İnfaq ayəsi
| Ayənin adı | İnfaq |
|---|---|
| Yerləşdiyi surə | Bəqərə |
| Ayənin nömrəsi | 274 |
| Cüz | 3 |
| Nazil olma səbəbi | İmam Əlinin (ə) infaq etməsi |
| Nazil olma məkanı | Mədinə |
| Mövzu | Əxlaq |
| Barəsində | İnfaq |
İnfaq ayəsi (ərəbcə: آية الإنفاق) Bəqərə, 274 infaq etmək və onun müxtəlif vəziyyətlərdə necə tətbiq edilməsi haqqında nazil olmuşdur. İnfaq, malı əta etmək və başqalarının maddi ehtiyaclarını ödəmək deməkdir. Şiə təfsirçiləri və bəzi sünni təfsirçiləri ayənin nazil olma səbəbini İmam Əlinin (ə) infaq etməsi haqqında olduğunu hesab ediblər ki, o Həzrət gecə-gündüz ərzində dörd dirhəmi aşkar və gizlində infaq edirdi. Bəziləri bu ayənin ona uyğun hərəkət edən bütün insanlara şamil olduğuna inanırlar.
Bu ayədə vurğulanır ki, əgər açıq-aşkar şəkildə infaq etməkdə zərurət və məsləhət yoxdursa, alanın ləyaqətinə xələl gəlməsin deyə, infaq gizli şəkildə edilməlidir. Bu ayədə günahların bağışlanması, əzabdan uzaqlaşmaq, vicdan rahatlığı və qəm-qüssənin aradan qaldırılması infaq etməyin faydaları kimi tanıtdırılmışdır.
Ayənin mətni və tərcüməsi
"Bəqərə" surəsinin iki yüz yetmiş dördüncü ayəsi "İnfaq ayəsi" adlanır.[1] Bəziləri bu ayəni infaq ilə bağlı əvvəlki on dörd ardıcıl gələn ayənin toplamı hesab etmişlər.[2] Bu ayədə infaq etməyin necəliyi, mükafatı[3] və insanların aramlığında onun təsirindən danışılır.[4] Həmçinin müxtəlif şəraitdə və hər zamanda onun fəzilətinə işarə edir.[5]
الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ
Öz mallarını gecə və gündüz, gizlin və aşkar (şəkildə Allah yolunda) xərcləyənlərin Rəbbi yanında məqamlarına layiq mükafatları vardır. (Axirətdə) onlar üçün nə bir qorxu var və nə də qəmgin olarlar.[6]
(Bəqərə, 274)
İnfaq ayəsi hər zaman malını istənilən vəziyyətdə infaq edən şəxslərdən yad etmişdir.[7] Həmçinin müxtəlif vəziyyətlərdə infaq edənlərin çalışqanlığına[8] və onların infaq etməyin dünya və axirət təsirlərinə diqqət yetirmələrinə işarə edir.[9]
Ayənin nazil olma səbəbi
Şiə təfsirçiləri rəvayətlərə istinad edərək, "İnfaq" ayəsinin biri gecə, biri gündüz, biri aşkar, digəri isə gizli olmaqla dörd dirhəm infaq edəm İmam Əli (ə) haqqında nazil olduğunu bildiriblər.[10]
Əhli-sünnə müfəssirləri "İnfaq" ayəsinin nazil olma səbəbi haqqında iki rəy bildirmişlər; Onlardan bəziləri ayənin nazil olma səbəinin yalnız İmam Əli (ə) haqqında olduğunu bildiriblər.[11] İkinci dəstə isə, ayənin nazil olma səbəbinin İmam Əli (ə) haqqında olmasını bildirməklə yanaşı, Əbdürrəhman ibn Ovf[12] və Əbu Bəkr[13] kimi şəxslərin infaq etmələri kimi digər ehtimallardan da danışmışlar; Necə ki, Əbdürrəhman ibn Ovfun gündüzlər infaq etməsinə, Həzərət Əlinin (ə) isə gecələr infaq etməsinə işarə ediblər.[14] Yaxud da hər kəs ki, Allah yolunda[15] israf və təbzir etmədən infaq edir.[16] Hətta o kəslər ki, Allah yolunda cihad atlarını bəsləyənlər.[17] Müxtəlif ehtimalları qeyd etdikdən sonra bəziləri ayənin nazil olma səbəində dayanıb və onun üçün xüsusi nazil olma səbəbini bilməməkdən danışmışlar.[18]
Bəzi təfsirçilər hesab edirlər ki, bu ayə konkret bir şəxs haqqında nazil olsa da; Lakin onun hökmü konkret bir işə aid deyil. İnfaq etmədə bu cür əməl edənlərin hamısına şamil olur,[19] baxmayaraq ki, İmam Əlinin (ə) infaq etməsi bu məsələdə qabaqcıl olmasına görə, daha çox fəzilətlidir.[20]
Ayənin təfsiri
İnfaq ayəsində infaq etməyin müxtəlif yollarından bəhs edilir; Elə ki, əgər onu aşkar şəkildə etməyə ehtiyac yoxdursa, gizli infaq edilsin[21] ki, alanın ləyaqətinə xələl gəlməsin.[22] Əlbəttə ki, əgər başqalarını infaq etməyə həvəsləndirmək və şüarları möhtərəm saymaq kimi məsləhətlər olarsa, onu aşkar şəkildə etmək olar; Baxmayaraq ki, gecəni gündüzdən, gizli şəkildə infaq etməyi aşkar şəkildə etməkdən üstün tutmaq daha yaxşıdır.[23]
Bu ayədə həmçinin infaq etməyin günahların bağışlanması və əzabdan uzaqlaşmaq kimi savabına da işarə edilmişdir. Bəzi təfsirçilər hesab edirlər ki, Allah bununla vicdan rahatlığı və qəm-qüssənin aradan qaldırılması üçün zəmin hazırlayır;[24] Çünki bəziləri gələcək qorxusu və ya var-dövlətini itirmək qorxusu səbəbindən infaq etməkdən çəkinə bilər; Buna görə də o, infaq edənləri gələcəkdən qorxmayan və malının bir hissəsini əldən verməklə üzülməyənlər hesab edir.[25] Təbərsi "Məcməul-bəyan" təfsirində[26] və bəzi başqa təfsirçilər[27] ayənin mənasını qiyamətdə qorxunun olmaması kimi qiymətləndirmişlər.
Qəm-qüssədən uzaq olmaq,[28] infaq etmək ruhuna sahib olmaq, əmin-amanlıq və aramlıq bu ayənin mesajlarından hesab olunur.[29]
İnfaq, malı əta etmək[30] və maddi çatışmazlıqları aradan qaldırmaqdır.[31]
Əlaqədar məqalə
İstinadlar
- ↑ Bir qrup mühəqqiq, Fərhəngnameye ulume Qurani, h.ş 1394, c.1, s.337
- ↑ Muğniyə, Ət-Təfsirul-kəşşaf, h.q 1424, c.1, s.428
- ↑ Təbərsi, Məcməul-bəyan, h.ş 1372, c.2, s.667
- ↑ Rezayi İsfahani, Təfsire Qurane Mehr, h.ş 1387, c.2, s.323
- ↑ Alusi, Ruhul-məani, h.q 1415, c.2, s.46
- ↑ Ərəbcədən tərcümənin və şərhlərin müəllifi: Ayətullah Mirzə Əli Meşkini Ərdəbili; Azərbaycan dilinə tərcümə edənlər: Ağabala Mehdiyev və Dürdanə Cəfərli
- ↑ İbn Kəsir, Təfsirul-Quranil-əzim, h.q 1419, c.1, s.545; Cəfəri, Təfsire Kövsər, h.ş 1376, c.2, s.34
- ↑ Təbatəbai, Əl-Mizan, h.q 1390, c.2, s.400
- ↑ Qiraəti, Nur təfsiri, h.ş 1388, c.1, s.434
- ↑ İbn Süleyman, Təfsiru Məqatili ibn Süleyman, h.q 1423, c.1, s.225; Tusi, Ət-Tibyan, Beyrut, c.2, s.357; Şəhatih, Təfsirul-Quranil-Əzim, h.q 1421, c.119; Əyyaşi, Təfsirul-Əyyaşi, h.ş 1380, c.1, s.151; Məkarim Şirazi, Nümunə təfsiri, h.ş 1371, c.2, s.360
- ↑ Şeybani, Nəhcül-bəyan, h.q 1413, c.1, s.352; Sənani, Təfsiru Əbdir-Rəzzaq, h.q 1411, c.1, s.118; Diynəvəri, Əl-Vazih, h.q 1424, c.1, s.92; Vahidi, Əl-Vəciz, h.q 1415, c.1, s.191; Corcani, Durəcud-durər, h.q 1430, c.1, s.365; Həskani, Şəvahidut-tənzil, h.q 1411, c.1, s.140
- ↑ Maturudi, Təvilatu əhlis-sünnə, h.q 1426, c.2, s.268; Əbu Həyyan, Əl-Bəhrul-muhit, h.q 1420, c.2, s.701
- ↑ Zəməxşəri, Əl-Kəşşaf, h.q 1407, c.1, s.319; Biyzavi, Ənvarut-tənzil, h.q 1416, c.1, s.161; Əbu Həyyan, Əl-Bəhrul-muhit, h.q 1420, c.2, s.701
- ↑ Təbərani, Ət-Təfsirul-kəbir, m. 2008, c.1, s.492-493; İbn Cəvzi, Zadul-məsir, h.q 1422, c.1, s.246; Bəğəvi, Təfsirul-Bəğəvi, h.q 1420, c.1, s.380
- ↑ Mavərdi, Ən-Nukətu vəl-uyun, Beyrut, c.1, s.347
- ↑ Qurtubi, Əl-Cameu li əhkamil-Quran, h.ş 1364, c.3, s.347; Əbu Həyyan, Əl-Bəhrul-muhit, h.q 1420, c.2, s.701
- ↑ Zəməxşəri, Əl-Kəşşaf, h.q 1407, c.1, s.319; Fəxr Razi, Ət-Təfsirul-kəbir, h.q 1420, c.7, s.71; Siyuti, Əd-Durrul-mənsur, h.q 1404, c.1, s.363
- ↑ Maturudi, Təvilatu əhlis-sünnə, h.q 1426, c.2, s.268
- ↑ Məkarim Şirazi, Nümunə təfsiri, h.ş 1371, c.2, s.360; Əbu Həyyan, Əl-Bəhrul-muhit, h.q 1420, c.2, s.701; Səmərqəndi, Bəhrul-ulum, h.q 1416, c.1, s.182
- ↑ Təbərsi, Məcməul-bəyan, h.ş 1372, c.2, s.667
- ↑ Məkarim Şirazi, Nümunə təfsiri, h.ş 1371, c.2, s.360
- ↑ Muğniyə, Ət-Təfsirul-kəşşaf, h.q 1424, c.1, s.430
- ↑ Fəxr Razi, Ət-Təfsirul-kəbir, h.q 1420, c.7, s.71; Məkarim Şirazi, Nümunə təfsiri, h.ş 1371, c.2, s.361; Cəfəri, Təfsire Kövsər, h.ş 1376, c.2, s.35
- ↑ Rezayi İsfahani, Təfsire Qurane Mehr, h.ş 1387, c.2, s.325
- ↑ Məkarim Şirazi, Nümunə təfsiri, h.ş 1371, c.2, s.361
- ↑ Təbərsi, Məcməul-bəyan, h.ş 1372, c.2, s.667
- ↑ Maturudi, Təvilatu əhlis-sünnə, h.q 1426, c.2, s.268; İbn Kəsir, Təfsirul-Quranil-Əzim, h.q 1419, c.1, s.545
- ↑ Rezayi İsfahani, Təfsire Qurane Mehr, h.ş 1387, c.2, s.325
- ↑ Qiraəti, Nur təfsiri, h.ş 1388, c.1, s.435
- ↑ Əmid, Fərhənge farsiye Əmid, h.ş 1360, İnfaq sözünün şərhində
- ↑ Qiraəti, Nur təfsiri, h.ş 1388, c.1, s.434
Ədəbiyyat
- Alusi, Seyyid Mahmud, Ruhul-məani, Təhqiq: Əbdül-Bari Ətiyyə, Beyrut, Darul-kutubil-elmiyyə, h.q 1415
- İbn Süleyman, Məqatil, Təfsiru Məqatili ibn Süleyman, Beyrut, h.q 1423
- İbn Cəvzi, Əbdür-Rəhamn ibn Əli, Zadul-məsir, Beyrut, Darul-kutubil-ərəbi, h.q 1422
- İbn Kəsir, İsmail ibn Ömər, Təfsirul-Quranil-Əzim, Beyrut, Darul-kutubil-elmiyyə, h.q 1419
- Əbu Həyyan, Məhəmməd ibn Yusif, Əl-Bəhrul-muhit, Beyrut, Darul-fikr, h.q 1420
- Bəğəvi, Hüseyn ibn Məsud, Təfsirul-Bəğəvi, Təhqiq: Əbdür-Rəzzaq Mehdi, Beyrut, h.q 1420
- Biyzavi, Abdullah ibn Ömər, Ənvarut-tənzil, h.q 1418
- Corcani, Əbdül-Qadir ibn Əbdür-Rəhman, Durəcud-durər, Oman, Darul-fikr, h.q 1430
- Cəfəri, Yaqub, Təfsire Kövsər, Qum, h.ş 1376
- Bir qrup mühəqqiq, Fərhəngnameye ulume Qurani, Qum, h.ş 1394
- Həskani, Übeydullah ibn Abdullah, Şəvahidut-tənzil, Tehran, h.q 1411
- Diynəvəri, Abdullah ibn Məhəmməd, Əl-Vazih, Beyrut, Darul-kutubil-elmiyyə, h.q 1424
- Rezayi İsfahani, Məhəmməd Əli, Təfsire Qurane Mehr, Qum, h.ş 1387
- Zəməxşəri, Mahmud ibn Ömər, Əl-Kəşşaf, Beyrut, Darul-kutubil-ərəbi, 3-cü çap, h.q 1407
- Siyuti, Əbdür-Rəhman ibn Əbi Bəkr, Əd-Durrul-mənsur, Qum, h.q 1404
- Şəhatih, Abdullah ibn Mahmud, Təfsirul-Quranil-Əzim, Qahirə, Daru Ğərib, h.q 1421
- Şeybani, Məhəmməd ibn Həsən, Nəhcül-bəyan, Təhqiq: Həsən Dərgahi, Qum, Əl-Hadi nəşri, h.q 1413
- Sənani, Əbdür-Rəzzaq ibn Həmmam, Təfsiru Əbdir-Rəzzaq, Beyrut, Darul-mərifə, h.q 1411
- Təbərani, süleyman ibn Əhməd, Ət-Təfsirul-kəbir, İordaniya, m. 2008
- Təbərsi, Fəzl ibn Həsən, Məcməul-bəyan, Tehran, Nasir Xosrov, 3-cü çap, h.ş 1372
- Tusi, Məhəmməd ibn Həsən, Ət-Tibyan, Beyrut
- Əmid, Fərhənge farsiye Əmid, h.ş 1360, İnfaq sözünün şərhində, Tehran, Əmir Kəbir
- Əyyaşi, Məhəmməd ibn Məsud, Təfsirul-Əyyaşi, Təhqiq: Hamşim Rəsuli, Tehran, h.ş 1380
- Fəxr Razi, Məhəmməd ibn Ömər, Ət-Təfsirul-kəbir, Beyrut, 3-cü çap, h.q 1420
- Qiraəti, Möhsin, Nur təfsiri, Tehran, h.ş 1388
- Qurtubi, Məhəmməd ibn Əhməd, Əl-Cameu li əhkamil-Quran, Tehran, Nasir Xosrov, h.ş 1364
- Maturudi, Məhəmməd ibn Məhəmməd, Təvilatu əhlis-sünnə, Beyrut, h.q 1426
- Mavərdi, Əli ibn Məhəmməd, Ən-Nukətu vəl-uyun, Beyrut, darul-kutubil-elmiyyə
- Muğniyə, Məhəmməd Cavad, Ət-Təfsirul-kəşşaf, Qum, Darul-kutubil-İslami, h.q 1424
- Məkarim Şirazi, Nasir, Nümunə təfsiri, Tehran, Darul-kutubil-İslamiyyə, 10-cu çap, h.ş 1371
- Vahidi, əli ibn Əhməd, Əl-Vəciz, Beyrut, Darul-qələm, h.q 1415