam yetir, onu razı salsın, ondan razı oldutundan daha üstün bir salam, ona salam yetir, elə bir salam ki, ondan başqa heç bir şeylə razı olmayasan, ondan başqa kimsəni o salama layiq bilməyəsən. İlahi! Muhəmməd və onun soyuna salam yetir, Sənin razılığından üstün davamı Sənin davamı bağlı, sözlərinin sonu olmayan bir salam kimi. İlahi! Muhəmməd və onun soyuna salam yetir, mələklərinin, peyğəmbər və elçilərinin, itaət əhlinini salamına bərabər olan bir salam, cin və insan, bəndələrindən də’vətini qəbul edənlərin hamısına and olan bir salam, bütün məxluqatını əhatə edən bir salam. İlahi! Muhəmməd və onun soyuna salam yetir, keçmiş və indiki salamları əhatə edən bir sa-lam. Ona və soyuna Sənin və başqalarının yanında bəyənilən, kənarında keçmiş salamları qat-qat artıran, zaman ötdükcə daha çoxaltdığın, sayını yalnız Özün saya bildiyin bir salam. İlahi! Onun əhli-beytindən olan pakizələrə, öz əmərinin icraasına seçdiyin kəslərə, elm xəzinədarları, din və yer üzündə xəlifələrin, öz bəndələrinə höccət-lər qərar verdiyin kəslərə, öz iradənlə sözün əsl mə’nasında pisliklərdən pak etdiklərinə, Özünə sarı vasitə qərar verdiyin, Behiştiniin yolu qərar verdiyin kəslərə salam yetir. İlahi! Muhəm-məd və onun soyuna salam yetir, və onun vasitəsi ilə onları barələrindəki kərəmini artır, onlara etdiyin hər cür ehsanı kamilləşdir, onları Öz tərəfindən bütün faydalara bəhrəmənd et. İlahi! Muhəmməd və onun soyuna elə bir salam yetir ki, sonunun sərhədi, müddətinin sonu sonunun nəhayəti olmasın. İlahi, onlara ərş qədər, ölçüsündə salam yetir, göylər və yerlər, onların arasında yerləşənlər ölçüsündə, onun səbəbiylə onları Öz yaxınlığının kamalınaçatdır, Sənin və onlar üçün razılıq olsun. İlahi, öz dostuna ona ən’am etdiklərinə şükr etməyi bizə də ilham et, öz yanından ona yardım edici qüdrət bəxş et, rahat-lıq qapılarını onun üzünə asanlıqla aç, ona Özü-nün ən qüdrətli arxanla kömək göstər, arxasını gücləndir, qoluna qüvvət ver, lütfünlə onu hifz et, hifzinlə himayət et, Öz mələklərinə ona yardım göstər, arxasını gücləndir, qoluna qüvvət ver, lütfünlə onu hifz et, hifzinlə himayət et, Öz mələklərinlə ona yardım göstər, ən güclü ordunla ona kömək yetir, Peybğəmbərlərinin-Sənin salamın olsun ona və pak soyuna hüdud, sünnət və şəritini onun vasitəsi ilə sabit qədəm et, təcavüz əhlinin dinindən öldür-dükləri nişanələri onun səbəbiylə dirilt, vücu-dunun bərəkəti ilə Öz dinindənki zülmün çirkin-liklərin pak et, öz yolundakı əyrilikləri hamar-la, yolundan azmağı seçənləri yolunun üstündən kənar et, əyrilik qəsdi edənlərin həyat meydanın-dan kökünü kəs, dostları barəsində qəlbini yumşaq, düşmənlərinə olan əlini genişləndir, rəhmətini şəfqət və mehribançılığını bizə ehsan et, bizi ona qulaq asıb itaət edənlərdən qərar ver, razılığı yolunda çalışanlardan, kömək göstərib onu müdafiə edənlərdən et, və bu işlərlə Sənə və Peyğəmbərinə-Sənin salamın olsun ona və pak soyuna – yaxınlaşmağa sə’y edək. Ey mənim Rəbbim, məqamına e’tiraf edən dostlarına, yolunu gedə-lərə, izlərinə düşənlərə, qoyduğu işlərə çəng vuranlara, vilayətlərinə yapışanlara, imamət-lərinə iqtida edənlərə, əmrlərinə təslim olanlara, itaətlərində sə’y edənlərə, hökumətlərini gözləyənlərə, onlara göz dikənlərdə salam yetir, bol bərəkətli, pakizə səhər və axşam yetişən bir salam, onlara və ruhlarına salam yetir, işlərini təqva əsasında tənzim et, əhvallarını sahmana sal, tövbələrini qəbul et, çünki, Sən tövbələri qəbul edən və rəhmlisən, bağışlayanların ən yax-şısısan, öz rəhmətinlə bizi onların kənarında əmin-amanlıqda yerləşdir, ey rəhm edənlərin rəhm edəni! Ey mənim Rəbbim, bu ərəfə günüdür ki, ona şəfaət, kəramət və əzəmət vermisən, onda rəhmət süfrəsi açmısan, əfvinlə bəndələrinə minnət qoymusan, onda bəxşişini bol etmisən, onun vasi-təsi ilə bəndələrinə ehsan etdin, İlahi, mən o bəndəyəm ki, yaratdığından öncə və xəlq etdiyindən sonra ona ne’mət vermisən, ona dininə rəhbərlik etdin, haqqını ödəmək üçün yardım gösərdin, öz işinlə onu saxladın, Öz dəsətənə saldın, dostla-rına dost olub düşmənlərinə düşmənçiliyə yol göstərdin, bütün bunlara belə etdin, amma geri oturmadı, özünə itaətsizlikdən çəkindirdin, ancaq əmrindən sonra qarşı düşmənçiliyi, yaxud Sənin önündə təkəbbürlüyü işə onu nəfsinin istəyi sürüklədi, Sənin və onun düşməni bu işdə ona yardım etdik ki, Səni tanıdığı halla günaha əl atdı, halbuki əfvinə ümidvar, bağışlamağına e’timadı var idi, ona qarşı göstərdiyin bütün bu məhəbbətlərlə bəndələrindən günaha bulaşmamağa ən layiqlisi idi, İndi mən Sənin qarşında xar, zəlil, xaze, xain, qorxunc və çiyinlərində yükünün ağırlığının böyüklüyünü bilərək, etdiyim çoxlu xətalarla durmuşam, və əfvinə pənah gətirmişəm, rəhmətinə sığınaram, və yəqin bilirəm ki, heç bir aman verən mənə Səndən aman verə bilməz, heç kəs mənə görə Sənə mane verə bilməz, belə olduqda günahları örtdü-yünü mənə inayət et, Sənə təslim olana bəxşiş etdiyini mənə də əta et, ümidvar olana mərhəmət et ki, onun səbəbiylə Sənin razılığından bir bəhrəm olsun, məni ibadətində zəhmət çəkənlərə qismət etdiyin şeydən əliboş qaytarma, baxmayaraq ki, mən əvvəlkilərin etdiyi yaxşılıqları etməmişəm. Lakin Sənin tohidinin qəbul edərək səni hər cür şübhə və bənzərindən ayrı bilib əmr etdiyin yollarla Sənə sarı gəlmişəm, və sənə yaxınlaşmağa yeganə səbəblə yaxınlaşmısan, onun ardınca Sənə könlünü vərərək qarşında xar və zəlil olaraq yanındakılara yaxşı gümanla gəmişəm, Səndən xar, Miskin, kiçik, çarəsiz, yoxsul, qorxan bir kəsə pənah verməni istədim, qorxu və alinamə ilə, aman və pənah tələb etməklə, təkəbbürlülərin təkəbbürü, hökmdarların xatir-cəmliyi üzündən deyil, bütün bunlardan əlavə mən xar olanlardan içrə ən zəlil, bir zərrə yaxud ondan daha da azam. Belə olduqda ey günahkarların cəzasında tələsməyən, əyyaşların eynini qəflətən almayan ey xətakarları əfv edən və ey azanlara möhlət verən, öz günahına e’tiraf edən xətakar mənəm, mənəm ki, cürət üzündən Sənin əlehinə qədəm götürdüm, mənəm ki, bilərəkdən Sənə itaət-sizlik etdim, mənəm ki, öz pis əməlini bəndəli-yindən gizlədib Səninlə aşkar müxalifətə qalxdım, mənəm ki, bəndələrindən qorxub Səndən arxayın oldum, mənəm ki, heybətindən çəkinmədim qəzəbindən qorxmadım, mən öz haqqımda cinayət etdim, mənəm ki, öz bəlaların əhatəsində çarəsiz qalmışam, həyatı az olan mənəm, mənəm ki, çoxlu müsibətlərə düçar oldum. Səni öz bəndələrin içrə seçdiyinə, vücudunu özünə bəyəndiyinə, yaratdıqların içrə ixtiyar etdiyinə, itaətini öz itaətinə birləşdirdiyin kəsin haqqına, itaətsizliyini özünə itaətsizlik kimi bildirdiyinə, dostluğunu öz dostluğun kimi açıqladığına, düşmənliyini özünə düşmənlik kimi saydığına and verirəm ki, bu günkü gündə mən günahdan Sənə ahu-nalə edib üzr istəyən kəsə geyindirdiyin libası geyindirəsən. O kəs ki tövbə haqqında əfvinə pənah gətirmiş, məni itaət əhlinə öz yanında himayət etdiyin kəs kimi himayət et, Özün tək olaraq yolunda zəhmət çəkib sənin razılığını ələ gətirənlərə verdiyin və’də vəfa etməyi mənə əta et, Sənin haqqında xəta törədib razılığın sərhədindən təcavüz etməyimə, hökm-lərindən kənara çıxdığıma görə cəzalandırma, mənə möhlət verdiyinlə məni qəflətə salma, xeyrini geri alan, kimsə kimi, elə bir qafil ki, ne’mətlərinin mənə yetməsində Səni şərik bilməsin, və məni qafilllərin yuxusundan, israf edənlərin yuxuya dalmasından, öz öhdəsinə qoyulanların röyasından ayılt, qəlbimi sənə itaət edən-ləri apardığım yola yönəlt, Səndən uzaqlaşmağıma səbəb olan səndən olan bəhrəmə hicab olan, Səndən istədiyim şeydən saxlayandan pənah ver, özünə qarşı xeyir yolunu onlara göstəriş vediyin kimi önümdə qərara verməyi onlarda istədiyin kimi rəqabət göstərməmi mənim üçün hamarlaşdır, məni qorxutmalarını yüngül sayanları aradan götürdüyün kimi aradan aparma, Sənə düşmən olaraq həlak olanlarla bir yerdə həlak etmə, yolundan azanların sırasında məhv etdiklərinlə birgə məhv etmə, fitnə çalalarından nicat ver, bəlaların əhatəsindən xilas et, qəflətə düşməkdən öz amanına sal, mənimlə məni zəlalətə salan düşmənim arasında əldən salan eybimlə mənim aramda, fasilə sal, məndən qəzəbdən sonra üz döndərdi-yindən bir daha razı qalmayacağın kəs kimi üz döndərmə, Sənə ümidlə ümidsiz etmə ki, rəhmətindən mə’yusluq mənə qalib gəlsin, o qədər mərhəmət göstərmə ki, tab gətirə bilmədiyim, yaxud o qədər məhəbbət göstərmə ki, çoxduğundan yüngül ağırlaşsın, məni xeyiri olmayan, qayıdışı qeyri-mümkün olan, Sənin öz başına buraxdığın bəndən kimi lütf əlindən boşlama, məni riayət baxımından nəzərindən düşən, Sənin tərəfindən bütün vücudunu rüsvayçılıq əhatə edən bəndə kimi özündən uzaq-laşdırma, bəlkə süqut edənlərin süqutundan, alda-nanların azmasından, həlak olanların meydanın-dan hifz et, bəndə və kənizlərini düçar etdiyin girovdan xilas et, lütf etdiyin kəslərin məqamlarına çatdır, o kəslərin kig onara ne’mət verərək onlardan razı qalmısan, səadət içrə diri saxldıqların xoşbəxt olaraq öldürdüklərin bəndələr kimi. Bərəkətin aradan gedib yaxşılıqların batil olmasına səbəb olan şeylərdən çəkinməyin kəndirini boynuma sal, günahın pisliyindən ona olan nifrətimə qəlbim-də yer ver, məni köməyin olmadan düzəlməyən işə düçar etmə, Sənə yaxınlaşmağa mane olan şeyləri qəlbimdə məhv et, gecə və gündüz Səninlə gizlində raz-niyaz etməyi gözümdə gözəl cilvələndir, mənə elə bir ismət məqamı nəsib et ki, qorxuna yaxın, haram etdiklərindən ayrı düşməyimə yardım etsin, böyük günahlar əsarətindən mənə nicat versin, məni günaha bulaşmaqdan pakla, günahların çir-kinliyini məndən uzaqlaşdır, mənə Özünün sala-matlıq libasını geyindir, sağlamlıq əbanı çiyni-mə sal, tam və bol ne’mətlər xələtini əynimə geyin-dir, mənə olan ehsan və ne’mətini ardıcıl et, yardımın və hidayətinlə məni təsdiqlə , mənə gözəl niyyət bəyənilmiş söz , və yaxşı işlə yardım et, öz qüdrət və qüvvətin əvəzinə məni özqüvvət və qüdrətimin öhdəsinə qoyma, məni Öz görüşünə qaldırdığın gün xar və zəlil etmə, övliyaların qarşısında rüsvay etmə, Səni anmağı zehnimdən aparma, Sənə şükr etmək qüdrətini məndən götürmə, bəlkə xəbərsiz cahillər ne’əmətlərini qafilanə unutduqda şükrü əda etməyi mənə vacib et, mənə əta etdiyinə, mənə lütf göstərdiyinə e’tiraf etmək yardımına həmd-səna etməyi mənə ehsan et, Sənə rəğbətimi başqalarının rəğbətin-dən haqqında sitayiş etməyimi, başqalırının sitayişindən daha üstün qərar ver, Sənə möhtac olduğum zaman məni rüsvay etmə, məni Özündən düşmənlərini uzaqlaşdırdığın kimi uzaqlaş-dırma, çünki özümün Sənə tapşırılmışam, dəlilin Sənin əlində olduğunu bilirəm, sən lütf gös-tərməyə hamıdan üstünsən, yaxşılığa adət etmisən, itaət edilməyinə layiqsən, bağışlayansan, xəbərimdə vardır ki, əzab verməkdən əfv etməyə daha layiqsən, pərdənin üstünü açmaqdan onu örtməyə daha yaxınsan, məni elə bir həyatla yaşat ki, istəklərimi yerinə yetirsin, istədiyim hər bir şey Sənin məndən acığın kəlmədiyi halla yerinəyetsin, mən nuru öndən və ətrafdan hər yerə saçılan bir kəs kimi öldür, məni Öz dərgahına zəlil, bəndələrinin yanında əziz et, xəlvətdə münacata oturarkən məni zəlil et, bəndələrin arasında mənə ucalıq ver, məni məndən ehtiyacsız olandan ehtiyacsız et, Sənə olan yoxsulluğumu daha da artır, düşmən-lərin məzəmmətindən, bəlanı yetişməsindən, və rüsvayçılıqdan pənah ver, xəbərin olduğum pislik-lərimi əfv et, əzab erməyə qüdrəti çatarkən helmi mane olan kimsə kimi, əgər bir qövm haqqında pis-lik istəsən məni Sənin himayətinin altına girdi-yimdən ötrü nicat ver, dünyada məni rüsvay etmədi-yin kimi axirətdə belə bir halda saxla, bu dunya-nın ne’əmətini mənim üçün o biri dünyanın ne’mə-tinə birləşdir, keçmiş faydalarını onun təzələ-ri ilə əvəz et, mənə o qədər möhlət vermə ki, onun nəticəsində daş ürəkli olum, məni abrıma zərər vuran müsibətə düçar etmə, qədrimi azaldan aldan-maya, adımın batmasına səbəb olan eybə düçar etmə, elə qorxutma ki, ümidsiz olum, o cür qorxutma ki onun qarşısında lərzəyə düşüm, elə et, ki, vəhşətim qorxutmaqdan, çəkinməyim xəbərdarlığımdan qorxuya düşməyim ayələrini oxuduğum zamanlarda olsun, gecəmi sənə ibadətdə oyaq qalmağımla abad et, təkliyimi gecəni oyaq qalmağımda , tənhalığımı səninlə ünsiyyət tapmağımda, dər�gahına hacət gətirməkdə Sənə olan şiddətli hacə-timi odundan azad olmağımda, Cəhənnəm əhlinin düçar olduqları o əzabdan pənah verməyində qərar ver, və məni uzun müddətdə tüğyan içrə sərgərdan, nadanlıq bataqlığında qərar vermə, məni nəsihət alanların örnəyi, ibrət götürənlərin vasitəsi, baxanların azmasına səbəb qərar vermə, məni məkrinə düçar olanların cərgəsində yerləşdirməg mənim əvəzimə başqasını seçmə, adımı səadət əhlinin dəftərindən silmə, bədənimi bəlaya düçar etmə, məni bəndəlirinin məsxərə etdiklərindən, Özünün istehza etdiyin kəsdən etmə, öz razılığından başqa bir şeyə tabe etmə, düşmənlərindən intiqam almaqdan savayı öhdəmə başqa bir xidmət qoyma, məni əfvinin ləzzətindən, həlm behiştinin iyindən, və rəhmə-tinin şirinliyindən kama yetir, əlaqən olduğun şeyə könül verməyimlə sonsuz sərvətini, mənə Sənə yaxınlaşmağa zəhmət çəkməyi daddır, sovqatla-rından mənə bir sovqat nəsib et, ticarətimi gəlirli, qayıdışımı zərərsiz et, məni öz məqamından qorxut, görüşünə müştaq et, xalis tövbə etməyimə yardım göstər ki, onunla nə bir kiçik, yaxud böyük, gizli yaxud aşkar bir günah saxlamayasan, mö’minlərə düşmən olmağı qəlbimdən çıxart, zəlil olanlara qarşı qəlbimi mehriban et, mənimlə salehlərlə olduğun kimi ol, məni təqva-lıların zinəti ilə bəzə, mənim üçün qalanları-mın arasında yaxşı ad, gələcəkdəkilərə günbəgün artan xatirə qoy, öndəkilərin məqamına daxil et, mənə açdığın ne’mətinin kamilləşdir, kəramət-lərini ardıcıl et, boş əlimi Öz faydalarınla doldur, dəyərli iftikarları mənə sarı göndər, məni xalis bəndələrin üçün zinətləndirdiyin behiştə pak övliyalarının qonşusu qərar ver, Sənə aşiq olanlara hazırladığın böyük ehsanlar əbasını mənə də geyindir, mənim üçün Öz dərga-hında rahat qəlblə orada aram olacağım bir yer qərar ver, qalacağım bir mənzil düzəlt ki, onunla gözlərim nurlansın, məni böyük günahlarla müqayisə etmə, sirlər açılan gün həlak etmə, hər bir şəkk-şübhəni qəlbimdən yu, hər bir rəhmətdən haqqa sarı bir yol aç, fəxr edəcəyim bəhrələri öz ehsanınla bol et, ən’amlarından olan ehsan nəsiblərimi çoxalt, qəlbimi rəhmətinlə aram et, himmətimi birdəfəlik öz işinə yönəlt, məni xalis bəndənə tapşırdığın işə yönəlt, qəflət və pərişanlıq zamanı itaət işlərini qəlbimlə qatışdır, iffət, rahatlıq, salamatlıq, sağlamlıq, yaşayışda əmin-amanlıq, sərvətli olmağı mənim üçün tədarük gör, yaxşılıqlarımı onunla qarışan günahlara, gizlin-də qalmağımı qarşıma çıxan imtahanına görə zay etmə, abrımı hər kəsin önünə atılmasından saxla, fasiqlərin əlindəkilərdən bir şey istəməkdən qoru, məni zalımların arxası, kitabını aradan aparmaqda yardımçılarından qərar vermə, bilmədiyim şeylərdən Özün qoru, rəhmət, tövbə, mehribanlıq və bol ruzi qapılarını üzümə aç ki, mənə sarı rəğbət götürənlərdənəm, haqqımdakı ne’mtini kamilləşdir ki, Sən ne’mət verənlərin ən yaxşısan, ömrümün qalan hissəsini razılığın üçün Həcc və ümrəni yerinə yetirməkdə qərar ver, ey aləmlərin Rəbbi! Allahın səlatü-salamı olsun Muhəmmədə və onun pak və pakizə soyuna, ona və onlara ardıcıl və əbədi bir salam osun.

Əlaqəli məqalə

İstinadlar

  1. Ənsariyan, Diyare aşiqan, h.ş 1373, c.7, s.539-540
  2. Məmduhi Kirmanşahi, Şühud və şenaxt, h.ş 1388, c.4, s.69
  3. Məmduhi Kirmanşahi, Şühud və şenaxt, h.ş 1388, c.4, s.98-105; شرح فرازهای دعای چهل و هفتم از سایت عرفان, erfan.ir saytı
  4. Məmduhi Kirmanşahi, Şühud və şenaxt, h.ş 1388, c.4, s.69; شرح فرازهای دعای چهل و هفتم از سایت عرفان, erfan.ir saytı
  5. اعرابی، «چرا امام سجاد(ع) به مبارزات سیاسی نپرداخت ؟»., hawzah.net saytı
  6. شرح فرازهای دعای چهل و هفتم از سایت عرفان, erfan.ir saytı; Məmduhi Kirmanşahi, Şühud və şenaxt, h.ş 1388, c.4, s.105-121
  7. Məmduhi Kirmanşahi, Şühud və şenaxt, h.ş 1388, c.4, s.121-165; شرح فرازهای دعای چهل و هفتم از سایت عرفان, erfan.ir saytı
  8. Məmduhi Kirmanşahi, Şühud və şenaxt, h.ş 1388, c.4, s.164-214; شرح فرازهای دعای چهل و هفتم از سایت عرفان, erfan.ir saytı
  9. Ənsariyan, Diyare aşiqan, h.ş 1373, c.7, s.517-555
  10. Məmduhi Kirmanşahi, Şühud və şenaxt, h.ş 1388, c.4, s.47-216
  11. Seyyid Əhməd Fehri, “Səhifeyi-Səccadiyyə”nin şərh və tərcüməsi, h.ş 1388, c.3, s.399-492
  12. کتابنامه نجوای عارفانه اثر سید احمد سجادی, gisoom.com saytı
  13. کتابنامه عرفان عرفه اثر قادر فاضلی, gisoom.com saytı
  14. Mədəni Şirazi, Riyazus-salikin, h.q 1435, c.6, s.253-422 və c.7, s.3-158
  15. Muğniyə, Fiz zilalis-Səhifeyi-Səccadiyyə, h.q 1428, s.551-609
  16. Darabi, Riyazul-arifin, h.ş 1379, s.589-660
  17. Fəzlullah, Afaqur-ruh, h.q 1420, c.2, s.463-544
  18. Feyzi Kaşani, Təliqatun əlas-Səhifə əs-Səccadiyyə, h.q 1407, s.92-98
  19. Cəzairi, Şərhus-Səhifətis-Səccadiyyə, h.q 1402, s.242-269

Ədəbiyyat

  • Ənsariyan, Hüseyn, Diyare aşiqan, Tehran, Peyame azadi, h.ş 1372
  • Cəzairi, İzəddin, Şərhus-Səhifətis-Səccadiyyə, Beyrut, h.q 1402
  • Darabi, Məhəmməd ibn Məhəmməd, Riyazul-arifin, Tehran, Üsvə nəşri, h.ş 1379
  • Fəzlullah, Seyyid Məhəmməd Hüseyn, Beyrut, Darul-malik, h.q 1420
  • Fehri, Seyyid Əhməd, “Səhifeyi-Səccadiyyə”nin şərh və tərcüməsi, Tehran, Üsvə, h.ş 1388
  • Feyz Kaşani, Məhəmməd ibn Mürtəza, Təliqatun əlas-Səhifə əs-Səccadiyyə, Tehran, h.q 1407
  • Mədəni Şirazi, Seyyid Əli Xan, Riyazus-salikin, Qum, h.q 1435
  • Muğniyə, Məhəmməd Cavad, Fiz zilalis-Səhifeyi-Səccadiyyə, Qum, Darul-kutubil-İslami, h.q 1428
  • Məmduhi Kirmanşahi, Həsən, Şühud və şenaxt, Qum, Bustane kitab, h.ş 1388

Xarici keçid