İmam Hadinin (ə) ləqəb və künyələrinin siyahısı

wikishia saytından
Ya Hadiyəl-uməm əsəri, “Misbahuz-Zair”[1] kitabında İmam Hadinin ziyarətnaməsində o, “Hadiyəl-uməm” adlandırılır; tərcüməsi: Ey ümmətləri hidayət edən. Rəsm: Seyyid Rəsul Ağamiri[2]

İmam Hadinin (ə) ləqəb və künyələrinin siyahısı məqaləsi şiələrin 10-cu imamı İmam Əliyyən-Nəqinin (ə) ləqəb və künyələrinin toplusudur. Onun adı “Əli”dir.[3] Künyəsi isə “Əbul Həsən”dir[4] ki, "Əbul Həsən salis"də deyilir.[5] Ən məşhur ləqəbləri "Hadi" və "Nəqi"dir.[6] İmamın (ə) şiəsünni mənbələrində qeyd olunan digər ləqəbləri belədir:

Say Ləqəb Məna
1. İbnur-Rza - [7]اِبنُ الرِّضا İmam Rzanın (ə) nəslindən
2. Əmin - [8]امین Əmanətdar
3. Xalis - [9]خالص Nadir
4. Dəlil - [10]دلیل Dəlil, sübut
5. Raşid - [11]راشد Yol tanıyan
6. Rəşid - [12]رشید
7. Zəki - [13]زَکیّ Təmiz, pak
8. Sədid - [14]سَدید Əməldə və sözdə möhkəm
9. Şəhid - [15]شهید Şahid
10. Sahibul-əskər - [16]صاحِبُ الْعَسکَر Camaatın və şiə dəstəsinin sahibi
11. Sadiq - [17]صادق Düz danışan
12. Təyyib - [18]طَیّب Pak
13. Alim - [19]عالم Allahın kitabı və Peyğəmbərin (s) sünnəsindən xəbərdar, alim
14. Əskəri - [20]عسکری Əskərə mənsub. Ordu və hərbçilərin yerləşdiyi məkan mənasını verir. İmam (ə), Abbasi hökumətinin hərbçilərinin yerləşdiyi Samirra şəhərində yaşadığı üçün ona bu ləqəb verilmişdir.[21]
15. Fəttah - [22]فتاح Nümunə
16. Fəqih - [23]فقیه Fəqih yəni, öz zamanının şəri hökmlərini bilən kəs
17. Qaim - [24]قائم Nümunə
18. Mazi - [25]ماضی
19. Mutəmən - [26]مؤتَمَن Əmin və etibarlı şəxs
20. Müttəqi - [27]مُتّقی Təqvalı, pərhizkar
21. Mütəvəkkil - [28]متوکل Təvəkkül edən. İmam Hadi (ə) bu ləqəbdən xoşu gəlmirdi və səhabələrindən onu Mütəvəkkil ləqəbi ilə çağırmamaqlarını istəyirdi. Deyilənə görə, "Mütəvəkkil" Abbasi xəlifəsi ləqəbi olduğundan və Əhli-beytin düşmənlərindən hesab olunduğundan İmam Hadi (ə) bu ləqəblə çağırılmaq istəmirdi.[29]
22. Mürtəza - [30]مرتضی Seçilmiş
23. Müvəzzih - [31]مُوَضِّح Allahın və Rəsulunun (s) əmrlərini aşkar edən
24. Nasih - [32]ناصح Öyüd-nəsihət edən
25. Nəcib - [33]نجیب Şərif
26. Vəfi - [34]وَفیّ Vəfalı, vəfadar

İstinadlar

  1. Misbahuz-zair, İbn , savus, h.q 1417, s.410
  2. رونمایی از تابلوی یا هادی الامم به مناسبت شهادت امام هادی(ع), qudsonline.ir saytı
  3. Şafei, Mətalibus-səul, h.q 1419, s.307
  4. Mufid, Əl-İrşad, h.q 1413, c.2, s.297
  5. Təbərsi, İlamul-vəra, h.q 1417, c.2, s.109
  6. Qumi, Muntəhul-amal, h.ş 1379, c.3, s.1836
  7. Təbərsi, Tacul-məvalid, h.q 1422, s.105
  8. İbn Şəhraşub, Əl-Mənaqib, h.q 1379, c.4, s.401
  9. Təbəri, Dəlailul-imamə, h.q 1413, s.411
  10. Xəsibi, Əl-Hidayətul-kübra, h.q 1419, s.313
  11. Xəzəli, Musuətul-İmamil-Hadi (ə), h.q 1424, c.1, s.35
  12. Təbəri, Dəlailul-imamə, h.q 1413, s.411
  13. Qunduzi, Yənabiul-məvəddə, h.q 1422, c.3, s.169
  14. Xəzəli, Musuətul-İmamil-Hadi (ə), h.q 1424, c.1, s.34
  15. Təbəri, Dəlailul-imamə, h.q 1413, s.411
  16. Xəzəli, Musuətul-İmamil-Hadi (ə), h.q 1424, c.1, s.41
  17. Xəzəli, Musuətul-İmamil-Hadi (ə), h.q 1424, c.1, s.34
  18. Mömin ibn Həsən, Nurul-əbsar, s.34
  19. Məclisi, Biharul-ənvar, h.ş 1363, c.50, s.313
  20. İrbili, Kəşful-ğummə, h.q 1421, c.2, s.37
  21. Qərəşi, Həyatul-İmam Əli Hadi (ə), h.q 1437, s.26
  22. Əmin, Əyanuş-şiə, h.q 1379, c.4, s.379
  23. İbn Şəhraşub, Əl-Mənaqib, h.q 1379, c.4, s.401
  24. Məclisi, Biharul-ənvar, h.ş 1363, c.50, s.313
  25. Xəzəli, Musuətul-İmamil-Hadi (ə), h.q 1424, c.1, s.34
  26. Qumi, Muntəhul-amal, h.ş 1379, c.3, s.1836
  27. Əli ibn Məhəmməd, Əl-Fusulul-muhimmə, h.q 1422, c.2, s.1064
  28. Həməvi, Ənisul-muminin, h.ş 1363, s.221
  29. Qərəşi, Həyatul-İmam Əli Hadi (ə), h.q 1437, s.22
  30. Məclisi, Biharul-ənvar, h.ş 1363, c.50, s.313
  31. Təbəri, Dəlailul-imamə, h.q 1413, s.411
  32. Əmin, Əyanuş-şiə, h.q 1379, c.4, s.379
  33. İbn Şəhraşub, Əl-Mənaqib, h.q 1379, c.4, s.401
  34. Xəzəli, Musuətul-İmamil-Hadi (ə), h.q 1424, c.1, s.34

Ədəbiyyat

  • İbn Şəhraşub Mazandarani, Məhəmməd ibn Əli, Mənaqibu Ali Əbi Talib, Qum, Əllamə, h.q 1379
  • İrbili, Əli ibn isa, Kəşful-ğummə, Qum, h.q 1421
  • Əmin Amili, Seyyid Möhsin, Əyanuş-şiə, Beyrut, Darut-taaruf, h.q 1403
  • Həməvi, Məhəmməd ibn İshaq, Ənisul-muminin, Təhqiq: Mirhaşim Mühəddis, Tehran, h.ş 1363
  • Xəzəli, Əbül-Qasim, Musuətul-İmamil-Hadi, Qum, Vəli Əsr (ə.f) müəssisəsi, h.q 1424
  • Xəsibi, Həsən ibn Həmədan, Əl-Hidayətul-kübra, Beyrut, h.q 1419
  • رونمایی از تابلوی یا هادی الامم به مناسبت شهادت امام هادی(ع), qudsonline.ir saytı
  • Şafei, Məhəmməd ibn Təlhə, Mətalibus-səul, Beyrut, h.q 1419
  • Mömin ibn Həsən, Nurul-əbsar fi mənaqibi Ali beytin-Nəbi, Qum
  • Təbərsi, Fəzl ibn Həsən, İlamul-vəra, Qum, Alul-beyt (ə), h.q 1417
  • Təbərsi, Fəzl ibn Həsən, Tacul-məvalid, Beyrut, Darul-qari, h.q 1422
  • Təbəri, Məhəmməd ibn Cərir, Dəlailul-İmamə, Qum, Besət, h.q 1413
  • Qumi, Şeyx Abbas, Muntəhul-amal, Qum, h.ş 1379
  • Qunduzi, Süleyman ibn İbrahim, Yənabiul-məvəddə, Qum, Üsvə, h.q 1422
  • Maliki, Əl-Fusulul-muhimmə, Qum, Darul-hədis, h.q 1422
  • Məclisi, Məhəmməd Baqir, Biharul-ənvar, Tehran, İslamiyyə, h.ş 1363
  • İbn Tavus, əli ibn Musa, Misbahuz-zair, Qum, Alul-beyt (ə) müəssisəsi, h.q 1417
  • Mufid, Məhəmməd, Əl-İrşad, Qum, h.q 1413