confirmed, movedable, templateeditor
15.813
edits
Şiə: Redaktələr arasındakı fərq
redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 12: | Sətir 12: | ||
İsmaililər İmamiyyə şiələrin altıncı imamlarına qədər, yəni, [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqə (ə)]] qədər qəbul edir və ondan sonra [[İmam Sadiqin (ə) oğlu İsmayıl]] və İsmayılın oğlu Məhəmmədi imam hesab edirlər və onun vəd edilmiş Mehdi olduğuna inanırlar. Zeydiyyə, imamların sayını məhdudlaşdırmır və [[Həzrət Fatimə (ə)|Həzrət Fatimənin (s)]] alim, zahid, cəsur və səxavətli və qiyam edən övladlarından hər birinin imam olduğuna inanırlar. | İsmaililər İmamiyyə şiələrin altıncı imamlarına qədər, yəni, [[İmam Sadiq (ə)|İmam Sadiqə (ə)]] qədər qəbul edir və ondan sonra [[İmam Sadiqin (ə) oğlu İsmayıl]] və İsmayılın oğlu Məhəmmədi imam hesab edirlər və onun vəd edilmiş Mehdi olduğuna inanırlar. Zeydiyyə, imamların sayını məhdudlaşdırmır və [[Həzrət Fatimə (ə)|Həzrət Fatimənin (s)]] alim, zahid, cəsur və səxavətli və qiyam edən övladlarından hər birinin imam olduğuna inanırlar. | ||
Dünyada indiyədək qurulmuş əsas şiə dövlətləri bunlardır: | Dünyada indiyədək qurulmuş əsas şiə dövlətləri bunlardır: Ali-İdris, Təbəristanda Ələvilər dövləti, [[Ali Buveyh|Ali-Buyə]], [[Yəmən|Yəməndə]] Zeydilər dövləti, [[Fatimilər]], [[İsmailiyyə]], Səbzivarda Sərbədarlar dövləti, [[Səfəviyyə|Səfəvilər]] və [[İran İslam Respublikası]]. | ||
"Pew" tədqiqat İnstitutunun Din və Həyat dərnəyinin hesabatına görə, dünyada müsəlmanların 10-13 faizi şiələrdir. Şiələrin təxminən 154-200 milyon nəfər olduğu təxmin edilir. Şiələrin əksəriyyəti İran, Pakistan, Hindistan və İraqda yaşayır. | "Pew" tədqiqat İnstitutunun Din və Həyat dərnəyinin hesabatına görə, dünyada müsəlmanların 10-13 faizi şiələrdir. Şiələrin təxminən 154-200 milyon nəfər olduğu təxmin edilir. Şiələrin əksəriyyəti İran, Pakistan, Hindistan və İraqda yaşayır. | ||
| Sətir 28: | Sətir 28: | ||
Şiəliyin yaranma tarixi ilə bağlı müxtəlif fikirlər mövcuddur. [[Həzrət Muhəmməd (s)|İslam peyğəmbərinin (s)]] sağlığında, [[Səqifə hadisəsi|Səqifə hadisəsindən]] sonra, [[Osmanın qətli macərası|Osmanın öldürülməsindən]] sonra və "Həkəmiyyət" hadisəsindən sonra şiəliyin yarandığı tarix kimi qeyd edilmişdir.<ref>Mühərrəmi, Tarixe təşəyyü, h.ş 1382, s. 43-44 ; Quruhe tarixe pəjuheşqahe hövzə və daneşqah, Tarixe təşəyyü, h.ş 1389, s. 20-22 ; Fəyyaz, Peydayiş və qostəreşe təşəyyü, h.ş 1382, s. 49-53.</ref> Bəzi şiə alimləri İslam Peyğəmbərinin sağlığında bəzi səhabələrin [[İmam Əli (ə)|Həzrət Əlinin (ə)]] ətrafında olduğuna və eyni zamanda şiənin də mövcud olduğuna inanırlar <ref>Təbətəbayi, Şiə dər islam, h.ş 1388, c.1, s. 29 ; Sabiri, Tarixe firəqe islam, h.ş 1388, s. 18-20</ref> [Qeyd 3]. Onlar hədislərə <ref>Siyuti, Əddurrul-mənsur, h.q 1404, c. 6, s. 379 </ref> və tarix kitablarına <ref>İbn Əsakir, Tarixu mədinəti Dəməşq, Darul-fikr littibaəti vən-nəşr vəttozi, c. 42, s. 332</ref> istinad edirlər ki, bunlara əsasən Peyğəmbərin dövründə Əlinin (ə) şiələrinə müjdə verilir və ya bəziləri Əlinin (ə) şiələri kimi qeyd edilirdi.<ref>Sabiri, Tarixe firəqe islami, h.ş 1388, s. 20 | Şiəliyin yaranma tarixi ilə bağlı müxtəlif fikirlər mövcuddur. [[Həzrət Muhəmməd (s)|İslam peyğəmbərinin (s)]] sağlığında, [[Səqifə hadisəsi|Səqifə hadisəsindən]] sonra, [[Osmanın qətli macərası|Osmanın öldürülməsindən]] sonra və "Həkəmiyyət" hadisəsindən sonra şiəliyin yarandığı tarix kimi qeyd edilmişdir.<ref>Mühərrəmi, Tarixe təşəyyü, h.ş 1382, s. 43-44 ; Quruhe tarixe pəjuheşqahe hövzə və daneşqah, Tarixe təşəyyü, h.ş 1389, s. 20-22 ; Fəyyaz, Peydayiş və qostəreşe təşəyyü, h.ş 1382, s. 49-53.</ref> Bəzi şiə alimləri İslam Peyğəmbərinin sağlığında bəzi səhabələrin [[İmam Əli (ə)|Həzrət Əlinin (ə)]] ətrafında olduğuna və eyni zamanda şiənin də mövcud olduğuna inanırlar <ref>Təbətəbayi, Şiə dər islam, h.ş 1388, c.1, s. 29 ; Sabiri, Tarixe firəqe islam, h.ş 1388, s. 18-20</ref> [Qeyd 3]. Onlar hədislərə <ref>Siyuti, Əddurrul-mənsur, h.q 1404, c. 6, s. 379 </ref> və tarix kitablarına <ref>İbn Əsakir, Tarixu mədinəti Dəməşq, Darul-fikr littibaəti vən-nəşr vəttozi, c. 42, s. 332</ref> istinad edirlər ki, bunlara əsasən Peyğəmbərin dövründə Əlinin (ə) şiələrinə müjdə verilir və ya bəziləri Əlinin (ə) şiələri kimi qeyd edilirdi.<ref>Sabiri, Tarixe firəqe islami, h.ş 1388, s. 20 | ||
</ref> Bu qrup, Peyğəmbərin (s) vəfatından sonra Səqifə Şurasının Əbu Bəkrin xəlifə seçilməsi qərarına etiraz edərək, [[Əbubəkr ibn Əbi Quhafə|Əbu Bəkrə]] xəlifə olaraq [[beyət]] etməkdən imtina etdilər.<ref>Təbətəbayi, Şiə dər İslam, h.ş 1388, s. 32-33</ref> Nəşi Əkbərin “İmamət məsələləri” kitabında qeyd etdiyinə görə, Həzrət Əlinin (ə) dövründən etiqadi şiə mövcud olmuşdur.<ref>Naşi Əkbər, Məsailul-imamət, miladi 1971, s. 22-23 | </ref> Bu qrup, Peyğəmbərin (s) vəfatından sonra Səqifə Şurasının Əbu Bəkrin xəlifə seçilməsi qərarına etiraz edərək, [[Əbubəkr ibn Əbi Quhafə|Əbu Bəkrə]] xəlifə olaraq [[beyət]] etməkdən imtina etdilər.<ref>Təbətəbayi, Şiə dər İslam, h.ş 1388, s. 32-33</ref> Nəşi Əkbərin “İmamət məsələləri” kitabında qeyd etdiyinə görə, [[İmam Əli (ə)|Həzrət Əlinin (ə)]] dövründən etiqadi şiə mövcud olmuşdur.<ref>Naşi Əkbər, Məsailul-imamət, miladi 1971, s. 22-23 | ||
</ref> Peyğəmbərin (s) özünün Əmirəl-möminin (ə) tərəfdarları üçün şiə ifadəsini rəsmi şəkildə işlətməsi də şiənin mənşəyinin İslamın əvvəlinə gedib çıxdığının başqa bir sübutudur. Əmirəlmöminin (ə) Nəhrəvandan qayıtdıqdan sonra özündən əvvəlki hökmdarlarla bağlı bəzi sualların ardınca yazdığı məktubda öz tərəfdarlarını şiə adlandırmış və bununla bağlı Quran ayəsinə istinad etmişdir. O, deyir: | </ref> Peyğəmbərin (s) özünün Əmirəl-möminin (ə) tərəfdarları üçün şiə ifadəsini rəsmi şəkildə işlətməsi də şiənin mənşəyinin İslamın əvvəlinə gedib çıxdığının başqa bir sübutudur. Əmirəlmöminin (ə) Nəhrəvandan qayıtdıqdan sonra özündən əvvəlki hökmdarlarla bağlı bəzi sualların ardınca yazdığı məktubda öz tərəfdarlarını şiə adlandırmış və bununla bağlı [[Quran]] ayəsinə istinad etmişdir. O, deyir: | ||
Mərhəmətli Allahın adı ilə. Allahın bəndəsi [[İmam Əli (ə)|Əli Əmirəl-möminindən]], şiələrinə ki, möminlərdən və müsəlmanlardandır. Həqiqətən, Allah buyurur: “Və o, [[İbrahim (peyğəmbər)|İbrahimin]] şiəsindəndir” (“Saffat” surəsi, ayə 83). "Və şübhəsiz ki, İbrahim [[Nuh (peyğəmbər)|Nuhun]] ardıcıllarındandır". “Şiə” Allahın kitabında böyük qeyd etdiyi bir addır və siz də Muhəmmədin (s) şiəsisiniz, necə ki, [[Həzrət Muhəmməd (s)|Muhəmməd]] İbrahimin şiəsidir və bu ad konkret şəxs üçün nəzərdə tutulmayıb və onun istifadəsi [[bidət]] deyil <ref>Seyyid ibn Tavus, Kəşful muhəccə lisəmərətil-muhəccə, h.q 1370, s. 174 ; Musəvi, Təmamu Nəhcül-bəlağə, h.q 1418, s. 868</ref> [Qeyd 4] | Mərhəmətli Allahın adı ilə. Allahın bəndəsi [[İmam Əli (ə)|Əli Əmirəl-möminindən]], şiələrinə ki, möminlərdən və müsəlmanlardandır. Həqiqətən, Allah buyurur: “Və o, [[İbrahim (peyğəmbər)|İbrahimin]] şiəsindəndir” (“Saffat” surəsi, ayə 83). "Və şübhəsiz ki, İbrahim [[Nuh (peyğəmbər)|Nuhun]] ardıcıllarındandır". “Şiə” Allahın kitabında böyük qeyd etdiyi bir addır və siz də Muhəmmədin (s) şiəsisiniz, necə ki, [[Həzrət Muhəmməd (s)|Muhəmməd]] İbrahimin şiəsidir və bu ad konkret şəxs üçün nəzərdə tutulmayıb və onun istifadəsi [[bidət]] deyil <ref>Seyyid ibn Tavus, Kəşful muhəccə lisəmərətil-muhəccə, h.q 1370, s. 174 ; Musəvi, Təmamu Nəhcül-bəlağə, h.q 1418, s. 868</ref> [Qeyd 4] | ||