Günahın bağışlanması
Bu məqalə günahın bağışlanması barəsindədir. Günahın bağışlanmasını istəmək barəsində məlumat almaq üçün İstiğfar adlı məqaləyə daxil olun.
Günahın bağışlanması (ərəbcə: غفران الذنوب) və ya ilahi məğfirət Allah tərəfindən günahın bağışlanması və günahın təsirlərinin aradan qalxması deməkdir. İslam rəvayətlərində, əxlaq kitablarında və bəzi təfsir kitablarında günahın bağışlanması üçün yollar və dəlillər qeyd edilmişdir. Bunlardan bəziləri aşağıdakılardır: İstiğfar etmək, Əhli-Beytə (ə) məhəbbət bəsləmək, şəfaət, təvəssül, valideynə yaxşılıq etmək, şiə imamlarının (ə) qəbirlərini ziyarət etmək, həcc və ümrə əməlini yerinə yetirmək, sileyi-rəhm (qohumlarla əlaqəni qorumaq), gecə ibadəti etmək, xəstə ziyarət etmək, insanlara yemək vermək, gözəl əxlaqa sahib olmaq, İmam Hüseyni (ə) ziyarət etmək və onun müsibətlərinə ağlamaq, ailəyə xidmət etmək və həyat yoldaşına kömək etmək, sədəqə vermək, möminin çətinliyini aradan qaldırmaq, dəfn mərasimində iştirak etmək və elm öyrənmək.
Bəzi məkanlarda olmaq, məsələn, Ərəfat çölündə olmaq, və bəzi xüsusi zamanları dərk etmək, məsələn, Ramazan ayı, Rəcəb ayı və Nimeyi-Şəban gecəsi də günahların bağışlanmasına səbəb olan amillərdən hesab edilir. Bundan əlavə, dünyəvi çətinliklərə düçar olmaq da günahların bağışlanmasına səbəb ola bilər.
Şirk, dində bidət yaratmaq, haqqun-nas (əgər haqq sahibi razılıq verməzsə) və açıq-aşkar edilən günahlar isə bağışlanmaz günahlar hesab edilmişdir.
Tərifi və mövqeyi
Günahın bağışlanması günahın əfv olunması deməkdir[1] və günahkarın ilahi əzabdan və cəhənnəmdən qurtulmasına, cənnətə daxil olmasına səbəb olur.[2] “Zümər” surəsinin 53-cü ayəsində[3] və İmam Səccadın (ə) Səhifeyi Səccadiyyədəki dualarından birində bağışlanma və günahların əfvi qeyd olunmuşdur:
“Əllahummə ya mən bi rəhmətihi yəstəğisul-muznibun”
Tərcümə: Ey Allahım! Ey o kəs ki, günahkarlar rəhmətindən kömək diləyir![4]
9-cu hicri-qəməri əsrin fiqh alimi və mühəddisi İbn Fəhd Hilli bildirir ki, günahın bağışlanması ilə onun bütün təsirləri aradan qalxır və elə bil ki, insan heç vaxt günah etməmişdir.[5]
Qurani-Kərimin ayələrində və rəvayətlərdə bəzi günahlar bağışlanmaz hesab edilmişdir. Bunlara şirk[6], dində bidət yaratmaq,[7] başqalarının haqqını tapdamaq (haqq sahibi razı olmadığı halda)[8] və açıq-aşkar günah işlətmək[9] daxildir.
Bağışlanma yolları
İslam rəvayətlərində, əxlaq kitablarında və bəzi təfsir əsərlərində Əhli-Beytə (ə) məhəbbət,[10] şəfaət[11] və başqalarının günahkara dua etməsi[12] ilə yanaşı, günahların bağışlanması üçün digər səbəblər də qeyd olunmuşdur:
İslam Peyğəmbəri (s) Ramazan ayının iyirminci gecəsində etdiyi duada belə buyurur:
Keçmişdə etdiyim, amma yadımda olmayan, lakin mənim üçün qeyd olunmuş günahlarım üçün Allahdan bağışlanma diləyirəm. Məni məhv edən günahlar üçün Allahdan bağışlanma diləyirəm. Çox iyrənc və çirkin olan günahlar üçün Ondan bağışlanma diləyirəm. Mənə vacib etdiyi, lakin yerinə yetirməkdə səhlənkarlıq göstərdiyim şeylər üçün Ondan bağışlanma diləyirəm. Məni Rəbbimdən uzaqlaşdıran şeyləri unutduğum üçün Ondan bağışlanma diləyirəm.[13]
Bəzi ibadət əməllərini yerinə yetirmək:
- Günahlardan istiğfar etmək[14]
- Təvəssül etmək[15]
- Şiə imamlarının (ə) qəbrlərini ziyarət etmək[16]
- Həcc və ümrə yerinə yetirmək[17]
- Hicri qəməri aylarına aid bəzi ibadətləri yerinə yetirmək[18]
- Sileyi-rəhm (Qohumlarla əlaqəni qorumaq)[19]
- Ata və anaya yaxşılıq etmək[20]
- Quranın bəzi surələrini tilavət etmək[21]
- Məsumlardan (ə) nəql olunan duaları oxumaq[22]
- İnfaq[23] və sədəqə vermək[24]
- İmam Hüseyni (ə) ziyarət etmək[25] və onun müsibətinə ağlamaq[26]
- İsti havada oruc tutmaq[27]
- Gecə ibadət etmək[28]
- Ramazan ayında iftar vermək[29]
- Bəzi zikrləri söyləmək[30]
- Çox səcdə etmək[31]
- Beş namazı qılmaq[32]
- Cənazə namazında və dəfn mərasimlərində iştirak etmək[33]
- Uca səslə salam vermək[34]
- Məscidlə bağlı işlərə diqqət göstərmək[35]
- Xəstələri ziyarət etmək[36] və onların istəklərinə əhəmiyyət vermək[37]
- Möminin çətinliyini aradan qaldırmaq[38]
- Gözəl əxlaqlı olmaq[39]
- Qonaqlıq vermək[40] və insanlara yemək yedirtmək[41]
- İslamın bəzi ədəb və qaydalarına riayət etmək[42]
- Cihadda möhkəm iradəli olmaq[43]
- Ailəyə xidmət etmək[44] və həyat yoldaşına kömək etmək[45]
- Azanın çağırışına cavab verməkvə camaat namazında iştirak etmək[46]
- Elm öyrənmək[47] və başqalarına öyrətmək[48]
Zaman, məkan və dünyəvi çətinliklər:
Əlaqəli məqalələr
İstinadlar
- ↑ Məzahiri, Seyro suluk, h.ş 1390, s.140
- ↑ Məzahiri, Seyro suluk, h.ş 1390, s.155
- ↑ Məzahiri, Seyro suluk, h.ş 1390, s.140
- ↑ Səhfeyi-səccadiyye, dua 16, 1-ci hissə
- ↑ İbn Fəhd Hilli, Uddətud-dai, h.q 1407, s.327
- ↑ Məkarim Şirazi, Valatərin bəndəqan, h.ş 1383, s.155
- ↑ Şeyx Səduq, Səvabul-əmal, h.ş 1364, s.258
- ↑ Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.6, s.29-30
- ↑ Bəhrani, Əvalimul-ulum, h.q 1413, c.11, s.280
- ↑ Deyləmi, İrşadul-qulub, h.ş 1371, c.2, s.253
- ↑ Məzahiri, Seyro suluk, h.ş 1390, s.275
- ↑ Təbərsi, Məcməul-bəyan, h.ş 1372, c.5, s.403
- ↑ Məhəmməd Reyşəhri, h.ş 1387, c.4, s.309
- ↑ Nuri, Müstədrəkul-vəsail, h.q 1408, c.12, s.118
- ↑ Ənsariyan, Təfsir və Şərhe Səhifeyi Səccadiyyə, h.ş 1383, c.12, s.308-310
- ↑ Qumi, Məqamatul-əliyyə, h.ş 1389, s.474
- ↑ Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.74, s.290
- ↑ Baxın: Şəhid Əvvəl, Əl-Ərbəunə hədisən, h.q 1407, s.91; Şeyx Səduq, Səvabul-əmal, h.ş 1364, s.56-58; Məhəmmədi Reyşəhri, Nəhcüz-Zikr, h.ş 1387, c.4, s.120
- ↑ Mamqani, Siracuş-şəriət, h.ş 1388, s.809
- ↑ Dəstğeyb, Qonahane kəbire, h.ş 1388, c.1, s.122
- ↑ İbn Tavus, Fəlahus-sail, h.q 1406, s.167
- ↑ Baxın: İbn Tavus, Fəlahus-sail, h.q 1406, s.167; İbn Fəhd Hilli, Uddətud-dai, h.q 1407, s.338; Məfatihul-cinan, Kumeyl duası, s.62
- ↑ Təbərsi, Məcməul-bəyan, h.ş 1372, c.2, s.658
- ↑ Şeyx Səduq, Səvabul-əmal, h.ş 1364, s.56-58
- ↑ İbn Qulavəyh, Kamiluz-ziyarat, h.ş 1356, s.129
- ↑ İbn Qulavəyh, Kamiluz-ziyarat, h.ş 1356, s.104
- ↑ Kuleyni, əl-Kafi, h.q 1407, c.4, s.64
- ↑ Şəiri, Cameul-əxbar, s.75
- ↑ Fəttal Nişaburi, Rövzətul-vaizin, h.ş 1381, s.195
- ↑ Şeyx Səduq, Səvabul-əmal, h.ş 1364, s.2
- ↑ Ənsariyan, İrfane İslami, h.ş 1386, c.6, s.99
- ↑ Mələki Təbrizi, Əsraruz-səlat, h.ş 1372, s.254
- ↑ Şəiri, Cameul-əxbar, s.166
- ↑ Qiraəti, Qonahşenasi, h.ş 1386, s.270
- ↑ Şəiri, Cameul-əxbar, s.68-69
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Nəhcüz-Zikr, h.ş 1387, c.4, s.229
- ↑ Meşkini, Təhrirul-məvaizil-ədədiyyə, h.ş 1382, s.683
- ↑ Meşkini, Təhrirul-məvaizil-ədədiyyə, h.ş 1382, s.683
- ↑ Kuleyni, əl-Kafi, h.q 1407, c.2, s.100
- ↑ Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.72, s.461
- ↑ Kuleyni, əl-Kafi, h.q 1407, c.4, s.52
- ↑ Baxın: Mamqani, Siracuş-şəriət, h.ş 1388, s.212-213; Şəiri, Cameul-əxbar, s.68-69
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Nəhcüd-dua, h.ş 1389, c.1, s.350
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Hikmətnameye Peyambəre əzəm (s), h.ş 1387, c.8, s.454
- ↑ Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.101, s.132
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Hikmətnameye Peyambəre əzəm (s), h.ş 1387, c.8, s.454
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Hikmətnameye Peyambəre əzəm (s), h.ş 1387, c.8, s.454
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Hikmətnameye Peyambəre əzəm (s), h.ş 1387, c.1, s.452
- ↑ Məclisi, Biharul-ənvar, h.q 1403, c.86, s.283
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Nəhcüz-Zikr, h.ş 1387, c.4, s.115
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Hikmətnameye Peyambəre əzəm (s), h.ş 1387, c.2, s.513
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Nəhcüd-dua, h.ş 1389, c.1, s.330
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Nəhcüd-dua, h.ş 1389, c.1, s.279
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Hikmətnameye Peyambəre əzəm (s), h.ş 1387, c.8, s.452
- ↑ Mamqani, Siracuş-şəriət, h.ş 1388, s.874
- ↑ Ənsariyan, Təfsir və Şərhe Səhifeyi Səccadiyyə, h.ş 1383, c.7, s.230
- ↑ Şəhid Sani, Musəkkinul-fuad, s.21
- ↑ Məhəmmədi Reyşəhri, Hikmətnameye Peyambəre əzəm (s), h.ş 1387, c.8, s.449
- ↑ Ənsariyan, Təfsir və Şərhe Səhifeyi Səccadiyyə, h.ş 1383, c.7, s.230
Ədəbiyyat
- İbn Fəhd Hilli, Əhməd ibn Məhəmməd, Uddətud-dai, Qum, Darul-kitabil-islami, h.q 1407
- İbn Qulavəyh, Cəfər ibn Məhəmməd, Kamiluz-ziyarat, Nəcəf, Darul-mürtəzəviyyə, 1-ci çap, h.ş 1356
- Ənsariyan, Hüseyn, Təfsir və Şərhe Səhifeyi Səccadiyyə, Qum, Darul-irfan, h.ş 1383
- Bəhrani, Abdullah ibn Nurullah, Əvalimul-ulum, Qum, 1-ci çap, h.q 1413
- Dəstğeyb, Əbdül-Hüseyn, Qonahane kəbire, Qum, h.ş 1388
- Deyləmi, Həsən ibn Məhəmməd, İrşadul-qulub, Qum, h.ş 1371
- Şəiri, Məhəmməd ibn Məhəmməd, Cameul-əxbar, Nəcəf
- Şəhid Əvvəl, Əl-Ərbəunə hədisən, Qum, İmam Mehdi (ə) mədrəsəsi, 1-ci çap, h.q 1407
- Şəhid Sani, Musəkkinul-fuad, Qum, Məktəbətu bəsirəti
- Şeyx Səduq, Səvabul-əmal, Qum, h.ş 1364
- Təbərsi, Fəzl ibn Həsən, Məcməul-bəyan, Tehran, Nasir Xosrov, 3-cü çap, h.ş 1372
- Fəttal Nişaburi, Məhəmməd ibn Əhməd, Rövzətul-vaizin, Qum, Dəlile ma, h.ş 1381
- Qiraəti, Möhsin, Qonahşenasi, Tehran, h.ş 1386
- Qumi, Abbas, Məqamatul-əliyyə, Qum, h.ş 1389
- Kuleyni, Məhəmməd ibn Yaqub, əl-Kafi, Tehran, Darul-kutubil-İslamiyyə, 4-cü çap, h.q 1407
- Mamqani, Abdullah, Siracuş-şəriət, Qum, h.ş 1388
- Məclisi, Məhəmməd Baqir, Biharul-ənvar, Beyrut, 2-ci çap, h.q 1403
- Məhəmmədi Reyşəhri, Məhəmməd, Nəhcüd-dua, Qum, h.ş 138
- Məhəmmədi Reyşəhri, Məhəmməd, Nəhcüz-Zikr, Qum, h.ş 1387
- Məhəmmədi Reyşəhri, Məhəmməd, Hikmətnameye Peyambəre əzəm (s), Qum, h.ş 1387
- Meşkini, Əli, Təhrirul-məvaizil-ədədiyyə, Qum, Nəşrul-Hadi, h.ş 1382
- Məzahiri, Hüseyn, Seyro suluk, İsfahan, h.ş 1390
- Məkarim Şirazi, Nasir, Valatərin bəndəqan, Qum, Nəsle cavan, h.ş 1383
- Mələki Təbrizi, Cavad, Əsraruz-səlat, Tehran, Peyame azadi, h.ş 1372
- Nuri, hüseyn ibn Məhəmməd Təqi, Müstədrəkul-vəsail, Qum, Alul-beyt müəssisəsi, 1-ci çap, h.q 1408